Stikstofdepositie daalt met 10 procent, maar niet door de veehouderij

Volgens de nieuwe cijfers is de gemiddelde stikstofneerslag met tien procent gedaald, een gevolg van een aanpassing in de rekenmethodiek. Zo telt organische stikstof voortaan niet langer mee. Die fractie werd jarenlang verondersteld op 2,1 kilogram stikstof per hectare per jaar, op basis van een studie uit 2008. Maar die bijtelling werd in vraag gesteld wegens wetenschappelijke onzekerheid. Onder meer Nederland en de Verenigde Naties nemen organische stikstof evenmin mee in hun normen. Vlaanderen nam daarom, in samenspraak met het INBO, ANB en VITO, de beslissing om deze component uit de berekening te schrappen. Nu bestaat de depositie alleen nog uit anorganische fractie, wat leidt tot een daling van de gemiddelde depositiewaarden van 20,7 naar 18,6 kg N/ha/jaar, of een verschil van tien procent.

Welke impact hebben beide actualisaties nu voor veehouders?

Om de impact van een veehouderij op de omliggende natuur te bepalen, wordt de stikstofuitstoot omgerekend naar depositie. Aan de hand van die depositie wordt berekend hoeveel een project procentueel bijdraagt aan de KDW van het gevoeligste nabijgelegen habitattype. Dit is de impactscore. In het stikstofdecreet worden vervolgens twee drempelwaarden (0,025% en 50%) gebruikt om aan de hand van de impactscore te bepalen welke bewijsstukken een veehouderij nodig heeft bij het al dan niet toekennen van een vergunning. Met een impactscore onder de drempel van 0,025 procent is een vergunning van onbepaalde duur vrijwel meteen mogelijk. Boven die grens wordt het dossier complexer.

Een lagere KDW kan dus leiden tot een hogere impactscore voor een bedrijf, waardoor de vergunningsdrempels van 0,025 en 50 procent sneller worden overschreden. Tegelijkertijd zorgt ook de daling in de achtergronddepositie, met het schrappen van de organische stikstof, ervoor dat de KDW’s niet zo rap bereikt worden.

Volgens het kabinet van minister Brouns compenseert de schrapping van de organische stikstof de verstrenging van veel KDW’s in de impactbeoordeling. “De impact van de actualisatie op de veehouderijen is miniem, maar verschilt van veehouderij tot veehouderij”, benadrukt het kabinet. “De wijzigingen in de KDW’s sterkt ons meer dan ooit opnieuw in de overtuiging dat we zo snel mogelijk naar een meer emissie gebaseerd vergunningenbeleid moeten gaan.”

Oppassen geblazen voor flirters

Aangezien het gros van de veehouderijen met marge tussen de drempels van 0,025 en 50 procent zat, heeft de actualisatie voor hen geen gevolgen. Zij moeten nog steeds hun PAS-referentie tegen 2030 halen als ze een hervergunning voor onbepaalde duur wensen. Aan hun PAS-referentie verandert ook niets met de actualisatie.

Maar voor veehouders die eerder met de drempel van 0,025% flirtten, kan de actualisatie wél gevolgen hebben. Kleine uitbreidingen kunnen nu alsnog boven de drempelwaarde uitkomen, waardoor hun vergunningsaanvraag een passende beoordeling vereist. In Vlaanderen zou dit over enkele tientallen bedrijven gaan. Degenen met een lopende vergunningsaanvraag, zullen hun dossier moeten aanpassen.

Ook de andere drempelwaarde van 50 procent kan voor sommige veehouders nu een aandachtspunt vormen. Want al wie boven de 50 procent zit, komt in het piekbelasterstraject terecht waarin een vergunning van onbepaalde duur bijzonder moeilijk te verkrijgen is.

Sneller uitzicht op dalende stikstoftrend

In gebieden waar de KDW’s gelijk gebleven zijn of zelfs licht verhoogd, zorgt de daling van de achtergronddepositie voor een bijkomend gunstig effect. Daar zal waarschijnlijk in de toekomst sneller een neerwaartse stikstoftrend zichtbaar worden, een vereiste voor extern salderen. Via extern salderen kan een bedrijf uitbreiden boven zijn PAS-referentie door stikstofruimte over te nemen van een ander bedrijf dat geheel of gedeeltelijk stopt. Dit is enkel mogelijk als er een neerwaartse stikstoftrend in het gebied is, en deze niet wordt gehypothekeerd door het uitbreidingsproject.