Stikstofuitstoot van zeeschepen veel groter dan aangenomen
Als er niet wordt ingegrepen, dan zal de zeescheepvaart tegen 2025 de grootste bijdrage leveren aan de uitstoot van stikstofoxiden in Vlaanderen. Tegen 2030 zou het zelfs gaan om maar liefst 40 procent van de totale uitstoot van stikstofoxiden. Dat concludeert nieuwssite Apache op basis van het doctoraatsonderzoek van Ward Van Roy van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen.
“VMM onderschat uitstoot scheepvaart”
De internationale zeescheepvaart zorgt voor 17 procent van de totale stikstofuitstoot in Vlaanderen, zo berekende de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in 2021. Dat is volgens VMM minder dan het wegverkeer, dat goed is voor 32 procent van de uitstoot.
Van Roy is er evenwel van overtuigd dat VMM de stikstofuitstoot van de zeescheepvaart onderschat. Bovendien stelt hij vast dat de uitstoot in alle andere sectoren een dalende trend vertoont, terwijl het aandeel van de zeescheepvaart nog zal groeien.
Een gemiddeld zeeschip stoot ongeveer evenveel CO2 uit als 2.000 auto’s, maar evenveel NOx als 120.000 auto’s. Zestig keer meer dus
Dat concludeert hij op basis van metingen die een vliegtuig van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen uitvoert door doorheen rookpluimen van zeeschepen te vliegen. Met een speciale sniffersensor wordt op die manier gemeten welke en hoeveel verontreinigende stoffen zeeschepen uitstoten. Die metingen worden al uitgevoerd sinds 2020.
“In verhouding tot de CO2-uitstoot is de NOx-uitstoot bij schepen niet te onderschatten. Een gemiddeld zeeschip stoot ongeveer evenveel CO2 uit als 2.000 auto’s, maar evenveel NOx als 120.000 auto’s. Zestig keer meer dus”, zegt Van Roy.
Normen worden niet gehaald
Neet als voor dieselwagens worden aan zeeschepen normen opgelegd die afhankelijk zijn van het bouwjaar. Die normen werden in 2000 vastgelegd door de Internationale Maritieme Organisatie en sindsdien al twee keer verstrengd.
Maar die normering is volgens Van Roy achterhaald. Waar industrie en wegverkeer ernstige inspanningen moeten leveren om de normen te halen, lukt dit voor de zeescheepvaart bijna moeiteloos. Enkel de meest recente emissienormen zijn een pak strenger, maar er zijn nauwelijks schepen die daar moeten aan voldoen. Bovendien gelden deze normen enkel in zeer beperkte gebieden op zee, vergelijkbaar met de Lage Emissie Zone (LEZ) in steden.
Het is ook zo dat er niet in controles wordt voorzien door de Internationale Maritieme Organisatie. De metingen van het Belgische kustwachtvliegtuig zijn bijgevolg de enige manier om de opvolging van de internationale emissienormen van stikstofoxiden op te volgen, zo schrijft Apache. Sinds 2020 werden er 2.807 schepen gecontroleerd door KBIN en daarvan waren er 100 in overtreding.
Wie traag vaart, mag dus ongebreideld stikstofoxiden uitstoten, terwijl de uitstoot bij lagere snelheid veelal hoger is
Energie-efficiëntie leidt tot hogere stikstofuitstoot
Maar dat was niet de enige vaststelling. Zo stoten schepen die geregistreerd werden tussen 2011 en 2020 gemiddeld evenveel uit als schepen uit de vorige eeuw. Dat zou een gevolg zijn van de hogere energie-efficiëntie van die schepen. “Ze verbruiken minder brandstof en dus stoten ze minder CO2 uit, maar de keerzijde daarvan is dat het schip meer stikstofoxiden gaat uitstoten”, aldus Van Roy. Bovendien kunnen zeeschepen de IMO-regelgeving omzeilen door met een motorvermogen van 25 procent te varen. “Wie traag vaart, mag dus ongebreideld stikstofoxiden uitstoten”, klinkt het. “Terwijl de uitstoot bij lagere snelheid veelal hoger is.”
KBIN is niet de enige onderzoeksinstelling die tot deze vaststelling komt. Onderzoekers van het Europese SCIPPER-consortium verzamelden data van NOx-uitstoot door zeeschepen in de Noordzee en de Baltische Zee en kwamen tot gelijkaardige conclusies. Slechts een derde van de 65 metingen binnen dat onderzoek voldeed aan de nieuwste emissienormen. Meer nog, ongeveer de helft van de zeeschepen stootte minstens dubbel zoveel als de norm uit.
Van Roy merkt dan ook op dat de internationale regelgeving voor de reductie van de NOx-uitstoot van de WMO tot nog toe niet tot verbeteringen heeft geleid. “Zelfs integendeel, zonder bijsturing, zal de sector tegen 2025 de grootste bijdrage leveren aan de uitstoot van stikstofoxiden in Vlaanderen. Dat aandeel zou tegen 2030 zelfs nog kunnen stijgen tot liefst 40 procent.”
Lees het volledige artikel op de website van Apache: Zeeschepen smoren Vlaanderen in stikstof
In samenwerking met: Apache.be
