Voederstrategieën belangrijke sleutel in stikstofefficiënte melkveehouderij
Melkveehouders kunnen hun uitstoot van stikstof verkleinen door omschakeling naar grasklaver in combinatie met minder stikstofbemesting en maaipraktijken die de kwaliteit van de graskuil verbeteren. Dat blijkt uit het doctoraatsonderzoek van Tine Van den Bossche (ILVO, UGent). Essentiële oliën aan het voeder toedienen om het microbioom in de pens te beïnvloeden lijkt volgens haar ook veelbelovend.
Van den Bossche onderzocht in haar doctoraat of en hoe melkveehouders hun stikstofuitstoot kunnen verkleinen via voedingsstrategieën. Ze onderzocht meerdere praktijken waaronder graslandbeheer, kuiladditieven, pensbestendige aminozuren en essentiële oliën.
Graslandbeheer en maaipraktijken
“Grasland is een primaire eiwitbron voor melkvee en speelt een belangrijke rol in de voederstrategie van melkveehouders”, duidt de doctoraatsstudente. “Verschillende graslandbeheerstrategieën kunnen de stikstofbenutting van grasland en de eiwitkwaliteit van graskuil op commerciële melkveebedrijven verbeteren.” Zo toonde ze in haar doctoraat aan dat een omschakeling van gras naar grasklaver een effectieve strategie is om het gebruik van kunstmest te verminderen en de stikstofbenutting van het grasland te verbeteren, wat leidt tot minder stikstofverliezen. Een praktijkproef toonde aan dat grasklaver 11 ton droge stof per hectare kon leveren met 71 procent minder kunstmest in vergelijking met gras.
Ook de maaifrequentie en -timing, voordrogen en fermentatieomstandigheden hebben impact op de eiwitkwaliteit van graskuil. “In de eerste plaats zorgt het maaien van gras in een vroeg groeistadium voor een hogere verteerbaarheid van het organisch materiaal”, aldus Van den Bossche. “Maaien tijdens zonnige namiddagen leidt tot een hoger suikergehalte en voldoende voordrogen is ook zeer belangrijk.”
“Met deze strategieën kunnen hoogproductieve melkveebedrijven op een stikstofefficiënte manier ruwvoeder telen met een hoge eiwitkwaliteit en zo hun behoefte aan kunstmest en krachtvoer verlagen”, concludeert Van den Bossche.
Kuiladditieven
Om de afbraak van eiwit in de graskuil te verlagen en op die manier de kuilkwaliteit nog te verbeteren, onderzocht Van den Bossche ook het potentieel van een hydrolyseerbaar tannine-extract als kuiladditief. “Tannine kan eiwit binden waardoor die in de kuil en in de pens niet afbreken en de stikstofbenutting van het voeder door de koe verbetert.” De onderzochte dosis tannine bleek echter onvoldoende om de kuil- of eiwitkwaliteit te verbeteren. De dosis verhogen zou kunnen leiden tot meer uitgesproken effecten maar is volgens Van den Bossche economisch niet zinvol. Het voederen van de tannine-graskuil bleek wel te leiden tot een verschuiving van stikstofverliezen van de urine naar de mest, een positief effect want stikstof in urine leidt sneller tot verliezen.
Voedermanagement
Het verlagen van het eiwitgehalte in het rantsoen kan ook de stikstofuitscheiding en -uitstoot verminderen en heeft hierdoor ook potentieel. “Maar het eiwitgehalte in het rantsoen verlagen zonder impact op de melkproductie door toevoeging van supplementen of additieven is moeilijk”, zegt Van den Bossche. Als er door een eiwitverlaging een tekort ontstaat aan aminozuren, kan het ook de melkproductie verlagen. De doctoraatstudente onderzocht of het toedienen van bestendige aminozuren of additieven die het microbioom beïnvloeden hier een oplossing voor kunnen bieden.
“Er is nog weinig geweten over de beschikbaarheid van aminozuren in voedermiddelen en het is moeilijk om nauwkeurig te bepalen wat de behoeften van melkkoeien zijn. Het hele spectrum van aminozuren moet in acht worden genomen”, legt Van den Bossche uit. “Dat maakt het toedienen van pensbestendige aminozuren via supplementen een uitdaging.”
Naast enzymen onderzocht Van den Bossche ook het effect van essentiële oliën als additief in het voeder. Dit bleek het beste effect te hebben. “Het biedt potentieel voor het optimaliseren van de stikstofbenutting bij koeien en verhoogt de melk(eiwit)productie”, zodus Van den Bossche. “Bijkomend onderzoek is evenwel nodig want het microbioom in de pens kan zich aanpassen, waardoor de langetermijneffecten moeilijk te voorspellen zijn."
