Gaat Nederland Vlaanderen achterna met emissiebeleid voor stikstof?

Lange termijn: Naar emissiebeleid

Maar door die strikte aanpak loopt Nederland tegen heel wat problemen aan. Niet alleen werd de KDW voor heel wat natuurtypes nog verder naar beneden gehaald, recent werd Nederland ook veroordeeld in een zaak die Greenpeace had aangespannen. Daardoor is de Nederlandse overheid verplicht om tegen 2030 meer dan 50 procent van de Natura 2000-gebieden niet langer te overbelasten met stikstof. Met andere woorden, de helft van het areaal moet onder de gemiddelde KDW blijven. Momenteel ligt dit percentage op 28 procent. Haalt de Nederlandse overheid die doelstelling niet tegen 2030, dan moet het een dwangsom betalen van tien miljoen euro.

Het feit dat BBB-minister Wiersma een paar maanden geleden het stikstofplan van de vorige regering nog overboord had gegooid, maakte de impasse bij onze noorderburen compleet. Maar ondertussen heeft de minister goed nieuws te melden. De nieuwe regering heeft een akkoord bereikt om af te stappen van wat het noemt een middelensturing naar een doelsturing. Deze systeemwijziging houdt een evolutie in van een depositie- naar een emissiebeleid, iets wat Vlaanderen ook meteen heeft ingeschreven in het stikstofakkoord dat vorig jaar werd goedgekeurd. Tegen 2030 moet dat emissiebeleid vorm hebben gekregen.

Concreet betekent dit dat bedrijven “afrekenbare bedrijfsspecifieke emissienormen” zullen krijgen. “Daarvoor zal gekeken worden naar het emissiereductiepotentieel dat boeren in de praktijk hebben, zodat zij daadwerkelijk de kans krijgen om stappen te zetten en de normen te halen. Hiervoor wordt voor verschillende bedrijfstypen per sector in kaart gebracht welke reductie praktisch mogelijk is op basis van de beschikbare reductiemaatregelen en de emissiereductie die deze maatregelen opleveren”, luidt het. Dit moet boeren “perspectief en duidelijkheid” geven, zo meent de minister die ook meteen aangaf dat het nog te vroeg is om nu al bedrijfsspecifieke emissienormen te noemen.

Tegelijk wijst Wiersma erop dat in sommige gebieden, bijvoorbeeld rondom natuurgebieden, beekdalen en veenweidegebieden, er naast het generieke beleid ook aanvullende inzet nodig zal zijn. “Door extra instrumentarium beschikbaar te stellen op locaties waar deze een groter effect hebben op de kwaliteit van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden, kan op een efficiëntere manier gestuurd worden op het realiseren van de opgave in een gebied”, verduidelijkt ze nog.

Korte termijn: Optrekken uitstootgrens

De minister wijst erop dat deze aanpak nog niet meteen voor morgen is. “Het daadwerkelijk uitrollen van afrekenbare bedrijfsspecifieke emissienormen zal nog wel enige tijd vergen”, klinkt het. Toch had ze ook goed nieuws waardoor op kortere termijn de vergunningsverlening in Nederland terug op gang kan getrokken worden. Volgens De Telegraaf schermt Wiersma met wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat de uitstootgrens waaronder bedrijven geen natuurvergunning moeten aanvragen flink naar omhoog kan. Een noodwet wordt daarvoor overwogen.

In Nederland geldt al jaren de heel lage grens van 0,005 mol per hectare stikstof per jaar waardoor in de praktijk vrijwel alle activiteiten in het land aan natuurwetgeving moeten worden getoetst, zelfs woningbouwprojecten. Het kabinet wil deze grens verhogen naar 1 mol per hectare en wordt hierin gesteund door nieuw onderzoek. “We hebben aan de wetenschap gevraagd of het te onderbouwen is dat deze grens kan verhoogd worden, zoals dat ook in andere landen geldt. Het antwoord is: ja”, zegt Wiersma in De Telegraaf. Volgens haar zeggen prominente wetenschappers dat de huidige stikstofnorm “een modellenwerkelijkheid is die alleen maar schijnzekerheid oplevert”.

Om echt zeker te zijn, heeft de minister de wetenschappelijke studie laten controleren door een tweede groep wetenschappers. Ook die gaven groen licht waardoor Wiersma nu zo snel mogelijk advies wil van de Raad van State. “Ik heb echt goede hoop dat dit overeind blijft”, stelt ze. Volgens de minister kan het optrekken van de ondergrens goed nieuws betekenen voor vastgelopen woningbouwprojecten en voor duizenden PAS-melders. Dat zijn boeren wiens bedrijf in 2019 illegaal is geworden als gevolg van een eerdere stikstofuitspraak. De meesten onder hen zitten onder ondergrens van 1 mol en zouden dus geen natuurvergunning meer nodig hebben. “Dat zou echt een heel positieve doorbraak zijn en een eerste stapje uit de stikstoffuik waarin wij gezwommen zijn”, besluit Wiersma hoopvol.