Crevits: "Stikstofmaatregelen zullen misschien hard zijn"

Het recente arrest van de Raad voor Vergunningsbetwisting, dat de bestaande stikstofregeling onderuit haalde, werd ook besproken in de plenaire zitting van het Vlaamse parlement. Hoewel geen enkele politieke partij het stikstofprobleem ontkent, lopen de meningen over de oorzaken en de aanpak ervan uiteen. Zo wijzen Groen, sp.a en PVDA vooral op de rol van de landbouw, en meer bepaald van de intensieve veeteelt. CD&V plaatst volgens hen al op voorhand een perimeter rond die sector.

Groen-politica Mieke Schauvliege hekelde ook de onmondigheid van de regering in dit dossier. “Nochtans was het voorspelbaar”, zegt ze. “Er lag een regeling van 2014 op tafel, die met haken en ogen aan elkaar hing. De vraag was niet of het plan ging sneuvelen, de vraag was wanneer.” Ze doet een duidelijke oproep naar de ministers om met deftige oplossingen te komen. “Maak heldere keuzes en doe niet opnieuw wat men in het verleden heeft gedaan: iedereen een beetje tevreden maken. Anders verliest iedereen: zowel de mensen, als de natuur, economie en de landbouw.”

Bruno Tobback noemt het debat een mooie illustratie van de Vlaamse ziel. “We zijn een klein landje, maar gedragen ons alsof we een onbegrensde vlakte hebben waar iedereen zomaar kan doen wat hij wil. We zullen verstandiger moeten omgaan met die beperkte oppervlakte.” Hij vraagt zich ook af of het slim is om “de grootste vleesleverancier van het continent” in het meest verstedelijkte deel te steken en breekt een lans voor een warme sanering van de sector waarbij veehouders de kans krijgen om schuldenvrij te stoppen. Hij pleit voor doordachte keuzes, waarbij de heilige huisjes moeten sneuvelen, zodat toekomstgerichte activiteiten kunnen plaatsvinden. "Voor de intensieve veehouderij zijn we in het verleden veel te laks geweest", stelt hij. "Ook rond waterkwaliteit en mest. Het is een sector die intussen beheerst wordt door een aantal internationale groepen. De vraag is niet doek de landbouw op, maar bekijk samen met de landbouw hoe we dit kunnen oplossen."

Voor N-VA’er Wilfried Vandaele was het al in de vorige legislatuur duidelijk dat het PAS-dossier een bijzonder harde noot zou worden om te kraken. “Met het nieuwe arrest lijkt Vlaanderen dezelfde weg op te gaan als Nederland, dat we toch altijd als voorbeeld namen hoe het niet moest. Er zullen strenge maatregelen nodig zijn, maar tegelijk zullen we een flankerend beleid moeten voeren via maatwerk. Voor alle partijen in dit dossier is er nood aan rechtszekerheid.”

Stefaan Sintobin van Vlaams Belang hamert vooral op het feit dat de landbouw niet mag verketterd worden en niet als grote boosdoener in elk milieudossier mag opgevoerd worden. Hij vraagt ook bijkomend onderzoek. “Over de bijdrage van de landbouw aan de stikstofuitstoot bestaat eensgezindheid, maar over het juiste aandeel is er toch discussie”, zegt hij. Daarnaast pleit hij voor proportionele maatregelen waarbij de landbouwbedrijven niet zomaar veralgemeend worden. Hij wijst er ook op dat veel bedrijven nu al bereid zijn om te investeren in nieuwe technologieën en dat de uitstoot in Vlaanderen al aanzienlijk is teruggedrongen. “We willen een correct en definitief plan dat de meest kwetsbare natuur beschermt en zorgt voor rechtszekerheid. De oplossingen moeten het ondernemerschap van de land- en tuinbouwsector vrijwaren. Wij zullen nooit aanvaarden dat er een boerenkerkhof komt op Vlaamse velden.”

Voor Open Vld-er Steven Coenegrachts zijn de belangen van natuur en economie nog nooit zo gelijklopend. “Als we niets doen voor de natuur, leggen we ook onze economie stil. Het arrest duwt ons met de neus op de feiten, namelijk dat we al te lang met een voorlopige regeling werken. We moeten nu onze verantwoordelijkheid opnemen om onze economie te vrijwaren.” Ook voor hem is het daarbij belangrijk om op zoek te gaan naar een evenwicht tussen de milieu- en de sociaaleconomische effecten. “We mogen niet vervallen in een opbod van maatregelen die ons goed uitkomen, maar moeten faire maatregelen uitwerken die effectief resultaat opleveren.” Daarvoor is het volgens hem belangrijk om de wetgeving te onderbouwen met milieueffectenrapporten (MER). “Pin u niet vast op die ene sector die u niet aanstaat en laat ons zonder taboes naar het geheel kijken."

“Arrest leidt niet tot een vergunningsstop”

"Ik geloof in oplossingen via innovatie, maar er zullen wellicht ook een aantal extra maatregelen nodig zijn”, antwoordde Vlaams minister van Economie en Landbouw Hilde Crevits (CD&V). "Maatregelen die misschien hard zullen zijn, maar dat zal gepaard moeten gaan met een stevig flankerend beleid, waarin we mensen niet in drastische financiële moeilijkheden gaan storten. Want vergeet niet dat het hier ook over mensen gaat, die veel geïnvesteerd hebben in hun bedrijf." De minister roept op om het debat niet uit de weg te gaan, maar ook niet te vervallen in een polemiek tussen ecologie en economie.

Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) benadrukt in haar tussenkomst dat het arrest niet tot een vergunningsstop leidt. "Maar tot er een definitieve Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) is, gaan we voorzichtig zijn en een passende beoordeling doen van elk dossier dat voorligt", zegt ze.

Ondertussen werd al een Dienst Stikstof en een PAS-panel, dat de nodige expertise moet leveren, in het leven geroepen en kwam er in 2019 een Luchtbeleidplan. En de komende maanden zullen er verschillende scenario's worden uitgewerkt voor de aanpak van de stikstofproblematiek, die vervolgens in openbaar onderzoek gaan. Er wordt voor elk scenario ook een Milieueffectrapport (MER) opgesteld, waarbij de impact van elke sector wordt gemeten. "We willen daarnaast met de stakeholders in overleg gaan en dan hoop ik dat we tegen de zomer een eerste voorstel voor een definitieve regeling kunnen hebben", aldus Demir.

Herbekijk het volledige actuadebat in de Plenaire vergadering van het Vlaams parlement (vanaf 1:12:00).