Voorbeeldbedrijf krijgt vergunning niet verlengd in stikstofsaga

Met een lach op haar gezicht overhandigt Natalie Verschueren drie ijsjes over de toonbank aan een gezin met twee kinderen. Toch is de ijsverkoopster niet zo vrolijkt als het lijkt. “Alles hangt met de boerderij vergunning samen. Als deze vervalt houdt alles op”, vertelt de boerendochter die sinds twee jaar mee in het bedrijf van haar ouders is gestapt. Bij de intrede van Natalie en haar partner Ann Schrijvers heeft de ijshoeve haar assortiment verbreed met snacks en frieten. “We leven nu met vijf mensen van de zaak”, vertelt Riet Verschueren (60) die op de Breykenshoeve verantwoordelijk is voor het ijsdraaien. Haar zoon (38) en man (62) verzorgen het melkvee, terwijl de laatste ook gekend is om zijn pannenkoeken.

Al 25 jaar behoort de Breykenshoeve aan het kanaal Herentals-Bocholt tussen Mol en Geel tot de vaste bestemming van fietsers en wandelaars in het gebied. “Op een goede zondag komen er zo maar liefst 600 tot 700 mensen langs voor een ijsje, milkshake, een pannenkoek of koffie met wafel”, vertelt Riet die de korteketentak op het bedrijf opzette. “Aanvankelijk verkochten we vanuit een kleine chalet alleen ijsjes. Om ook in de winter een inkomen te genereren hebben we de ijshoeve uitgebreid tot een taverne”, vertelt de onderneemster.

Veertien jaar geleden kwam hun zoon Kristof in het bedrijf, twee jaar geleden hun dochter Nathalie. De Antwerpenaren zijn tevreden met hun bedrijf. Plannen om het boerderijrestaurant uit te breiden zijn er niet, plannen om het melkveebedrijf uit te breiden evenmin. Sterker nog, de ondernemers hebben twee jaar geleden juist een stapje terug gedaan. Tegelijk met de komst van een nieuwe melkrobot, hebben de ondernemers het jongvee afgestoten en blijven er maar zeventig melkkoeien over in een stal die vergund is voor 80 melkkoeien. “Met het afstoten van het jongvee hebben we voorop willen lopen op de eisen die in de nieuwe PAS-plannen gelden voor 2030.

De gemeente was andermaal akkoord en de weg leek open te liggen voor een verlenging van de vergunning voor het categorie II-bedrijf. “Maar toen hebben Dryade en ANB een beroep ingediend en zijn we naar de provincie doorverwezen. Daar zijn we vorige week naartoe geweest. Op verzoek van ons adviesbureau DLV waren wij er zelf ook bij om zo het gezicht achter een dossier te tonen. Maar het heeft niet geholpen. Op de provincie kregen we te horen dat er momenteel geen enkele landbouwvergunning verlengd wordt.”

DLV verklaart deze weigering door het feit dat Demir enkele weken geleden haar ministeriele instructie van half juli, die de instructie van 2021 moest vervangen, heeft ingetrokken. Het intrekken van de instructie viel samen met het indienen van het stikstofdecreet in het Vlaams parlement door N-VA en Open Vld, zonder coalitiepartner cd&v. Die demarche kwam er nadat de Raad voor Vergunningsbetwistingen de vergunning van Ineos vernietigde.

“Sindsdien is er volgens de provincie geen wettelijk fundament op basis waarvan vergunningen uitgereikt kunnen worden”, zegt Carl De Braeckeleer van DLV. Bedrijven wiens vergunning in 2021 en 2022 afliep, konden deze dit jaar van ambtshalve verlengen tot eind 2023. Dat was in de schoot van de regering beslist en is intussen decretaal verankerd. Dat geldt dus niet voor bedrijven die vanaf 2024 hun vergunning zien aflopen.

In de wandelgangen wordt geopperd dat er eind 2023 opnieuw een ambtshalve verlenging zal komen als er nog geen goedgekeurd stikstofdecreet is, maar het licht is daarvoor alleszins nog niet op groen gezet. “Wij gaan hier in ieder geval wel van uit”, vertelt Koen Lommelen, provinciaal secretaris van Boerenbond in Antwerpen. Lommelen volgt het dossier van dichtbij op.

Breykenshoeve is voorbeeldbedrijf

Volgens Lommelen is het dossier van de Breykenshoeve symbolisch voor de chaos en waanzin waarin het stikstofdossier is verzand. “Door zijn reductie van de veestapel en andere maatregelen heeft het bedrijf een zeer lage impactscore. Als de Breykenshoeve geen vergunning krijgt, dan krijgt geen enkel landbouwbedrijf in Antwerpen zijn vergunning. Met zijn beperkte veestapel en korteketenactiviteiten, waarmee het bedrijf de kloof tussen landbouw en burgers dicht, voldoet het aan het ideaalbeeld van een landbouwbedrijf voor de Vlaamse overheid.”

“Dat kregen we ook te horen van de gemeente Mol die faliekant achter ons bedrijf staat, reageert Riet Verschueren. Zij kan er met haar hoofd nog niet bij en wordt bij vlagen emotioneel. “Wij hebben een reductie van de ammoniakemissie gedaan, wij hebben zonnepanelen op het dak, wij hebben een waterzuiveringsinstallatie, een bloemenweide met een bijenhotel van twee bij twee meter. Daarnaast genieten hier jaarlijks tienduizenden mensen in de natuur van een ijsje. Ik weet niet wat wij nog meer kunnen en moeten doen?”

Alhoewel zij er slapelozen nachten van beleeft, denkt Riet dat het uiteindelijk wel goed komt. “Ook de provincie Antwerpen heeft hier een melkveebedrijf (Hooibeekhoeve, red.). Ik kan mij nauwelijks voorstellen dat dit bedrijf ook onvergunbaar is.” Zij hoopt dat uiteindelijk de rechtvaardigheid en logica zal zege vieren. “Wij hebben net drie jaar geleden geïnvesteerd in een nieuwe robot. Wie gaat dat aflossen?” In afwachting van deze rechtvaardigheid worden investeringen voorlopig on hold gezet. Zo wilde het bedrijf ook de melkveestal inrichten met waterbedden, zoals het recent heeft gedaan voor de stal voor droge koeien.