Actuadebat stikstof: Oppositie misnoegd over stilzwijgende meerderheid
Het actuadebat over de stikstofcrisis in het Vlaams parlement kan eenvoudig worden samengevat: een bijzonder scherpe en ontgoochelde oppositie en een opvallend stilzwijgende meerderheid. Die laatste stelt dat ze in dit dossier absoluut tot een akkoord wil komen, maar dat het overleg aan de onderhandelingstafel gevoerd moet worden. Minister-president Jan Jambon (N-VA) bevestigde ook dat als er een akkoord komt in het stikstofdossier, er ook een akkoord zal zijn over het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).
Als het van Jambon had afgehangen, was hij woensdagnamiddag met een akkoord over het stikstofdossier naar het Vlaams parlement getrokken. Na een marathonvergadering van 16 uur bleek het voor het kernkabinet evenwel onmogelijk om op twee knelpunten een overeenkomst te bereiken. Volgens cd&v werden tijdens de nacht van dinsdag op woensdag 11 van de 13 knelpunten weggewerkt, maar over het mechanisme van salderen en de gelijkschakeling van landbouw en industrie kwam het niet tot een vergelijk.
De minister-president, de viceminister-presidenten en bevoegde ministers Demir (N-VA) en Brouns (cd&v) zagen er dan ook behoorlijk moe en bedrukt uit toen ze hun opwachting maakten in het Vlaams parlement waar een actuadebat stond ingepland over het stikstofdossier. “Ik had het stikstofakkoord graag aan u voorgesteld in al zijn details. Daar is keihard aan gewerkt”, zo sprak Jambon. “Er zijn de afgelopen uren knelpunten weggewerkt, maar er zijn nog enkele harde noten te kraken en daar zijn we nog niet in geslaagd.”
Oppositie schiet met scherp
Zoals verwacht was de oppositie ook niet mals voor de regeringsleden. Vooral Jan Jambon kreeg behoorlijk wat kritiek te slikken. “Rien ne va plus”, zei Groen-fractieleider Björn Rzoska. “Zelden werd de onmacht van een regeringsleider zo pijnlijk duidelijk”, verwees hij naar de stap van de minister-president van afgelopen vrijdag om de drie partijvoorzitters samen te roepen. “Het gebrek aan leiderschap en amateurisme staan haaks op de uitdagingen en bezorgdheden die leven in de samenleving", aldus Rzoska. Hij liet nog weten dat zijn fractie bereid is mee te werken aan een onderhandelde oplossing, maar dan één op basis van inhoud. “Dat zou beter zijn dan deze chaos die de Vlaamse regering organiseert.”
Volgens Vlaams Belang-fractieleider Chris Janssens “sukkelt de Vlaamse regering van crisis naar crisis” en snakt de minister-president naar het einde van deze legislatuur. Volgens hem blijft dit alles wel een bittere pil voor de landbouwers. “Zij worden door deze Vlaamse regering volledig in de onzekerheid gestort. Volgens minister Demir is het draconisch pestbeleid voor de boeren nodig om de fouten uit het verleden recht te zetten. Ze vergeet daarbij wel te zeggen dat N-VA al meer dan 20 jaar mee in de regering zit en dus mee verantwoordelijk is voor die fouten. Vandaag wordt de individuele boer voor dat beleid gestraft”, aldus nog Janssens.
Vooruit-parlementslid Bruno Tobback is van mening dat “gesukkel” de grootste constante is geworden in het beleid van de Vlaamse regering. “Er zit niets meer in de tank van deze regering”, zei hij. Volgens hem leent het stikstofdebat leent zich blijkbaar “zo goed voor platte verkiezingspropaganda dat het onweerstaanbaar lijkt te zijn voor de partijen”. “Dit had een sereen debat kunnen zijn over sociaal verantwoorde omschakeling van een model van industriële veeteelt dat op onze grenzen botst, maar in plaats daarvan is het verzand in een web van straffe verklaringen.”
