ABS: "Rode bedrijven sluiten is kapitaalsvernietiging zonder voorgaande"

In zijn voorwoord schetst Vandamme nog eens het verhaal van Averbode waar de paters hun melkveebedrijf plots rood zagen kleuren. “We schreven begin april al dat er verspreid over Vlaanderen verschillende veehouders uit het niets geconfronteerd werden met een rode brief, veroorzaakt door een recent gewijzigde beoordeling van de bij hen uitgestoten stikstof”, vertelt hij. Onder de ABS-leden zijn er zelfs veehouders die in 2014 rood gekleurd waren, nadien na een herberekening oranje bedrijven werden, en na goedgekeurde vergunningsaanvragen in 2019 (!) als oranje bedrijf, nu weer plots rood geworden zijn.

De voorzitter zag de verontwaardiging bij zowel de politieke meerderheid als minderheid dag na dag groeien en stelde vast dat het ganse stikstofakkoord openlijk in vraag wordt gesteld. Het is voor hem duidelijk dat er hiaten in het dossier zitten. “Er kunnen ook vragen gesteld worden bij de gebruikte gegevens om te komen tot de indeling van de bedrijven en bij het feit dat er amper gemeten wordt waar welke hoeveelheid stikstof neerkomt. Maar of de paters daar iets aan zullen veranderen is nog maar de vraag”, meent Vandamme.

ABS-dossierhouders doken in de 1.500 pagina’s teksten van het PAS-ontwerp dat in openbaar onderzoek ligt. “Iedere burger mag er zich over uitspreken en dat zou ook vrij veel moeten gebeuren, voortgaand op de reacties die er vandaag uit alle hoeken komen”, verwacht de voorzitter.

Uit gesprekken met veehouders, zowel leden als niet-leden van ABS, komt volgens hem naar voor dat boeren respect, duidelijkheid en vooral rechtszekerheid willen. En ook dat er evenveel meningen zijn over de toekomst van de landbouw als er veehouders zijn. “Wij stellen vast dat iedere landbouwer op zijn hoeve zijn eigen werkwijze, dieraantallen en staltypes heeft. Wij stellen elke dag opnieuw vast dat iedere plek zijn eigenheid en ook tradities heeft. We herhalen ook steeds weer dat de Vlaamse overheid door de jaren heen beleidskeuzes maakte die de boeren brachten tot waar ze vandaag staan”, aldus Vandamme.

Zo wijst hij erop dat zeer performante landbouwbedrijven vaak in de buurt liggen waar infrastructuurwerken, zoals ruilverkavelingen, wegenaanleg, sloten en schaalvergroting van de percelen, door de overheid werden uitgevoerd. “Heel vaak zitten de bedrijven die nu zo zwaar onder vuur komen te liggen net in de regio’s die tot enkele decennia geleden weinig landbouwpotentieel hadden en waar zwaar werd geïnvesteerd door de overheid in functie van voedselvoorziening”, klinkt het.

De huidige generatie boeren vragen om de deuren te sluiten omwille van specifieke natuurdoelen lijkt ABS dan ook “kapitaalsvernietiging zonder voorgaande”. Het doet de voorzitter de vraag stellen of de politieke keuze mogelijk verklaard kan worden door de juridische component in het dossier, het stikstofarrest van februari 2021. “Of zou de vijfjaarlijkse grote publiekspoll over het politiek apparaat, de verkiezingen in het voorjaar van 2024, medebepalend zijn?”, stelt Vandamme cynisch.

Hij maakt alvast duidelijk dat ABS tijdens het openbaar onderzoek zal reageren op het PAS-ontwerp vanuit een rationele benadering. “We zullen dit doen vanuit de wetenschap dat wanneer er geen definitief kader komt, er ook geen vergunningsperspectief mogelijk zal zijn op vrij korte termijn en dat we zelfs over de verkiezingen van het voorjaar 2024 dreigen te gaan, met alle gevolgen van dien. Hoeveel schapen dan nog in de Natuurpuntstal in Averbode zullen slapen of hoeveel kaas de paters van Averbode dan nog zullen maken is voor niemand duidelijk…”, besluit voorzitter Vandamme.