Opkoopregelingen voor alle maatwerkgebieden liggen klaar

Vlaanderen telt vijf habitatrichtlijngebieden (SBZ-H) waar de emissiereducties uit het G8-scenario niet volstaan om de 2030-doelstelling te realiseren. Het gaat om het Turnhouts Vennengebied, Kalmthoutse Heide, De Maten, Mechelse heide en de Voerstreek. Voor deze vijf maatwerkgebieden zullen gebiedsspecifieke maatregelen bepaald worden, die een maatwerk-aanpak per gebied vragen.

Maatwerk zonder bijkomende reducties

Voor vier van de vijf maatwerkgebieden wordt tot 2030 alvast niet voorzien in bijkomende lokale emissiereductie bovenop de reductieopgave van G8. Het gaat dan over De Maten, Kalmthoutse Heide, Mechelse Heide en Voerstreek. Daar zijn verschillende redenen voor. Zo zijn er bij de De Maten en Mechelse Heide geen belangrijke lokale emissiebronnen aanwezig, of werd opgemerkt dat bij diezelfde Mechelse Heide alsook bij de Voerstreek de bijdrage van de buitenlandse emissies zodanig hoog is dat er vooral naar het buitenland wordt gekeken om de reductie hier te halen. De buitenlandse emissies zouden er meer dan 75 procent van de 2030-depositie in het G8-scenario bedragen.

In deze vier gebieden omvat het maatwerk een combinatie van het alloceren van natuurdoelen en het uitvoeren van inrichtings- en herstelmaatregelen zoals ecohydrologische maatregelen. Het alloceren van natuurdoelen wil zeggen dat de fauna en flora van de habitats gecatalogiseerd zullen worden op basis van hun kritische depositiewaarde (KDW) waarna optimale maatregelen genomen kunnen worden in functie van de ligging van deze habitats en de natuurdoelen.

Deze maatregelen moeten de gebiedsspecifieke knelpunten wegwerken om tot een gunstige staat van instandhouding te kunnen realiseren. “Er is onrust dat er nieuwe maatregelen zullen gebruikt worden uit het decreet landinrichting, maar dit is niet correct”, bevestigt het kabinet-Brouns. “De maatregelen die van toepassing zijn, zullen beperkt worden tot de allocatie en de inrichtings- en herstelmaatregelen.”

Inrichtingsnota

De gebiedsspecifieke maatregelen in het Turnhouts Vennengebied zullen in een allesomvattend ontwikkelingsplan samengesteld worden door de intendant. Voor de andere vier maatwerkgebieden wordt geen intendant aangesteld om een ontwikkelingsplan op te maken. De maatregelen zullen opgemaakt worden door bevoegde instanties aangeduid door het kabinet van Omgeving.

Eens de gebiedsspecifieke maatregelen zijn opgemaakt, moeten deze een wettelijke omkadering krijgen. Enter de inrichtingsnota. Na een openbaar onderzoek zal de Vlaamse regering de maatregelen formuleren in een inrichtingsnota zodat deze een bindend karakter krijgen. De inrichtingsnota’s van de vier maatwerkgebieden moeten opgemaakt worden uiterlijk twee jaar na de invoegetreding van het stikstofdecreet. Op deze manier zullen de inrichtingsnota’s een belangrijke rol spelen in de verdere toekomst van de maatwerkgebieden en de zone van twee kilometer errond.

Uitbollen en hervergunnen

Via de inrichtingsnota kunnen ook flankerende maatregelen worden ingezet zoals het verkrijgen van een vergoeding bij een vrijwillige bedrijfsverplaatsing, bedrijfstopzetting of -reconversie. “Er liggen alvast twee vrijwillige flankerende beleidsmaatregelen in de schuif voor de vijf maatwerkgebieden: een opkoopregeling en een uitboldersregeling”, aldus het kabinet van Brouns. "Wie op zijn bedrijf geen toekomst meer ziet in het maatwerkgebied zal zich kunnen aanmelden voor de opkoopregeling. Deze regeling zal openstaan voor alle bedrijfszetels, ongeacht de activiteit en impactscore. Wie toch nog even wil doorgaan maar uiterlijk tegen 2035 wil stoppen, kan zich aanmelden voor de uitboldersregeling. Dit komt erop neer dat ze hun verplichte G8-reducties kunnen laten uitkopen in 2030 en dan de rest van hun bedrijf in 2035.”

Voorbeeld: stel dat een varkenshouder nu 55 jaar is. Als hij ten laatste stopt in 2030, stopt hij enkele jaren voor zijn pensioenleeftijd. Als de veehouder daarom nog wil doordoen met zijn bedrijf, zal hij moeten investeren om de G8-maatregelen te volgen. Een opvolger vinden die erna het bedrijf met de investeringen wil overkopen, zal geen evidentie zijn in een maatwerkgebied. Om de landbouwer deze investeringen te besparen, kan de overheid reeds een percentage varkens uitkopen van de varkenshouder zodat hij terug conform G8 is. Anders dan in de rest van Vlaanderen, kan hij nog door met de rest van de productie en heeft hij geen investeringen moeten doen. Op het einde van de rit in 2035 zal de overheid dan de rest ook uitkopen.

Aanvullend hierop geldt nog een extra beleidsmaatregel voor het Turnhouts Vennengebied, die reeds in het stikstofakkoord geschreven staat. Artikel 43 geeft aan dat er geen enkele vergunning kan aflopen in het maatwerkgebied tot aan de vaststelling van de inrichtingsnota en nog eens twee jaar erbij. Stel dat een vergunning van een landbouwer in het Turnhouts Vennengebied bijvoorbeeld afloopt tegen 2025, dan wordt die automatisch hervergund.