"Landbouwadministratie beoordeelt socio-economische aspecten van vergunningsdossiers"

Op 2 mei vaardigde Vlaams omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA) een ministeriële instructie stikstof uit als tussentijds kader om vergunningsdossiers te beoordelen nadat de Raad van Vergunningsbetwistingen de wetenschappelijke onderbouw van het vorige stikstofkader in vraag had gesteld. In eerste instantie was er bij vergunningsverlenende instanties vooral veel onduidelijkheid hoe deze ministeriële instructie precies moest geïnterpreteerd worden voor landbouwdossiers, maar uiteindelijk vaardigde de minister nog PAS-richtsnoeren uit die extra duidelijkheid moesten verschaffen.

"Kritiek op het politieke stikstofcompromis"

De Standaard stelt nu dat het Departement Landbouw en Visserij, dat onder minister van Landbouw Crevits valt, zich niet bij die instructie neerlegt. “Recent werden in verschillende adviezen van de provinciale omgevingsvergunningscommissies vergunningen voor de uitbreiding van stallen negatief geadviseerd. Aanvragen in Lokeren, Dendermonde en Knesselare werden afgewezen omdat ze kunnen leiden tot extra neerslag van stikstofverbindingen in nabijgelegen natuurgebied”, zo beweert de krant.

Dat gebeurde volgens De Standaard telkens in dezelfde bewoordingen: “De administratie noemt de criteria in de instructie eenzijdig en willekeurig waardoor de facto een vergunningsstop voor de landbouwsector ontstaat en de rechtszekerheid wordt ondergraven. Het departement schrijft dat het in afwachting van duidelijke en rechtszekere criteria over hoe de vergunningsverlening wordt aangepakt, niet wenst mee te gaan in het voorliggend voorstel tot weigering.”

De krant meent dat Landbouw en Visserij “een traditie” heeft in het toevoegen van dergelijke minderheidsstandpunten als zijn standpunten niet worden gevolgd. Wat volgens De Standaard echter nieuw is, is dat het verder gaat dan het individuele dossier alleen. “De kritiek is principieel en gericht op het politieke stikstofcompromis en dat komt dus neer op een vorm van protest”, schrijft de krant. Dat politiek compromis kreeg de steun van de andere Vlaamse regeringspartijen.

“In die zin zouden we dan ook betreuren dat het Departement Landbouw en Visserij zich zou distantiëren van de instructie die zijn voogdijminister steunt”, reageert minister Demir in de krant. “We begrijpen dat het voor het departement moeilijk is om door de zure appel te bijten, maar het is nodig om een volledige vergunningsstop te vermijden”, zegt Demir nog.

"Adviezen van departementen mogen verschillen"

Op Radio 1 reageerde minister Crevits op het artikel in De Standaard. “Elke administratie geeft vanuit haar specifieke expertise advies over dossiers. Het Departement Landbouw en Visserij houdt daarbij specifiek rekening met de socio-economische aspecten. Het is perfect mogelijk dat adviezen van departementen dus verschillend zijn”, klinkt het. “Het ene departement kijkt naar de impact op de natuur, de andere bekijkt het dan weer breder. Maar elke administratie moet uiteindelijk wel het wettelijke kader respecteren, dat staat als een paal boven water.”

Crevits benadrukt dat ze het belangrijk vindt dat haar administratie goed naar de individuele situatie van elk bedrijf kijkt. “Het gaat over meer dan een aanvraag, een handtekening ergens op een blad. Het gaat over mensen, over gezinnen. Het mag geen eenheidsworst zijn. Elk advies dat wordt afgeleverd moet gericht zijn op de individuele situatie van het desbetreffende landbouwbedrijf.” Van een boycot vanuit het Departement Landbouw en Visserij is volgens haar geen sprake. “Je kan dat niet zomaar boycotten. Je kan de mensen niet in de armoede storten door willekeurige vergunningsverlening. Dat doen we niet”, stelde de minister op Radio 1.

"Gevolgen vergunningswijzigingen kunnen ernstig zijn"

Tot slot stelt De Standaard dat uit de dossiers blijkt dat de gevolgen van een weigering van een vergunning ernstig kunnen zijn. “In één dossier, waarbij een investering in extra stallen moest dienen om twee gezinnen te onderhouden, erkent het Agentschap Natuur en Bos - dat onder minister van Omgeving Zuhal Demir valt - dat de situatie na het stikstofarrest 'schrijnend' en 'niet meer menselijk' is. In een ander dossier wordt een stal gesloten en een andere gebouwd. De ammoniak­uitstoot van het bedrijf daalt, maar omdat de nieuwe stal dichter bij natuurgebied staat, is een vergunning niet mogelijk”, aldus De Standaard.

Volgens landbouworganisatie ABS moet in deze slotalinea in De Standaard de verklaring gezocht worden voor de houding van het Departement Landbouw en Visserij. “Vandaag is alle redelijkheid en menselijkheid weg uit het beleid. We gaan er vanuit dat het departement dat wil aanklagen”, zegt Mark Wulfrancke, beleidsmedewerker bij ABS. “Beslissingen uit het verleden binnen het wettelijk kader van dat moment kan je niet zomaar terugdraaien. Als mensen inspanningen doen, moet je dat respecteren en valideren.”

Ook Boerenbond deelt die visie. “Waar de instructie op basis van een individuele beoordeling pragmatisme en redelijkheid toelaat bij de vergunningsverlening in afwachting van een definitief PAS-kader, hebben de richtsnoeren elke ruimte voor pragmatisme en redelijkheid gefnuikt”, zegt voorzitter Sonja De Becker. “Zelfs voor loutere verlengingen van bestaande bedrijfsexploitaties zonder wijzigingen moeten ammoniakreducties gerealiseerd worden. Wie haalt zich zoiets in het hoofd?”