Ook PVDA-fractieleider Jos D'Haese haalde stevig uit naar Jambon en zijn regering. “Er was ons Sterke Jan beloofd, we hebben slappe kost gekregen”, klonk het. “Na een totaal geblokkeerde federale Vivaldi-regering hebben we ook een totaal geblokkeerde Vlaamse regering. Twee regeringen in permanente crisis”, dixit D'Haese. “Dit had een debat moeten zijn over de toekomst van de landbouw, over de toekomst van onze regio, over eerlijke prijzen die het mogelijk maken om de productie te verduurzamen. Maar daar gaat dit debat niet over, enkel nog over partijpolitieke spelletjes. Spelletjes waarbij honderden miljoenen euro’s gegijzeld worden die zouden moeten dienen om de boeren te helpen hun productie te verduurzamen.”
Meerderheid houdt zich op de vlakte
Vanuit de meerderheidspartijen bleven de verklaringen erg voorzichtig om zo de kansen op een akkoord gaaf te houden. Wilfried Vandaele (N-VA) had het over “een probleem dat al jarenlang gekend is”. Volgens hem heeft N-VA altijd gezegd dat er rekening moet worden gehouden met de bezwaren. “Alle elementen liggen nu op tafel. Nu is er nog een dosis staatmanschap nodig om op die manier een ramp voor onze samenleving te voorkomen”, zo stelde hij. Hij wees erop dat politiek vaak emotie is en dat iedereen landbouwers kent die het moeilijk hebben met de op til zijnde maatregelen. “Ook bij de N-VA kennen we die. Maar emotie mag het niet winnen op het algemeen belang dat wij als verkozenen moeten nastreven”, aldus Vandaele.
Cd&v-fractieleider Peter Van Rompuy somde drie belangrijke doelstellingen op die in dit dossier met elkaar moeten verzoend worden. “De uitstoot van stikstof moet drastisch naar beneden, de voedselzekerheid in Vlaanderen moet veiliggesteld worden en het akkoord dat gemaakt wordt, moet standhouden voor een rechtbank. Wij willen een pragmatisch evenwicht tussen deze drie doelstellingen. “Er is de vaste wil om tot een akkoord te komen. We willen die onderhandelingen alle kansen geven. We moeten met het nodige gezond verstand tot werkbare maatregelen komen", zei Van Rompuy.
Open Vld hield zijn tussenkomst opvallend kort. “Het stikstofdossier vormt een bedreiging voor onze welvaart en zet verschillende sectoren tegen elkaar op. Er zijn ook grote zorgen over de juridische robuustheid van het akkoord zoals dat voorlag”, aldus fractieleider Willem-Frederik Schiltz. "Het is aan ons om een oplossing te zoeken voor de valse tegenstelling tussen landbouw en natuur die vandaag gecreëerd wordt. We zijn het de Vlaming verplicht om tot een akkoord te komen en uit de loopgraven te komen. Meer is daar niet over te zeggen.”
Jambon wil deze week landen
Minister-president Jambon is ervan overtuigd dat hij in de komende dagen nog tot een akkoord kan komen. “Wij hebben als regering maar één taak: zien dat we een akkoord bereiken. Ik had een akkoord beloofd in de week na de krokusvakantie en dat akkoord zal er ook komen. Maar het is niet omdat we in één dossier langer moeten werken, dat de regering blokkeert", zo reageerde Jambon op de kritiek van de oppositie. “Dit dossier is moeilijk, dat geef ik toe. We zijn het aan onszelf verplicht om het de komende dagen in de goede plooi te krijgen en daar zal ik mij 100 procent voor inzetten.”
(Lees verder onder de video)
Media en Twitter als bron
Andere leden van de regering wensten niet te reageren en dat zinde de oppositie niet. “Welke knelpunten blijven nog overeind? Hoe zijn de overige knelpunten weggewerkt? Wat staat er in de bezwaarschriften? Wij weten niets”, zo fulmineerde Vlaams Belanger Janssens. Volgens D’Haese lijkt er wel een omerta te bestaan. “Waar liggen de problemen? Wij worden volledig in het ongewisse gelaten en moeten onze informatie halen uit anonieme uitlatingen in de media en van Twitter”, aldus het PVDA-parlementslid.
