BioForum pleit voor tijdelijke vrijstelling van stikstofregels voor bioboeren
nieuwsEr bestaan nauwelijks technieken voor stikstofreductie die toepasbaar zijn in de biologische veehouderij. Bovendien versterkt biolandbouw juist de natuur. Daarom pleit BioForum ervoor om bioboeren tijdelijk vrij te stellen van de stikstofregels. De organisatie deed dat tijdens een bezoek van Vlaams landbouwminister Jo Brouns (cd&v) aan biobedrijf De Kijfelaar in Herentals, in het kader van de Europese Dag van de Biolandbouw.
Die Europese Dag van de Biolandbouw, uitgeroepen door de EU, valt jaarlijks op 23 september. BioForum greep de gelegenheid aan om de minister uit te nodigen bij Bavo Verwimp, die op zijn boerderij De Kijfelaar groente- en graanteelt combineert met vleesveehouderij en korteketenverkoop.
Naast Brouns was ook Vlaams parlementslid Mien Van Olmen (cd&v) aanwezig. Ze kwam met de fiets en vertelde een vaste klant te zijn in de boerderijwinkel die op vrijdag en zaterdag de deuren opent. “Ik kom hier in het weekend vaak groenten halen met mijn kleinzoon,” zei Van Olmen, die zelf uit een landbouwfamilie komt. Haar broer runt een aspergebedrijf in de buurt.
Beide politici benadrukten dat de Vlaamse regering de biolandbouw een warm hart toedraagt en dat zowel het areaal als de consumptie omhoog moeten. “Biologische landbouw toont dat landbouw en natuur kunnen samengaan en verdient daarom een centrale plaats in het Vlaamse landbouwbeleid,” aldus Brouns. Volgens hem vinden praktijken uit de biolandbouw steeds vaker hun weg naar andere landbouwsystemen.
Twee jaar geleden lanceerde de Vlaamse regering het Strategisch Plan Bio, met als doelstelling: 5 procent biologisch landbouwareaal, 5 procent bio-omzet in de dierlijke productie en 5 procent biologische landbouwbedrijven. Biolandbouw zit effectief in de lift – recent werd de grens van 10.000 hectare overschreden – maar volgens BioForum gaat de groei nog te traag.
Hoewel de beleidsintenties positief zijn – zo wil de Vlaamse overheid ook in de eigen catering het aandeel bioproducten verhogen – botsen bioboeren in de praktijk vaak op regelgeving die hun ontwikkeling afremt. Daarom nodigde BioForum vier bioboeren uit om het gesprek aan te gaan met minister Brouns.
Geen stikstofreducerende maatregelen voor biobedrijven
Een van hen is Renaat Devreese van ’t Reigershof in Klemskerke, waar hij een biologische geitenhouderij runt met zuivelverwerking aan huis. “Het stikstofdecreet stelt de biologische veehouderij voor grote uitdagingen”, zegt de West-Vlaming. “Veel toegestane technieken in de conventionele landbouw zijn uitgesloten in de biologische sector, omdat ze bijvoorbeeld indruisen tegen dierenwelzijnsregels. Daardoor hebben bioboeren nauwelijks instrumenten om stikstofuitstoot te reduceren.”
Devreese pleit al jaren voor de erkenning van zeoliet als PAS-maatregel. Dit grijze kleimineraal mengt hij in het voeder, wat volgens hem niet alleen de levensduur van zijn geiten verlengt, maar ook het ureumgehalte verlaagt en zo de ammoniakuitstoot vermindert. “We strooien het ook in de stal, wat volgens een WUR-onderzoek uit 2013 een stikstofreductie oplevert tot 86 procent,” zegt Devreese. Bovendien ziet hij positieve effecten op de mestkwaliteit en het bodemleven.
Uitzonderingsregel biobedrijven niet voldoende
Minister Brouns erkent dat er weinig stikstofreducerende technieken bestaan voor de biologische landbouw en dat de bio-ambities van de Vlaamse overheid soms botsen met de stikstofdoelen. Daarom voorziet het stikstofdecreet een hogere stikstofdrempel voor biobedrijven: waar de impactscore voor gangbare bedrijven maximaal 0,025 procent mag bedragen, ligt die voor biologische veehouderijen op 1 procent. “Maar voor bedrijven die willen omschakelen geldt nog steeds de drempel van 0,025, wat de transitie naar biolandbouw bemoeilijkt,” zegt BioForum.
Volgens de belangenorganisatie vormt zelfs de drempel van 1 procent voor sommige grotere biobedrijven een serieus obstakel. Bioforum pleit daarom voor een tijdelijke vrijstelling van de stikstofdoelen voor de biologische sector, totdat er ook PAS-maatregelen beschikbaar zijn voor de biologische veehouderij.
Volgens Laura van Selm, directeur van BioForum, gaat biologische landbouw verder dan enkel het vermijden van kunstmest en chemische pesticiden. “Onze bioboeren werken actief aan oplossingen voor het hele ecosysteem. Ze creëren meer natuur en biodiversiteit in landbouwgebieden en zorgen voor een levende, gezonde bodem.”
BioForum benadrukt dat biologische landbouw een holistische aanpak volgt, waarbij natuur, leefomgeving, klimaat en dierenwelzijn als één geheel worden bekeken. “Als we alleen aan de stikstofknop draaien, verliezen we die balans uit het oog. Een luchtwasser bijvoorbeeld verlaagt wel de stikstofuitstoot, maar vergt veel energie en water, met een grote impact op het milieu,” legt Van Selm uit.
Regeldruk bovenop biologische verplichtingen
Tijdens gesprekken met minister Brouns wezen de bioboeren ook op de grote administratieve lasten. Ze moeten voldoen aan uitgebreide bio-lastenboeken en worden regelmatig gecontroleerd. Daarbovenop komen nog inspecties door Vlaamse overheidsdiensten, die in sommige gevallen dubbelop plaatsvinden.
Brouns reageerde begripvol: “Ik laat onderzoeken hoe we het principe ‘green by definition’ verder kunnen toepassen. Zo kunnen we regels schrappen voor pioniers en hen extra kansen geven.”
