Stikstof: "Met groep van regerings- en parlementsleden tot gedragen oplossing komen"

De Raad van State maakte maandag zijn niet-bindend advies over het stikstofdecreet bekend. Dat was bijzonder kritisch en haalde heel wat pijlers uit het voorstel van decreet dat N-VA en Open VLD indienden zonder coalitiepartner cd&v, onderuit. De demarche was het gevolg van de vernietiging van de omgevingsvergunning voor de nieuwe ethaankraker van chemiebedrijf Ineos in de Antwerpse haven.

Daarop riep Jambon zijn ministers samen voor een extra ministerraad op dinsdagochtend. “Het advies van de Raad van State stemt tot nederigheid en verantwoordelijkheid”, verklaarde Jambon na afloop. "Het toont aan dat, gelet op de complexiteit, het grote gelijk in dit dossier niet bestaat". 

Te volgen traject

De Vlaamse regering heeft tijdens het crisisberaad een werkwijze afgesproken. Het advies wordt nu eerst grondig juridisch onderzocht. In eerste instantie moet een jurist van het Departement Omgeving een inventaris van de opmerkingen van de Raad van State opmaken en overleggen met drie externe juristen die mogelijke oplossingen moeten uitwerken.

De regering zal die pistes vervolgens bespreken met "een gemengde groep van regeringsvertegenwoordigers en parlementsleden", om zo "tot een gedragen oplossing te komen", aldus Jambon. Een timing wordt daar niet op geplakt, al moet het volgens bronnen wel snel gaan. De minister-president waarschuwt in dat verband voor de dreigende grote impact "op de activiteiten van alle Vlamingen, gaande van de gewone burger tot de grootste industrieel".

N-VA: “Niet alles moet van tafel”

De vraag is of het voorstel van stikstofdecreet nog te redden valt. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) verklaarde maandagavond in De Morgen dat de Raad van State haar aanpak op sommige punten steunt. “De raad zegt wat ik altijd heb gezegd, maar hij zegt het honderd keer radicaler”, stelde ze toen. “Wie nu nog altijd durft beweren dat een stikstofdecreet en maatregelen niet nodig zijn, raakt elke Vlaming in wat die doet of laat. Onze stikstofaanpak werd door velen afgekraakt als te radicaal, maar eigenlijk waren we zelfs te redelijk volgens de Raad van State.”

Vlak voor de ministerraad stelde ze voor de aanwezige camera’s dat het advies niet per se inhoudt dat alles van tafel moet worden gehaald. "Er zijn opmerkingen, die kunnen we er uithalen en verder onderbouwen", zei ze. "Pappen en nathouden heeft geen zin. We moeten verder, we gaan Vlaanderen niet op slot zetten." Volgens haar moet dit opgelost raken voor de verkiezingen. “Het moet”, klonk het ferm.

Cd&v: “Kritiek Raad van State niet te verhelpen met aantal amendementen”

Bij cd&v klinkt er meer twijfel over het feit of dit decreet kan overeind blijven. “Laten we daar eerlijk in zijn, als je naar het advies kijkt dan is er kritiek op heel wat fundamentele zaken die niet met een aantal amendementen op te lossen zijn”, zo stelde Vlaams landbouwminister Jo Brouns (cd&v) in de studio van Terzake. Hij verwees daarbij naar het onderscheid dat in het decreet wordt gemaakt tussen landbouw en industrie.

Het decreet van N-VA en Open Vld is echter niet het robuuste vergunningskader dat onze economie nodig heeft, vindt Brouns. "Niet alleen het onderscheid tussen landbouw en industrie, maar ook de impactscores, de drempels, de piekbelasters: op al die punten zijn er fundamentele vragen gesteld en ik heb daar ook altijd voor gewaarschuwd aan de onderhandelingstafel.”

De christendemocraat herhaalt dat de Vlaamse industrie en landbouw de stikstofuitstoot de voorbije 20 jaar al met 50.000 ton hebben verlaagd en dat die inspanning moet worden meegenomen in de ambitie om de uitstoot verder te doen dalen. "In een passende beoordeling moeten we met die realiteit rekening houden. Ik hoop dat bij iedereen het gezond verstand terugkeert en dat we een vergunningsstop niet zelf gaan organiseren", zegt hij. 

Open Vld hult zich in stilzwijgen

Vanuit de hoek van Open Vld, dat samen met N-VA het voorstel van decreet heeft ingediend in het Vlaams parlement, was het opvallend stil. Een officiële reactie van de partij kwam er niet. Open Vld-parlementslid Bart Van Hulle, die in zijn partij het stikstofdossier mee opvolgt, reageert cryptisch op X. Hij zegt dat er twee jaar verloren zijn gegaan en dat de impact op de landbouw immens is. Hij noemt het “broddelwerk” en stelt dat “rebels zijn niet oké is” waarmee hij indirect naar minister Demir verwijst.

Groen: "Prutswerk en buskruit"

Meteen na de bekendmaking van het “vernietigende” advies door de Raad van State noemde Groen-fractieleidster Mieke Schauvliege het al “buskruit”.  "Opnieuw slaagt deze Vlaamse regering er niet in om een juridisch robuust voorstel uit te werken en levert ze prutswerk af, ongelooflijk."

"Vorige week heerste er nog een jolige sfeer bij de ministers omdat ze een akkoord hadden bereikt voor de septemberverklaring”, zegt Schauvliege. “Vandaag wordt pijnlijk duidelijk waarom stikstof geen deel uitmaakte van de onderhandelingen: er ís geen akkoord, er ís geen decreet en ik vraag me sterk af of er überhaupt nog een Vlaamse regering is.”

Actualiteitsdebat in Vlaams parlement

Het Uitgebreid Bureau van het Vlaams Parlement heeft dinsdag beslist om woensdag een actualiteitsdebat over het advies van de Raad van State (en de mogelijke gevolgen van dat advies) te organiseren.