Rzoska noemde de houding van de regering een parlementaire democratie onwaardig. “Dit parlement moet de Vlaamse regering controleren, dat is één van onze belangrijkste taken. Als jullie denken dat dit maar een ‘speechke’ is dat wij hier komen geven, dat wij niet inzitten met wat hier buiten dit parlement gebeurt, dan heb je het mis”, zo sprak hij. Vervolgens stelde hij een concrete vraag aan landbouwminister Brouns over de twee rode lijnen die de partij heeft uitgesproken. “Klopt het dat het salderen en de gelijkschakeling van landbouw en industrie voor jullie twee rode lijnen zijn?”, wilde hij weten.
Brouns erkende dat er nog twee concrete pistes voor de partij belangrijk zijn “als mogelijke scenario’s die rechtszekerheid en perspectief kunnen bieden aan jonge landbouwers”. “Het samenvoegen van bedrijven is een scenario waarover wordt gesproken en ook de gelijkschakeling van landbouw en industrie vormt voorwerp van het verdere gesprek in de regering”, antwoordde hij.
Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) van haar kant wilde niet ingaan op wat er op tafel ligt ‘om een mogelijk akkoord niet onmogelijk te maken. “Ik voel mij verantwoordelijk als minister en als beleidsmaker om alles op alles te zetten om in het belang van de samenleving een goed juridisch akkoord te maken”. Er werd nog aangedrongen vanuit de oppositie om verduidelijking te krijgen omdat de twee punten die cd&v als knelpunten naar voor schuift, haaks staan op het krokusakkoord. “Gaat dit krokusakkoord worden opengebroken of niet? Is er nog een akkoord of niet?”, vroeg Rzoska zich af. Maar op die vraag kwam geen antwoord.
Viceminister-president Hilde Crevits vroeg het parlement “een kans om het werk de komende dagen verder te zetten”. “We hebben de afgelopen nacht en dag met engelengeduld naar alle opgelijste problemen gekeken en onze minister-president heeft dit toch wel zeer goed gemodereerd, dat wil ik hier toch wel duidelijk stellen”, nam de cd&v-politica het op voor Jambon. “Een aantal knelpunten zijn opgelost, maar er blijven er nog een paar. En zoals het in elke democratie past, zal het parlement uitgebreid inzage krijgen wanneer het akkoord volledig rond is. We zullen alles op alles zetten om dit dossier tot een goed einde te brengen. Dat is een engagement dat ik opneem, met mijn partij en met collega Brouns”, weerlegde Crevits meteen ook de geruchten als zou cd&v aansturen om een akkoord over de verkiezingen van 2024 te willen tillen.
Ook akkoord over GLB?
Nog een opvallende vraag was er van Groen-parlementslid Mieke Schauvliege. Zij wou van Jambon weten of er ook een akkoord zal zijn over de Europese landbouwsubsidies als er een stikstofakkoord uit de bus komt. “Affirmatief”, zo antwoordde hij daar kort op. Om er nadien aan toe te voegen: “Beide dossiers liggen op tafel en de beide dossiers moeten snel tot een oplossing komen. Dat is de ambitie.”
Wanneer de onderhandelingen over de resterende knelpunten worden verdergezet, is niet duidelijk. Vrijdag wordt alvast een groot protest van landbouwers verwacht in de hoofdstad. Rond het middaguur zullen daar tractoren uit alle hoeken van het land arriveren om hun ongenoegen over het Vlaamse beleid te laten blijken. Volgens Boerenbond zijn er al 1.500 tractoren ingeschreven, maar de kans is groot dat dit aantal de komende dagen nog verder aantikt.
De politie heeft alvast gewaarschuwd voor grote verkeershinder. “De verkeersproblemen zullen zich voordoen op het volledige grondgebied van het Brusselse Gewest”, zegt de Brusselse politie. “Gedurende de ganse dag, vanaf 10 uur, wordt de Reyerstunnel komende van E40 richting centrum afgesloten, evenals de tunnel Jubelpark richting Wet, de tunnel Annie Cordy komende van Koekelberg richting Zuid, de Havenlaan en de kleine Brusselse ring bovengronds.”
Wellicht wordt de kleine Brusselse ring ontoegankelijk voor het autoverkeer, net als het kruispunt Kunst-Wet. “Ook de Wetsstraat en de Europese wijk kunnen zware verkeershinder ondervinden. De problemen kunnen aanhouden tot in de late namiddag”, aldus nog de politie die vrijdag via haar twitterkanaal @zpz_polbru live updates zal geven over de betoging en de verkeerssituatie.
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
