Boeren reageren op nieuwe rode lijst: "We hebben jaren in angst geleefd"

Mathieu Alaerts (Tessenderlo): "Tegen 2030 kan er nog veel veranderen"

Mathieu Alaerts uit Tessenderlo is één van de landbouwers die op de rode lijst blijft staan. In 2014 kreeg de Limburgse melkveehouder zijn eerste rode PAS-brief en sindsdien beschrijft hij de periode als een “emotionele rollercoaster”. "Het brengt enorm veel stress met zich mee. Sommige collega's konden daar niet mee omgaan en hebben intussen de boeken neergelegd."

Alaerts had gehoopt van de lijst te vallen, maar kreeg een maand geleden te horen dat zijn impactscore boven de 50 procent blijft. Dat betekent dat hij zijn impactscore onder de 50 procent moet brengen vóór 2030 om een hervergunning te krijgen.

Ondanks het slechte nieuws laat Alaerts, die samen met zijn zoon Niels (35) 220 melkkoeien heeft, zich niet uit het lood slaan. "De rode status betekent niet langer automatisch sluiting. Misschien dienen er zich de komende jaren nieuwe PAS-maatregelen aan waardoor reduceren makkelijker wordt." En in het uiterste geval kan zijn zoon misschien verder met een kleinere veestapel. "Vandaag leven er twee gezinnen van ons bedrijf. Als ik dadelijk op pensioen ga, zou mijn zoon wellicht een leefbaar bedrijf kunnen hebben met een kleinere veestapel", vertelt hij.

Al hoopt hij erop dat dit niet nodig zal zijn. "Door de natuurlijke uitstroom van landbouwers die met pensioen gaan, kan de stikstofuitstoot van de landbouwsector op korte termijn al stevig gaan dalen. Of wie weet gaat de politiek beseffen dat we onze voedselautonomie niet mogen opofferen." Ook denkt hij dat de berekeningsmethode van de impactscore de komende jaren opnieuw kan veranderen. Dat is in het verleden al gebeurd en dat sterkt hem in zijn overtuiging. “Zoekzones kunnen verschuiven en dan rolt er ineens een andere score uit de bus", aldus Alaerts.

Bart Baeyens (Oud-Turnhout): "Altijd al vraagtekens gehad bij rekenmethode"

Bart Baeyens die in Oud-Turnhout, midden in het Turnhouts Vennengebied, een pluimveebedrijf uitbaat, staat mogelijk niet langer op de lijst van piekbelasters. “Mogelijk”, benadrukt de landbouwer. “Bedrijven die niet geïnformeerd zijn, zouden niet meer op de lijst staan. Ik heb niets gehoord dus in theorie sta ik niet meer op de lijst. Maar ik ben mijn telefoon enkele dagen kwijt geweest en wat als de brief met de post niet aangekomen is?”

Het bedrijf van Baeyens, de Lakshoeve, ontving in 2014 al een rode brief waarna hij één van zijn oude stallen emissiearm maakte en de andere stallen een grondige update kregen. In 2020 verkreeg hij nog een vergunning voor twee nieuwe stallen en investeerde de Kempenaar miljoenen euro’s. Hij heeft altijd vraagtekens geplaats bij de berekeningswijze. “Destijds zouden wij een impactscore hebben gehad van 114 procent en dus donkerrood zijn. Maar met eigen berekeningen, door een professioneel bedrijf uitgevoerd, kwamen we nooit boven de 50 procent.”

Van opluchting dat hij mogelijk niet langer als een piekbelaster wordt gezien, is er weinig te merken bij Baeyens. “Ons bedrijf is gevestigd in het Turnhouts Vennengebied. Sinds sinds enkele jaren heerst hier bij alle veehouders grote onzekerheid over de toekomst. Er is momenteel geen enkele ontwikkeling mogelijk en het is wachten op het werk van de intendant, maar die kunnen ze al ruim een jaar niet vinden.”

De pluimveehouder laakt de werkwijze van de overheid. “De nieuwe rode lijst is vastgesteld aan de hand van een nieuwe rekenmethode. Dat betekent dat de oude niet klopt. Dat wil zeggen dat sommige landbouwers voor niets jaren in angst geleefd hebben of misschien, zoals bijvoorbeeld in het geval van de Abdij van Averbode, onterecht gestopt zijn. In plaats van hun excuses aan te bieden hiervoor, doet de overheid net alsof ze goed nieuws brengt.”

Luc Huyghe (Maldegem): “Wij leven van dag tot dag”

Ook de Maldegemse varkenshouders Luc Huyghe en Kathleen Maenhout zouden niet langer op de lijst staan. “Wij hebben niets gehoord. Dus dat zou goed nieuws moeten betekenen.” Dat is enerzijds een opluchting, maar toch ziet het koppel weinig reden tot juichen. "Wij stonden aanvankelijk niet op de rode lijst, in 2022 plotseling wel en nu dus weer niet. Wie weet wat de toekomst brengt. Wij leven van dag tot dag.”

Hun varkensbedrijf met 180 zeugen en mestvarkens heeft een vergunning tot 2030. Dat geldt ook voor het bedrijf van Mathieu Alaerts. “Dat geeft nog tijd. En het verleden heeft uitgewezen dat er nog veel kan veranderen. Voor rode bedrijven waarvan de vergunning sneller afloopt, ligt het stressniveau een stuk hoger”, stelt deze.