Zet recent arrest het Vlaamse stikstofbeleid op losse schroeven?
De stikstofregelgeving voor landbouwbedrijven die uitbreiden is te laks en niet wetenschappelijk onderbouwd. Dat staat in een arrest van de Raad voor Vergunningsbetwistingen dat De Tijd kon inkijken. De Raad deed deze uitspraak naar aanleiding van een pluimveebedrijf in het Limburgse Kortessem dat wilde uitbreiden. Volgens de krant schept dit een precedent en dreigen er juridische procedures als de politiek de regelgeving niet aanpast.
De landbouwsector is samen met het verkeer en de industrie één van de grootste uitstoters van stikstof. Die stikstof valt neer op de bodem en vormt zo een bedreiging voor de biodiversiteit in de Natura 2000-gebieden. Plantensoorten die van rijke bodems houden, krijgen door die stikstofneerslag een duwtje in de rug en verdringen zo planten die meer gebaat zijn bij een schrale bodem. Nochtans moeten al deze Natura 2000-gebieden tegen 2050 een gunstige staat van instandhouding worden bereikt.
Om dat te bereiken vaardigde de Vlaamse regering een stikstofbeleid uit: de Programmatorische Aanpak Stikstof (PAS). Dit beleid wil de vooropgestelde stikstofreductie billijk verdelen over landbouw, industrie en verkeer. Voor landbouw werd op basis van een simulatiemodel de impact van elk landbouwbedrijf gemeten op de nabijgelegen natuur. Aan de hand van die simulatie werd aan elk individueel landbouwbedrijf een kleurcode toegekend: rood, oranje of groen. Bedrijven die een significant negatieve impact (rood) hebben op de instandhoudingsdoelstellingen, moeten hun bedrijfsvoering stopzetten of bijsturen. Voor de oranje bedrijven is een uitbreiding van hun veehouderijactiviteiten niet mogelijk. Voor de groene bedrijven zijn er geen repercussies.
Milieueffectenrapport
Wanneer die zogenaamde groene landbouwbedrijven hun veestapel willen uitbreiden, moeten ze in een milieueffectenrapport bij de vergunningsaanvraag aangeven hoe sterk de stikstofuitstoot van het bedrijf zal stijgen. Daarna moet een onafhankelijke deskundige een bijkomend onderzoek doen naar de milieueffecten van de investering. Is de geschatte stijging van de uitstoot kleiner dan vijf procent, dan wordt het bedrijf vrijgesteld van dat onderzoek. De Raad van Vergunningsbetwistingen oordeelt in een vergunningsdossier voor de uitbreiding van een pluimveebedrijf in Kortessem (zie kader) dat altijd een onderzoek nodig is, ongeacht de verwachte stijging. De drempel van vijf procent is volgens de Raad niet wetenschappelijk onderbouwd.
“Dit stikstofarrest van de Raad voor Vergunningsbetwistingen zorgt ervoor dat de vergunningsverlenende overheden, de provincies, niet meer op basis van het stikstofkader van de vorige Vlaamse regering mogen omgaan met vergunningsaanvragen die leiden tot extra ammoniakuitstoot”, zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir in De Tijd. Hoewel de exacte gevolgen van het arrest nog onduidelijk zijn, acht het kabinet van de minister het niet ondenkbaar dat deze uitspraak zal gebruikt worden om de hele wetgeving van 2016 in twijfel te trekken bij de Raad van State.
Het is niet ondenkbaar dat deze uitspraak zal gebruikt om de hele wetgeving van 2016 in twijfel te trekken bij de Raad van State
Volgens Jos Raemaekers, diensthoofd beleid bij Natuurpunt, geeft deze uitspraak aan dat de regelgeving niet in orde is. “We zijn benieuwd naar wat de overheid met deze uitspraak zal doen”, klinkt het in De Tijd. Komt de politiek niet met een oplossing, dan sluit Natuurpunt verdere juridische procedures niet uit. Met het stikstofarrest heeft de organisatie alleszins stevige munitie in handen, meent de krant.
Strengere regelgeving?
Demir kondigde eerder al aan dat ze het stikstofbeleid onder de loep wou nemen. De Tijd is dan ook van mening dat het arrest de minister niet ongelegen komt. “Demir kan de bemerkingen van de Raad voor Vergunningsbetwistingen aangrijpen om het beleid in Vlaanderen te verstrengen”, klinkt het. De minister zelf zegt niet te aarzelen om bijkomende maatregelen te nemen om de uitstoot en de neerslag van stikstof tegen te gaan of te milderen.
De krant verwacht niet dat de onderhandelingen over strengere stikstofnormen van een leien dakje zullen lopen. “In Nederland leidde een plan tegen stikstof in 2020 tot zware protesten bij de boeren en ook bij ons is het dossier geladen”, zegt Jos Raemaekers.
We zetten een traject uit dat moet toelaten om de normen te respecteren, maar dat ook toelaat dat de landbouwbedrijvigheid en elke economische activiteit in ons land kan blijven plaatsvinden
Landbouwminister Hilde Crevits, waarvan De Tijd de sterke historische band tussen haar partij en Boerenbond als een drempel ziet, geeft aan dat ze een strengere wetgeving voor bedrijven, en dus ook voor landbouwbedrijven, niet uitsluit. “We zullen er alles aan doen om ons te conformeren aan de EU-regels. We zetten een traject uit dat moet toelaten de normen te respecteren, maar dat ook toelaat dat de landbouwbedrijvigheid en elke economische activiteit in ons land kan blijven plaatsvinden', zegt Crevits in De Tijd.
Pluimveebedrijf uit Kortessem ziet vergunning vernietigd
Het arrest van de Raad van Vergunningsbetwistingen dat het stof rond het stikstofbeleid in Vlaanderen doet opwaaien, gaat over de vergunning van een pluimveestal van 177.300 braadkippen in het Limburgse Kortessem. Het landbouwbedrijf had van toenmalig minister van Omgeving Koen Van den Heuvel (CD&V) een vergunning gekregen voor de uitbreiding van hun kippenstal, maar de buurt en ook Natuurpunt gingen in hoger beroep, dat al van 2019 dateert.
Toch is er nu pas een uitspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen. “Dat het zo lang heeft geduurd, ligt aan de coronacrisis”, klinkt het bij het actiecomité. “Alles diende schriftelijk te gebeuren, maar we zijn wel blij dat we het gehaald hebben.” Volgens de protesterende buurt zou het pluimveebedrijf een zware last legen op het naburige dorp. Er wordt ook gevreesd voor fijnstof en stikstof en voor waterschaarste. “Uit berekeningen bleek dat het grondwater met anderhalve meter zou zakken en dat in een streek waar veel fruittelers water nodig hebben”, motiveerde de buurt zijn actie.
Het actiecomité in dit dossier gaat ook in beroep in een ander vergunningsdossier. Onlangs gaf de Limburgse deputatie groen licht voor de uitbreiding van een varkensbedrijf twee kilometer verderop, in Gors-Opleeuw. “Naast heel wat ecologische argumenten vinden we dat die stallen er ook niet in het landschap passen”, aldus het actieccomité.
Bron: De Tijd / eigen verslaggeving / Het Belang van Limburg
