Ontgoocheling en woede overheerst bij landbouworganisaties

De Vlaamse landbouworganisaties kunnen naar eigen zeggen moeilijk tevreden zijn met het stikstofakkoord dat op tafel ligt. “Wat nu al duidelijk is, is dat er onze landbouwers zeer moeilijke tijden te wachten staan”, zegt Boerenbond. ABS spreekt over een bittere pil die nog voor lange tijd voor een nare nasmaak zal zorgen. “Het akkoord is het doodsvonnis voor de volgende generatie boeren”, is te horen bij Groene Kring.

23 februari 2022  – Laatste update 24 februari 2022 11:21
Lees meer over:

Boerenbond: “Overheid pleegt contractbreuk”

“Een ware mokerslag voor onze familiale bedrijven en hun gezinnen”, zo reageert Boerenbondvoorzitter Sonja De Becker op het net afgesloten stikstofakkoord. Ze ziet dat er een aantal eisen van de landbouwsector zijn ingewilligd, maar ze verwacht toch bijzonder zware tijden voor de Vlaamse landbouwers. “De machteloosheid en woede op het terrein zijn dan ook bijzonder groot.”

Een positief aspect noemt Boerenbond de snelle uitkoopregeling voor varkensbedrijven met een impact op natuurgebieden. Ook voor andere landbouwbedrijven met een zware impactscore wordt voorzien in een vrijwillige opkoopregeling. “We rekenen erop dat deze opkoopregeling toegankelijk, transparant en vooral menselijk wordt uitgerold. Daarnaast blijven we onderstrepen dat varkenshouders die hun activiteit toch verder zetten, extra ondersteund moeten worden in deze economisch dramatische tijden.”

Het substantieel transformatiefonds dat de Vlaamse regering heeft voorzien, wordt ook positief onthaald. “De landbouwsector wil verdere inspanningen leveren om haar stikstofuitstoot te verminderen, maar daarvoor zijn middelen nodig én een beleidscontext die verduurzaming en innovatie een kans geeft. Middelen volstaan immers niet als er geen technieken zijn om in te investeren”, stelt Boerenbond.

Tevredenheid is er ook over de manier waarop er rechtszekerheid wordt geboden aan de bedrijven die hun vergunning zien aflopen tijdens de periode dat het stikstofakkoord verder wordt uitgewerkt. Zij zien hun vergunning via een decretale regeling tijdelijk verlengd. “Bedrijven die geen bijkomende stikstofuitstoot realiseren kunnen hervergund worden, als zij voldoen aan de opgelegde reductie”, klinkt het.

Het is hallucinant dat aan onze veehouderijen bijzonder zware inspanningen gevraagd worden terwijl de socio-economische impact hiervan niet eens doorgerekend werd

Sonja De Becker - Voorzitter Boerenbond

Maar door stopt het lijstje met positieve opsommingen voor Boerenbond dat de harde woorden niet schuwt over een aantal andere punten van het stikstofakkoord. “Met het vervroegd sluiten van de rode bedrijven en het versneld terugdraaien van de ontheffing van nulbemesting in groene bestemmingen in beschermd natuurgebied, komt de regering terug op gemaakte afspraken. Dit is gewoonweg contractbreuk die wij volstrekt onaanvaardbaar vinden”, stelt De Becker. “We zijn onze bewust van de inspanningen die moeten geleverd worden, maar daar hebben we een betrouwbare overheid nodig als partner die niet terugkomt op gemaakte afspraken.”

Wat eveneens zwaar op de maag ligt, is dat het stikstofkader tot 2025 geen enkel perspectief biedt voor de ontwikkeling van de bedrijven van jonge landbouwers. “Dat is nefast voor elke dynamiek in de sector”, aldus Boerenbond. Ook het feit dat de landbouwers in het Turnhouts Vennengebied, waar een intendant is aangeduid, nog zeker twee jaar langer in de grootste onzekerheid worden geplaatst, noemt de organisatie onaanvaardbaar.

