“7.300 extra stikstofmeetpunten gaan de Vlaamse samenleving niets opleveren”
OpinieDe Vlaamse regering investeert in 7.300 extra meetpunten om de stikstofdepositie in de lucht en de bodem in kaart te brengen en watermeetpunten om de nitraatvervuiling te monitoren. Volgens Mark Wulfrancke van ABS zijn deze meetpunten waardeloos als men geen onderzoek doet naar de herkomst van deze vervuiling. "De data zullen leiden tot blind beleid waarbij de landbouw kop van Jut is", schrijft hij in een opiniestuk.
Dik anderhalf jaar na de boerenprotesten lijkt een aantal beloften van de Vlaamse regering ver weg. Niet alleen de stem van de boer wordt genegeerd. In de aankondiging over de 7.300 extra stikstofmeetpunten komt zelfs een zekere minachting voor de Vlaamse medemens naar boven. De Vlaamse Milieumaatschappij zegt in diezelfde aankondiging dat er niet naar de bron van de uitstoot wordt gekeken, wel naar de effecten op de natuur. Deze ene zin duwt je keihard met de neus op de feiten dat het oude, doelloze beleid gewoon verdergaat. De oude wijn wordt zelfs niet in nieuwe zakken gedaan.
Vlaanderen zet meer dan 7.300 nieuwe stikstofmeetpunten uit
19 augustus 2025In 2024 is er, door het bereiken van een akkoord over MAP7 tussen ogenschijnlijk onmogelijke partners, duidelijk gemaakt dat het anders en beter kan. De Vlaamse regering heeft toen beloofd om zaken waarover twijfel bestond, zoals de deugdelijkheid van het MAP-meetnet, te onderzoeken. Beloften die herhaald zijn bij het beëindigen van de boerenprotesten in het voorjaar van 2024. Ondertussen komt de vraag niet alleen maar van de landbouwers. Ook de deelnemers van het burgeronderzoek naar waterkwaliteit en diverse plattelandsbewoners hebben vragen.
Geen verbetering van meetnet
470 meetpunten komen erbij voor het oppervlaktewater. Geen idee waar ze die gaan plaatsen, maar ze zullen alvast niet dienen om het bestaande meetnet te verbeteren en evengoed de invloed van de gehele Vlaamse bevolking (overstorten, slecht werkende waterzuiveringen, ongezuiverde lozingen) in kaart te brengen én openbaar te maken.
Die extra meetpunten voor grondwater zullen evengoed een pak resultaten geven. Alleen gaan die data weinigzeggend zijn zolang je de input niet in kaart brengt. Je kunt niet langer een abstractie maken van het vele stikstofrijke afvalwater dat op ons oppervlaktewater geloosd wordt en zo ook het grondwater beïnvloedt, om nog te zwijgen over de vele sterfputten die afvalwater rechtstreeks het grondwater inbrengen. Vaarwel de hoop op beter beleid.
Correct beeld nodig van depositie van bedrijven
Over naar de meetpunten voor bodem en lucht. Iedereen weet dat de gebruikte modellen atmosferische stikstofdepositie niet deugen. Nieuwe meetpunten voor stikstofdepositie zouden prioritair gebruikt moeten worden om de depositie van bedrijven correct in beeld te brengen en de verspreiding lokaal en bovenlokaal te bepalen. Heb je dat correct in beeld, dan kan je ook gericht en vooral gedragen beleid voeren.
Geen onderzoek (weigering) via isotopen om de oorsprong van de stikstof te weten. Als je weet dat zowel de Kalmthoutse Heide en ook het Turnhouts Vennengebied onder de rook van stikstofspuwende industriegebieden (Sluiskil, Terneuzen, Antwerpse haven, Chemelot,...) liggen, dan stel je je hierbij vragen.
7300 extra meetpunten dreigen de zoveelste stok te worden om een sector die al heel veel inspanningen doet, nog wat verder dood te slaan
“Landbouw is gedoodverfde boosdoener”
“Geen gevolgen voor de landbouwsector”, enkel een grapjas durft, in een dronken bui weliswaar, dit te beweren. De landbouw is vandaag al de gedoodverfde, gemakkelijke boosdoener en dat zal morgen niet anders zijn. De gebruikte kaduke modellen en aannames schrijven namelijk alle atmosferische depositie toe aan de nabijgelegen veehouders (20 kilometer, weet u wel), ook al is er bakken bewijs dat dit niet klopt en dat er wel degelijk een significante invloed van buiten de landbouw is.
Hetzelfde gaat op voor de metingen op oppervlakte- en grondwater. 7300 extra meetpunten dreigen de zoveelste stok te worden om een sector die al heel veel inspanningen doet, nog wat verder dood te slaan.
Geld valt beter te besteden
Stop hier per direct mee en besteed dit budget aan onderzoek en metingen die de waterkwaliteit wel ten goede komen. Zet dit geld in om correcte modellen te maken, om over te gaan van theoretische aannames naar praktisch bewezen feiten. Voer ook voor het oppervlaktewater brononderzoek uit.
Het is niet omdat enkelen vasthouden aan een bestaand, vastgeroest beleid dat kritisch onderzoek naar correct beleid geen prioriteit moet zijn. De bestaande rekenmodellen moeten niet gevoed worden. Zeker voor wat de atmosferische depositie betreft, moet er van nul af aan een nieuw model gemaakt worden door wetenschappers die voldoende kritisch zijn om wat reeds bestaat in vraag te stellen.
Na het bereiken van het princiepsakkoord MAP7 tussen landbouworganisaties en milieubeweging, na de protesten, had ik het gevoel dat er iets bereikt was, dat er een zekere disruptieve beweging op gang gekomen was. Dat gevoel is weg, de vechtlust niet.
Met dit opiniestuk wil de auteur een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat. Hij schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.
De auteur
Mark Wulfrancke is beleidsmedewerker landbouw bij het Algemeen Boerensyndicaat (ABS). In die hoedanigheid was hij onder meer betrokken bij het overleg over MAP7 tussen de natuur-, milieu- en landbouworganisaties.
