Nieuw rapport van oordeel dat Nederlandse stikstofplannen niet ver genoeg gaan
De plannen die in Nederland op nationaal en provinciaal vlak zijn opgesteld om de uitstoot van stikstof door de landbouw in de komende tien jaar flink terug te dringen, gaan niet ver genoeg. Voorgenomen maatregelen, zoals het uitkopen van grote uitstoters, helpen wel, maar zijn niet voldoende om de vastgelegde doelen te halen. Dat concluderen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de universiteit in Wageningen (WUR) en ingenieursbureau Deltares in een gezamenlijk onderzoek.
Volgens de onderzoekers "zullen boeren veel meer kostbare en vergaande maatregelen op hun bedrijf moeten doorvoeren", als de overheid de doelen in 2030 of 2035 wil halen. In dat geval moet de veestapel nog verder inkrimpen, moeten natuurgebieden worden uitgebreid en moet de gebruikswijze van honderdduizenden hectaren landbouwgrond ook veranderen. Het is "niet plausibel" dat dit allemaal binnen tien jaar gaat lukken, "gezien de ongekende omvang van deze opgaven".
Nederland heeft ruim 24 miljard euro uitgetrokken om de landbouw duurzamer te maken. De provincies denken echter dat zulke veranderingen ruim het dubbele kosten. De analisten merkten niet alleen de grote verschillen tussen de provincies op, maar ook dat de provincies leunen op nieuwe beleidsinstrumenten. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om financiële vergoedingen om boeren te compenseren voor minder intensief grondgebruik, beloningsstelsels of langjarige natuurbeheercontracten. Deze instrumenten moeten eerst nog worden ontwikkeld. Bovendien vragen de honderden voorgenomen provinciale gebiedsprocessen om veel meer uitvoeringscapaciteit dan in het verleden.
Is de overheid wel in staat om de landbouw in zo'n korte tijd om te gooien? De voorstellen vragen om een machinerie die veel sneller draait dan in het verleden
De instanties adviseren om prioriteiten te stellen. "Niet alles kan tegelijk", maatregelen moeten "hap voor hap en stap voor stap" worden doorgevoerd. Zo zouden gebieden waar de natuur sterk achteruitgaat bijvoorbeeld voorrang kunnen krijgen.
De onderzoekers vragen zich ook af of de overheid wel in staat is om de landbouw in zo'n korte tijd om te gooien. De voorstellen "vragen om een machinerie die veel sneller draait dan in het verleden", terwijl de capaciteit en de expertise juist zijn afgebouwd. Verder moet duidelijk zijn wie waarvoor verantwoordelijk is. Dat voorkomt dat Den Haag en de provincies naar elkaar blijven wijzen.
Ontslagnemend minister van Natuur en Stikstof Christianne van der Wal heeft het over een "opgave van ongekende omvang". Ze vindt net als de onderzoekers dat de overheid niet moet wachten op "perfecte plannen die op elk detail zijn uitgewerkt". De bewindsvrouw vindt het een betere aanpak om stap voor stap aan oplossingen te werken en deze gaandeweg bij te stellen als dat nodig blijkt. De minister zegt hier op verschillende manieren mee bezig te zijn. Het is de vraag hoeveel er van de plannen van Van der Wal overblijft in een nieuwe regering. Twee hoofdrolspelers in de kabinetsformatie, BBB en PVV, zien niks in de huidige stikstofregels.
Boerenactiegroep Farmers Defence Force (FDF) zegt weer “het gebruikelijke verhaal” te horen als het gaat over stikstof. Dat zegt FDF-voorzitter Mark van den Oever in een reactie op het onderzoek. Volgens Van den Oever zijn het “berichten van een vorig kabinet en een vorige realiteit”. “Er blijft helemaal niets over van het stikstofbeleid, want er is geen geld meer. We moeten keuzes maken: munitie voor het leger of boeren uitkopen.” De FDF-voorman zegt dat de politiek in een 'droomwereld' leeft als het gaat om stikstofuitstoot en landbouw.
Bron: Belga / Nieuwe Oogst