Boerenbond vindt het ook hallucinant dat aan onze veehouderijen via zware reductiedoelen bijzonder zware inspanningen gevraagd worden terwijl de socio-economische impact hiervan niet eens doorgerekend werd. “Ook hier pleegt de Vlaamse overheid woordbreuk, want er was ons verzekerd dat er geen akkoord zou komen zonder socio-economische impactanalyse. We kunnen alleen maar concluderen dat de regering blind vaart en dat ze weinig waarde hecht aan impact van dit akkoord op de bedrijven en de mensen erachter”, aldus een zwaar ontgoochelde De Becker.

Hoe juridisch robuust is de oplossing die de Vlaamse regering naar voor schuift? Voor Boerenbond is het absoluut niet duidelijk dat het kader zal standhouden voor een rechtbank. “Wat met het onderscheid dat gemaakt wordt in de vergunningverlening tussen depositie vanuit industrie en vanuit landbouw? Dat onderscheid is wetenschappelijk noch juridisch onderbouwd. Wat we ook niet weten is of er de vooropgestelde doelstellingen met dit akkoord worden gehaald”, aldus een strijdvaardige voorzitter die alvast syndicale acties en de nodige bezwaarschriften aankondigt.

Tractorprotest12

ABS: “Een bittere pil waar we wel mee aan de slag moeten”

Bij ABS is een gelijkaardige boodschap te horen. “Het is een bittere pil die te verwachten was, maar dat maakt haar niet minder bitter en ze kan nog voor lange tijd voor een nare nasmaak zorgen”, zegt voorzitter Hendrik Vandamme. Het volledige akkoord zal volgens hem de landbouwsector in Vlaanderen ingrijpend veranderen.

ABS wijst erop dat landbouwers altijd binnen een wetgevend kader hebben gewerkt, aangebracht en opgelegd door de overheid. “In februari 2021 bleek plots dat het aangereikte kader fout was en daar betalen de Vlaamse landbouwers vandaag een zeer zware prijs voor. Voor sommige regio’s durven we zelfs te spreken van een te zware prijs”, meent Vandamme.

Hij ziet dat er een fors budget wordt uitgetrokken. “Maar het is moeilijk in te schatten of dit voldoende zal zijn en hoe kostendekkend deze budgetten zullen zijn voor de betrokken landbouwers”, klinkt het.

Nooit mag de persoonlijke situatie van de landbouwer en zijn of haar gezin uit het oog verloren worden. We eisen dat er een menselijke aanpak wordt gehanteerd

Hendrik Vandamme - Voorzitter ABS

ABS hamert er dan ook op dat er voldoende aandacht zal gaan naar de mentale klap dit het stikstofakkoord op de bedrijven zal teweegbrengen. “We vragen dat landbouwers die geen toekomst meer zien voor hun bedrijf, maximaal begeleid zullen worden, en dit op alle vlakken”, stelt Vandamme. “Nooit mag de persoonlijke situatie van de landbouwer en zijn of haar gezin uit het oog verloren worden. We eisen dan ook dat er een menselijke aanpak wordt gehanteerd.

Daarnaast vraagt de landbouworganisatie ook dat er werk gemaakt wordt van een langetermijnperspectief. “Landbouwers op het terrein moeten weten wat er van hen verwacht wordt de komende 10 à 20 jaar en zelfs verder. Zo’n visie moet zekerheden creëren voor onze boeren en moet het ondernemerschap en de blijvende goesting om te boeren van onze Vlaamse landbouwers blijven aanmoedigen.”

Voor het Turnhouts Vennengebied is ook ABS vragende partij om snel meer duidelijkheid te scheppen. “Er moet uitgeklaard worden welke landbouwkundige ontwikkelingsruimte er nog is. Dit zijn we aan de getroffen boerengezinnen verplicht”, meent de ABS-voorzitter.

Hij vraagt tot slot nog dat de landbouworganisatie nauw betrokken wordt bij de verdere uitrol van het stikstofakkoord. “In de eerste plaats om duidelijk aan te geven hoe er met de landbouwers moet omgegaan worden. In tweede instantie zijn er ook nog heel wat bijkomende linken richting MAP en ook GLB die verder dienen uitgewerkt te worden”, luidt het.

