Volgens nieuw rapport is helft van de Vlaamse natuur stikstofgevoeliger dan gedacht
nieuwsUit een nieuw rapport van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek blijkt dat ongeveer bijna de helft van de Vlaamse natuur nog gevoeliger is voor stikstof dan gedacht. Dat schrijft de website voor onderzoeksjournalistiek Apache. Hoewel dat rapport klaar was in augustus en aan toenmalig omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA) werd overgemaakt, werden de conclusies niet meegenomen tijdens de onderhandelingen van het regeerakkoord.
Nieuw rapport
In september 2022 kondigde de Nederlandse openbare omroep NOS al aan dat er een nieuw rapport van internationale wetenschappers in de maak was dat de kritische depositiewaarde van een aantal habitattypes in het vizier nam. De kritische depositiewaarde of KDW bepaalt de maximale hoeveelheid stikstof die een specifieke habitat of leefgebied via aanvoer uit de lucht kan verdragen zonder dat er ernstige milieuschade optreedt.
Toen dat rapport ook effectief uitkwam vroeg het Departement Omgeving aan het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) om de bestaande KDW’s te toetsen en zo nodig bij te stellen voor Vlaanderen. Dat eindrapport werd eind augustus 2024 verstuurd naar het Departement Omgeving, naar het Agentschap Natuur en Bos (ANB) en naar het kabinet van toenmalig minister Zuhal Demir. Volgens Apache heeft het kabinet dat document ontvangen, maar werd het niet betrokken in de regeringsonderhandelingen. “Het advies is in zijn geheel niet aan bod gekomen”, aldus de woordvoerder van de nieuwe minister van Omgeving en Landbouw Jo Brouns (cd&v). Dat bevestigt ook het kabinet van de vorige minister van Omgeving.
"Ongelegen inhoud"
Apache meent dat de reden waarom er niet over het advies werd gecommuniceerd en dat het, afgaand op het regeerakkoord, ook geen rol speelde bij de Vlaamse onderhandelingen over de stikstofproblematiek “mogelijk aan de ongelegen inhoud ligt”. In dat advies staat immers dat van de 75 verschillende habitattypes die in Vlaanderen voorkomen, er 68 min of meer stikstofgevoelig zijn. Die habitattypes verdragen jaarlijks tussen de 6 en 34 kilo stikstof per hectare.
De bijstelling door het rapport heeft vooral invloed op de zowat 30.000 hectare aan natte bostypes en de 6.800 hectare aan droge heide, landduinen en struwelen. Voor een kleiner deel natte heide is de bijstelling beperkt. In totaal is de herziene KDW lager en dus strenger voor 42 van de 75 habitattypes in vergelijking met voordien. In twee gevallen is die hoger en voor 31 gevallen blijft de KDW gelijk.
"Niet-bindend advies"
Bij de huidige minister van Omgeving Jo Brouns (cd&v) wijzen ze erop dat dit geen nieuw onderzoek is. “Het gaat om een actualisering. Bij een aantal habitattypes, zoals loofbossen, is er grote zekerheid over de nieuwe waarden, maar bij een aantal andere habitattypes gaat het in veel gevallen maar om ‘expert opinion’”, klinkt het. Die visie wordt ook ondersteund door professor Omgevingsrecht Aube Wirtgen (VUB). Aan VRT zegt ze dat het advies met de vernieuwde KDW’s niet bindend is en dat de regering dus niet verplicht is er meteen gevolg aan te geven.
Dat betekent dat het stikstofdecreet kan worden uitgevoerd zoals het is voorzien. Maar wanneer het Grondwettelijk Hof de regering terug naar de tekentafel zou sturen om een nieuw kader uit te tekenen wanneer het decreet (deels) wordt vernietigd, dan is men wel verplicht om rekening te houden met die nieuwe bevindingen.
Zowel milieuorganisaties Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en Dryade als landbouworganisaties Boerenbond en ABS hebben een procedure aangespannen tegen het stikstofdecreet bij het Grondwettelijk Hof. De milieuorganisaties deden dit omdat de regering geen rekening heeft gehouden met de meest recente wetenschappelijke kennis. Er zou sprake zijn van ”achterhaalde cijfers” en “onbetrouwbare reductietechnieken”. Boerenbond en ABS vechten de reductiedoelen zelf aan, de ongelijke behandeling van landbouw en industrie en de afzonderlijke regeling voor het Turnhouts Vennengebied.
Omslag naar emissiebeleid
Met deze procedures in het achterhoofd heeft minister Brouns bij zijn aanstelling ook aangekondigd dat hij meteen werk zou maken van de omslag van een depositiemodel naar een emissiemodel op bedrijfsniveau. “In dat nieuwe stikstofbeleid zal de rol van de KDW’s ook veel minder prominent zijn. We moeten snel op zoek naar een alternatief, maar dat moet wel wetenschappelijk onderbouwd en juridisch robuust zijn”, aldus woordvoerder Bram Bombeek.
Lees het artikel op Apache: Vlaamse onderhandelaars negeerden cruciaal stikstofadvies
Bron: Apache / VRT / eigen berichtgeving
