Contouren van nieuw stikstofakkoord tekenen zich af, maandag opnieuw overleg
nieuwsVlaams ministers Zuhal Demir (N-VA), Jo Brouns (cd&v) en Gwendolyn Rutten (Open Vld) hebben zaterdag ruim zeven uur lang verder onderhandeld over het stikstofdossier. Daar is geen akkoord uitgekomen, maar er is wel vordering gemaakt. Maandag gaan ze opnieuw rond tafel de tafel zitten.
Van 14 uur tot 21u30 hebben de drie vakministers op een geheime locatie in Brussel samengezeten. Ook parlementsleden Wilfried Vandaele (N-VA), Peter Van Rompuy (cd&v) en Steven Coenegrachts (Open Vld) waren daarbij aanwezig, samen met een technisch adviseur voor elke partij. Minister-president Jan Jambon (N-VA) was niet bij het overleg aanwezig.
“Derde keer, goede keer” of “een wapenstilstand over stikstof” waren maar een paar van de zeer positieve signalen die voor het weekend te horen waren via de media over het stikstofdossier. Het nakende akkoord dat was aangekondigd, is er niet gekomen, maar alle partijen wijzen er wel op dat de gesprekken in een constructieve sfeer verlopen en dat bij alle drie de partijen de wil aanwezig is om zo snel mogelijk te landen in het dossier.
Toegeeflijkheid bij N-VA?
Vooral N-VA lijkt volgens onze bronnen een grote toegeeflijkheid aan de dag te leggen. Volgens Het Belang van Limburg zou minister Demir haar collega-minister Brouns tijdens de herfstvakantie hebben uitgenodigd om bij haar thuis bilaterale gesprekken te voeren over het stikstofdossier. Het Laatste Nieuws wijst er dan weer op dat er een marsorder zou gekomen zijn van N-VA-voorzitter Bart De Wever na het vernietigende advies van de Raad van State met een duidelijke boodschap: “Los het op”. Hij voelt dat de klok tikt voor het Ineos-dossier, want het bedrijf dreigt ermee om de miljardeninvestering in de Antwerpse haven stop te zetten.
Dit wordt gecombineerd met de komst van Gwendolyn Rutten als nieuwe Open Vld-minister in de Vlaamse regering. Zij heeft zich in het verleden altijd heel kritisch heeft uitgelaten over de stikstofaanpak van minister Demir, terwijl haar voorganger Bart Somers de kant koos van N-VA. Toen was het N-VA en Open Vld tegen cd&v, nu zou het wel eens N-VA tegen cd&v en Open Vld kunnen worden. Ook dat is een mogelijke reden waarom N-VA zich nu plots bijzonder plooibaar opstelt.
Onderscheid tussen landbouw en industrie
Op inhoudelijk vlak zouden er zich al een aantal contouren aftekenen. Zo zouden de drempels behouden blijven en ook het onderscheid tussen landbouw en industrie. Wel wordt er gewerkt aan een betere onderbouwing van de drempels. Waar het in het verleden onmogelijk was voor landbouw om een vergunning te krijgen boven deze drempel, zou dat nu minder streng worden. Bedrijven met een impactscore boven de drempel zouden toch nog een vergunningen kunnen krijgen als ze een gunstige passende beoordeling (een diepgaand milieuonderzoek, red.) kunnen voorleggen. Er wordt in dat verband ook werk gemaakt van een vereenvoudigd kader voor zo’n passende beoordeling.
Blijkbaar was het voor N-VA belangrijk dat het kernidee dat landbouw meer inspanningen moet leveren dan de industrie, overeind zou blijven. Bronnen bij cd&v begrijpen dat de drempels voor landbouw niet zo gunstig zijn als voor de industrie, maar tegelijkertijd wijzen ze erop dat het snel inschakelen van zo’n passende beoordeling er wel voor zal zorgen dat de uitgereikte vergunningen voor landbouw veel grotere rechtszekerheid bieden dan die voor industrie. Die zouden op basis van die hogere drempel gemakkelijker kunnen aangevochten worden.
Extern salderen dan toch meteen mogelijk
Wat cd&v wel zou verkrijgen, is het principe van extern salderen. De partij hamerde daar sterk op omdat dit de één van de manieren is om aan de landbouwsector nog toekomstperspectief te bieden. Dat zou inhouden dat landbouwers de uitstootrechten kunnen overnemen van een andere landbouwer die op hetzelfde natuurgebied impact heeft. N-VA hield daarover in het verleden steeds de boot af en eiste een bijkomend milieueffectenrapport om te onderzoeken of dit principe wel kan. Maar dat MER-onderzoek was, tot grote onvrede van cd&v, nog steeds niet opgestart. Nu zou er gekeken worden om het op een projectmatige manier onder te brengen in het decreet.
Geen verplichte stopzetting voor rode bedrijven
Voor de rode bedrijven, waar Gwendolyn Rutten in het verleden al zwaar heeft gestreden, zou een verplichte stopzetting niet langer aan de orde zijn. De bedrijven die een grote impact hebben op nabijgelegen natuur, de zogenaamde piekbelasters, zouden de mogelijkheid krijgen om hun stikstofimpact te doen dalen. Van zodra hun impactscore onder de 50 procent daalt, zouden zij hun bedrijf kunnen verderzetten. Rode bedrijven die toch willen stoppen, zouden nog steeds recht krijgen op een uitkoopregeling.
Raad van State bijzonder kritisch over stikstofdecreet
2 oktober 2023Turnhouts Vennengebied als maatwerkgebied op de schop?
In de vorige stikstofakkoorden werd het Turnhouts Vennengebied steeds aangeduid als speciaal maatwerkgebied waar extra maatregelen nodig zijn om de doelstellingen te halen. Piet Vanthemsche werd er aangeduid als intendant om dit proces in goede banen te leiden. Zowat alle veehouders in de buurt van het Turnhouts Vennengebied zouden door die maatregelen in hun voortbestaan bedreigd zijn.
Er kwam evenwel kritiek van de Raad van State over de plannen in het Turnhouts Vennengebied. Het rechtscollege gaf aan niet te begrijpen waarom alleen dit gebied werd aangeduid als maatwerkgebied, terwijl er ook in andere gebieden zware inspanningen nodig zijn. Er zou nu consensus zijn tussen de onderhandelaars dat die situatie niet leefbaar is voor de betrokken bedrijven en dat er aanvaard moet worden dat het gebied niet in zijn oorspronkelijke staat hersteld kan worden. In de plaats daarvan zou er een kleine extra taakstelling komen voor de boeren van het Turnhouts Vennengebied. Al moet er meteen bij gezegd worden dat de onderhandelingen over dit punt nog niet ten einde zijn.
Naar een uitstootbeleid in 2030?
Een andere opvallende nieuwigheid is ook dat het vanaf 2030 wel eens zou kunnen dat het geweer van schouder wordt gewisseld. Op dit moment is het beleid volledig gebaseerd op stikstofdepositie of de neerslag van stikstof. In De Afpsraak kondigde kersvers minister Rutten afgelopen vrijdag aan dat er wordt gewerkt aan een beleid dat focust op stikstofemissie, oftewel uitstoot. Dat is ook iets waar minister Brouns achter de schermen op hamerde. Vanaf 2030 zou het stikstofdecreet waar vandaag wordt aan gewerkt, dan vervangen kunnen worden door een uitstootbeleid. Rutten liet nog weten dat daarvoor de nodige gesprekken moeten gevoerd worden met Europa om zo’n aanpak mogelijk te maken.