ABS stikstof kerkhof in vlaamse velden

Groene Kring: “Akkoord zorgt voor verloren generatie jonge boeren”

Bijzonder zware ontgoocheling is te horen bij Groene Kring, de organisatie die de belangen van jonge landbouwers verdedigt, die zich grotendeels aansluit bij het standpunt van Boerenbond. “We betreuren dat er in geen enkel geval een evenwicht is tussen de depositiedaling en ontwikkelingskansen voor bedrijven. Het ontwikkelen, vernieuwen en toekomstbestendig maken van bedrijven zal met het huidige voorstel onmogelijk worden de komende jaren. De zogenaamde impactdrempels liggen zo laag dat er een quasi vergunningenstop geldt”, zegt voorzitter Bram Van Hecke.

Eenzelfde geluid is te horen bij ondervoorzitter Maarten Moermans, die ook zelf een landbouwbedrijf uitbaat: “Als ik het stikstofakkoord lees, dan kan ik enkel ongelooflijk triest en boos zijn. Dit akkoord betekent een doodsvonnis voor een volledige generatie jonge boeren. Het wordt bijzonder moeilijk om een leefbaar inkomen te halen en tegelijk het landbouwbedrijf toekomstbestendig te maken met het huidige voorstel. Hiermee wordt ons absoluut geen ondernemingsruimte geboden.”

Met dit voorstel wordt het bijzonder moeilijk om een leefbaar inkomen te halen en tegelijk het landbouwbedrijf toekomstbestendig te maken. Er wordt ons absoluut geen ondernemingsruimte geboden

Maarten Moermans - Ondervoorzitter Groene Kring

Verder vindt Groene Kring dat het Turnhouts Vennengebied voor een bijzonder zware opdracht inzake reductie staat. “Het kan absoluut niet dat in zo’n innovatief landbouwgebied in de toekomst geen landbouw meer wordt gedaan”, klinkt het. “Daarbovenop worden onmogelijke maatregelen gevraagd van jonge varkenshouders die als blijvers de toekomst van de sector zullen moeten dragen, maar geen enkele liquiditeitssteun krijgen van de overheid om hen daarbij te helpen.”

De jonge landbouwers stonden volgens Groene Kring klaar voor de toekomst en om stikstof te reduceren. “Maar de Vlaamse regering maakt met dit akkoord een zwart kruis over onze veehouderij. Net de groep die instaat voor de toekomst van onze duurzame en lokale voeding en van de landschappen die we zo koesteren, wordt aldus vergeten. Een jonge boer wordt hiermee alle perspectief ontnomen”, aldus Van Hecke.

groenekring-actielebbeke-strokar-toekomst-1250

BioForum: “Nood aan samenhangende visie op milieuproblemen”

Enig optimisme is er wel te horen bij BioForum, de sectororganisatie voor de biolandbouw. “In het stikstofakkoord zijn maatregelen opgenomen om de kleinere of extensievere bedrijven te ontzien. Daar hebben wij meermaals voor gepleit, want deze bedrijven hebben nauwelijks impact op de stikstofdepositie in de Vlaamse natuurgebieden. Zij mogen niet geslachtofferd worden in een generiek beleid”, zegt beleidsmedewerker Esmeralda Borgo.

Volgens BioForum wordt er eindelijk rekening gehouden met de meerwaarde van bio om het stikstofprobleem ten gronde aan te pakken. “Biologische veehouders zullen niet verplicht worden om ammoniakemissiearme stallen te zetten of luchtwasser te installeren wanneer dat niet mogelijk of niet effectief is omdat de biologische regels zeggen dat dieren naar buiten moeten kunnen en de stal dus openingen moet bevatten”, zegt de organisatie.

Het betreurt echter dat sommige biologische varkens- en pluimveebedrijven toch nog zullen moeten inkrimpen. “Daarom vragen we dat de budgetten niet louter worden ingezet voor warme saneringen of dure uitbreidingen naar ammoniakemissiearme stallen of luchtwassers, maar ook voor nieuwe mogelijkheden in bio”, legt Borgo uit. “De enige goede oplossing voor het stikstofprobleem is kringlooplandbouw stimuleren. Er is veel meer onderzoek nodig naar ‘nature based solutions’ die niet alleen gunstig zijn voor ammoniakreductie, maar bovendien ook rekening houden met de voordelen op vlak van biodiversiteit, dierenwelzijn, klimaat enz.”

