Komt er een krokusakkoord bis?

De eindsprint lijkt ingezet. Ongeveer een jaar na het krokusakkoord, met daarin een politiek akkoord over de reductie van stikstof, probeert de Vlaamse regering een definitief akkoord te vinden in het heikele dossier. Woensdag waren er bilaterale gesprekken. Donderdag zou het kunnen dat minister-president Jambon de kern samenroept, mogelijk in een poging om de landing in te zetten. 

Gelijkschakeling landbouw en industrie?

"Ik ben meer dan wie ook ervan overtuigd dat de tijd dringt, dat het tijd is om te beslissen en we werken daar ook dag en nacht aan. Het zal een kwestie zijn om de volgende dagen tot een akkoord te komen. De tijd dringt en we moeten snel gaan beslissen", zo liet Jambon woensdag in het Vlaams Parlement verstaan. 

De voorbije dagen was te horen dat vooral cd&v nog heel wat knelpunten en obstakels zag om tot een akkoord te komen. Eén van de belangrijkste knelpunten dat nog steeds voorligt is de discriminatie tussen landbouw en industrie. De christendemocraten dringen aan op een gelijke behandeling van de landbouw en de industrie. In het voorlopige stikstofakkoord geldt een impactscore – het aandeel dat een bedrijf bijdraagt aan de stikstofneerslag op een bepaald gebied – van 0,025 procent, terwijl die voor de industrie op 1 procent ligt. Veertig keer hoger dus. Boven die drempel wordt het veel moeilijker om een vergunning te krijgen.

De redenering daarachter is dat stikstofverbindingen uit de landbouw een grotere impact hebben dan die uit de industrie. Maar volgens cd&v worden de landbouwers door een strengere drempel dubbel gestraft. De partij wijst erop dat de rekenmodellen die gebruikt worden om ondernemingen als problematisch te bestempelen, al rekening houden met de grotere impact van de landbouw op de natuur. Bovendien blijkt uit de bezwaren dat het juridisch onderscheid tussen beide sectoren wankel is, zo benadrukt de partij.

Haar raad aan de verschillende partijen aan de onderhandelingstafel: “Ga met open geest aan tafel, luister naar elkaar en kijk ook naar de juridische situatie. Ik ben het echt beu om in een Vlaanderen te leven waar men politieke akkoorden maakt waarvan de rechters nadien moeten zeggen dat de politiek zelf een loopje neemt met de wet. Dat kan natuurlijk niet.”

Een dag eerder had haar Open Vld-collega Bart Somers, Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, in De Afspraak nog aangegeven dat hij mogelijkheden ziet tot oplossingen. “Alle partijen rond de tafel weten dat het initiële akkoord moet worden bijgestuurd, in de eerste plaats vanuit juridische oogpunt.” Volgens hem zijn er in het akkoord 10 tot 15 deelproblemen waar je met enige creativiteit en goede wil een oplossing kan vinden.

Somers voegt er nog aan toe dat, zelfs met zijn staat van dienst in de Wetstraat, het stikstofdossier het meest complexe en het meest technische dossier is dat hij al heeft meegemaakt. “Het meest juridische misschien ook wel. Stel wij maken een akkoord, maar twee weken later sneuvelt het in de rechtbank, dan staan we nergens. Alle drie de partijen rond de tafel weten dat we een solide akkoord nodig hebben”, zegt hij nog.  

Andere twistpunten

De ongelijke behandeling van industrie en landbouw is niet het enige twistpunt dat rest. Blijft ook de vraag wat er zal gebeuren me de zogenaamde 'rode lijst', de lijst van 41 landbouwbedrijven die tegen 2025 zouden moeten sluiten omdat hun stikstofuitstoot een te grote impact zou hebben op de omliggende natuur. Er zijn al langer vragen over de juridische onderbouwing van de lijst die werd opgemaakt op basis van parameters van 2015. Ondertussen is er een vrij grote eensgezindheid om die lijst te verlaten en te werken met recentere parameters. Aan het definitieve stikstofakkoord zou niet langer een lijst met rode bedrijven verbonden worden. 

Cd&v is ook vragende partij voor een bredere vrijwillige uitkoopregeling omdat die ruimte zou laten voor jonge boeren om hun bedrijf verder te ontwikkelen. Ook hier staat N-VA niet voor te springen. “Dat is een dossier waarin de vervuiler betaald wordt om niet te vervuilen. Meestal is het zo dat de vervuiler zelf betaalt”, klinkt het in De Tijd. Bovendien behoudt de partij zich voor het kostenplaatje dat daarbij hoort. Er is al 3,6 miljard euro aan de kant gezet voor stikstofmaatregelen waardoor de begroting tot 2027 in de rode cijfers zit.

Intern salderen is een ander voorstel dat cd&v op tafel heeft gelegd. Nieuw is dat voorstel niet, het stikstofexpertenpanel had dit eerder al geadviseerd. Concreet betekent dit dat wanneer er bijvoorbeeld drie boeren rond een natuurgebied zitten en er eentje onder hen stopt, dan moet het mogelijk zijn dat een deel van zijn uitstoot onder de twee blijvers wordt verdeeld. Op die manier krijgen zij ontwikkelmogelijkheden op het eigen bedrijf, terwijl er een globale reductie heeft plaatsgevonden. N-VA vreest dat deze piste alleen maar zal leiden tot schaalvergroting, terwijl cd&v erop wijst dat het belangrijk is dat jonge boeren perspectief krijgen.

In de plenaire zitting van het Vlaams parlement zei minister-president Jan Jambon nog dat het zijn intentie is om zo snel mogelijk te landen. “Maar ik verhul niet dat er nog knelpunten zijn. Er wordt op een volwassen wijze rond de tafel gepraat. Ik zal alles aan doen om dit zo snel mogelijk te beslechten. Maar zoals je weet, ‘it takes three to tango’”, besloot hij.