WUR: "Innovatie biedt kansen voor minder landbouwemissies, maar extensivering blijft nodig"

-48% ammoniak en -50% broeikasgassen

Volgens de Nederlandse studie ‘Verkenning effecten landbouwinnovaties’ kunnen de emissiedoelen op het gebied van ammoniak en broeikasgassen gehaald worden, mits alle beschikbare innovaties in de veehouderij worden toegepast én alle boeren meedoen.

Maatregelen in de stal, zoals aanzuring van mest, scheiden van urine en faeces en het snel afvoeren van mest, leveren de meeste milieuwinst op. Verder helpen voedermaatregelen, mestverwerking en precisiebemesting om de doelen te halen. “Maatregelen in stallen zijn relatief duur en vergroten het risico op een technische ‘lock-in’ waarbij boeren dan vastzitten aan deze technologie”, vertelt onderzoeker Gerard Ros. “Het snel scheiden, afvoeren en verwerken van mest in de stal én een goede mesttoediening in het veld is een goedkopere strategie maar levert minder milieuwinst op voor broeikasgassen. Er zijn vooralsnog veel innovaties beschikbaar om de ammoniakemissies terug te dringen, en minder voor methaan. Hier is meer innovatie nodig en gewenst.”

Volgens de onderzoekers is de grootste reductiewinst te boeken bij melkvee. “Voor ammoniak en broeikasgassen levert de melkveehouderij de grootste bijdrage én daar ligt ook de grootste potentie. Waar de intensieve veehouderij de afgelopen jaren al veel heeft geïnvesteerd in maatregelen om de emissies te verlagen, produceert de melkveehouderij nog relatief veel ammoniak en broeikasgassen. Melkvee biedt daarom de grootste mogelijkheid voor verbetering”, aldus de onderzoekers.

Wanneer de beoogde emissiereducties in kaart worden gebracht, blijkt dat de ammoniakuitstoot met 41tot 50 procent en de broeikasgasemissies met 27 tot 48 procent kunnen afnemen in de komende vijf jaar. Hiermee kunnen de reductiedoelen in alle Nederlandse provincies worden gehaald, zo stelt WUR. Het langetermijndoel, de halvering van broeikasgasemissie in 2050, blijft echter een grotere uitdaging.

Water

Wat betreft de waterkwaliteit is het effect van de innovaties gemengd. De maatregelen zorgen voor voldoende verbetering van grondwaterkwaliteit, de doelen voor het oppervlaktewater worden in de meeste provincies niet gehaald.

“We kunnen de nitraatdoelen voor het grondwater halen als alle boeren een goede landbouwpraktijk toepassen” vertelt Edo Gies, WUR-onderzoeker. “Voor oppervlaktewater zijn de knelpunten groter omdat fosfaat hierbij een belangrijke rol speelt. Veel bodems hebben hoge concentraties fosfaat door de bemestingspraktijk in het verleden.”

De vraag luidt dus hoe de vervuiling stapsgewijs kan worden teruggebracht. “Door minder te bemesten, zodat de fosfaatvoorraden in de bodem afnemen. Maar dit is een zaak van de lange adem: effecten van een goede bemestingspraktijk zijn pas over 10 à 20 jaar zichtbaar. Daarom zijn ook aanvullende maatregelen nodig in het watersysteem, zoals een goede doorvoer van water, voldoende diepe sloten en een goed beheer van de slootkant”, duidt de onderzoeker.

Conclusie

Volgens de studie zijn innovaties slechts een deel van de oplossing. Veehouders moeten ook kijken naar extensivering, een krimp van de veestapel. “Realisatie van de milieudoelen voor ammoniak, broeikasgassen en uit- en afspoeling van nutriënten is alleen mogelijk als alle bedrijven ofwel extensiveren ofwel innovaties op een juiste manier implementeren in hun bedrijfsvoering. Een combinatie van beide is dus vrijwel zeker nodig om tot verduurzaming van de Nederlandse landbouw te komen”, besluiten de onderzoekers.