De olifant in de kamer is dat de stikstof afkomstig is van de import van krachtvoer en kunstmest. Zolang we dat probleem niet bij de wortel aanpakken, blijft het dweilen met de kraan open

Esmeralda Borgo - Beleidsmedewerker BioForum

BioForum ziet dat er vandaag een akkoord op tafel ligt voor de ammoniakuitstoot, maar stelt tegelijk vast dat natuurgebieden en het milieu ook hinder ondervinden van nitraat, pesticiden, verdroging, enz. “Vlaanderen slaagt er nog steeds niet in om al deze problemen vanuit één samenhangend beleid te benaderen. Dergelijke systeembenadering vergt maatwerk per natuurgebied en zelfs per bedrijf, gebaseerd op de visie die voor elk Natura 2000 gebied ontwikkeld is”, aldus Borgo.

De organisatie betreurt ook dat het stikstofakkoord te veel inzet op ammoniakemissiearme stalsystemen en luchtwassers als de oplossing voor het probleem. “Intussen weet iedereen dat deze dure technologieën de vooropgestelde reducties zelden behalen”, luidt het. “De olifant in de kamer is dat de stikstof afkomstig is van de import van krachtvoer en kunstmest. Zolang we dat probleem niet bij de wortel aanpakken, blijft het dweilen met de kraan open. En daar kan de biosector zijn voorbeeldfunctie voor de verdere verduurzaming van de landbouw vervullen”, besluit BioForum. 

Landsbond Pluimvee: "Wurgend stikstofkader is zure appel"

Een zure appel, zo noemt Landsbond Pluimvee het krokusakkoord. "Niet alleen de versnelde sluiting van de zogenaamde 'rode' bedrijven, maar ook de extra benadering van de 'donkeroranje' bedrijven, komt keihard aan", zegt beleidsmedewerker Martijn Chombaere. "Dit is enkel aanvaardbaar als dergelijke opkoopregelingen op een voldoende menselijke manier gebeuren en als er voldoende financiële middelen tegenover staan. Ook de extra onzekerheid die het Turnhouts Vennengebied bedeeld krijgt, is een zware dobber voor de regio."

De organisatie betreurt dat dergelijke beslissingen genomen worden op basis van computermodellen die te weinig in kaart brengen wat de werkelijke impact is. "Daarnaast komt de grootste impact van het buitenland. Dit dient mee betrokken te worden, wil men een evenwichtig geheel bekomen", meent Chombaere.

Investeren in nieuwe technologie om de uitstoot op te vangen of minder dieren aanhouden, dat is allemaal goed en wel, maar wat met de rendabiliteit van onze veebedrijven?

Martijn Chombaere - Beleidsmedewerker Landsbond Pluimvee

De dermate lage impactscoredrempel (0,025%) voor nieuwe vergunningen doet bij Landsbond Pluimvee de vreest ontstaan dat er een verdere hypotheek gelegd wordt op de ontwikkeling, vernieuwing en het toekomstperspectief van de komende jaren. "Dit staat bijna gelijk aan een vergunningenstop. Dat er ons als veehouderij enkele moeilijke jaren tegemoet gaan, dat staat vast."

Tegelijk kan het volgens de organisatie ook een momentum betekenen om stappen te zetten naar een betere toekomst. "Voorwaarde is wel dat er een beter verdienmodel komt voor de landbouw. Investeren in nieuwe technologie om de uitstoot op te vangen of minder dieren aanhouden, dat is allemaal goed en wel, maar wat met de rendabiliteit van onze veebedrijven?", vraagt Chombaere zich af.

Boeren op een Kruispunt zet zich schrap voor stortvloed aan oproepen
Uitgelicht
Het aantal hulpvragen bij Boeren op een Kruispunt gaat al sinds september vorig jaar in stijgende lijn. In februari alleen al staat de teller op 28. Nu de contouren van het st...
23 februari 2022 Lees meer

Bron: Eigen berichtgeving

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek