Nieuw AER-decreet zwengelt polemiek aan

Vorige week werd decreet met de lijst van toegestane ammoniakemissie reducerende (AER) maatregelen goedgekeurd. Deze AER-maatregelen kunnen veehouders toepassen om aan hun reductieverplichtingen uit het stikstofdecreet te voldoen. In een opiniestuk gepubliceerd in De Standaard stellen Esmeralda Borgo (Voedsel Anders), Bart Vanwildemeersch (West-Vlaamse Milieufederatie), Sara Van Dyck (BioForum) en Heleen De Smet (Bond Beter Leefmilieu) dat "de focus enkel op dure, twijfelachtige technologische end-of-pipe-maatregelen ligt, geruggensteund door een complete onverschilligheid voor het enorme water- en energieverbruik, de opslag van sterk reactieve chemicaliën en het dierenwelzijn". Dit is volgens de auteurs geen oplossing voor natuur en boer.

“Een manifeste onwaarheid”, reageert Fedagrim, de federatie van de landbouwmechanisatie en stallenbouw. “Stellen dat er onverschilligheid heerst ten aanzien van het water- en energieverbruik van AEA-technieken, klopt niet. De technieken worden juist beoordeeld op hun totaalimpact door het WecomV, het wetenschappelijke comité dat de technieken grondig op voorhand beoordeelt. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar het reducerend vermogen, maar ook naar aspecten als water- en energieverbruik en dierenwelzijn. Het totaalplaatje wordt wel degelijk bekeken. Bovendien is het logisch dat de focus van dit voorstel ligt op de eindreductie. Het decreet gaat om het reduceren van ammoniak die vrijkomt of vermeden wordt in stallen, het gaat hier niet over een algemeen decreet voor een nieuwe eiwitstrategie.”

Circulaire maatregelen in decreet

“Een aanpak als deze leidt ons weg van de kern van de problematiek: de import van stikstof via veevoer en kunstmest”, schrijven onder meer BioForum en Bond Beter Leefmilieu. "De gigantische import van soja en granen zorgt ervoor dat onze veestapel uit z’n voegen barst, want zo zijn we niet meer gebonden aan onze eigen Vlaamse grond om vee te houden. Brongerichte maatregelen, zoals regionaal sluiten van de kringlopen door productie van veevoer en afzetten van mest af te stemmen op de omgeving, kennen nog altijd geen plek in dit decreet. Er is een urgente nood aan maatregelen op de PAS-lijst die werk maken van een meer grondgebonden, circulaire bedrijfsvoering en die ook de biologische landbouwers toekomstperspectief geven.”

Volgens de opiniemakers is het geld die naar AER-technieken gaat dan ook slecht besteed: “Straks zal met publiek geld worden gesmeten om dure stallen, luchtwassers en andere staltechnieken betaalbaar te maken voor een landbouwer: honderden miljoenen belastinggeld worden vrijgemaakt als doekje voor het bloeden.”

“Het is te simplistisch om de technieken als duur en inefficiënt weg te zetten”, klinkt het bij Fedagrim. “Recente initiatieven vanuit de Europese Commissie voor de erkenning van renure, waarbij kunstmest gemaakt wordt uit dierlijke mest, tonen aan dat er nog grote milieuwinsten te boeken zijn. De erkenning van renure draagt net bij aan een circulaire landbouwpraktijk. Ook zijn er stikstofreducerende stalsystemen die restproducten creëren om in te zetten als kunstmestvervanger. Uiteraard vergen deze maatregelen investeringen, maar er zijn ook technieken met terugverdieneffecten door besparing van kunstmest.”

Lock-in

“In het beste geval verzachten de technieken de stikstofproblematiek enigszins tijdelijk, maar ze vragen enorme investeringen, zowel van de landbouwers als van de belastingbetaler, zetten landbouwers vast in een lock-in, en geven geen integraal antwoord op de uitdagingen waar de landbouwsector voor staat”, besluiten de vier organisaties in hun opiniestuk. “Dit alles wakkert opnieuw schaalvergroting aan, geconcentreerd in die landschappen die nu al gedegradeerd zijn tot industriële niemandslanden, zoals dat van de Westhoek en Midden-West-Vlaanderen. Onder het vaandel van ‘milieuregels’ zwengelen we de tendens naar steeds geconcentreerdere agro-industrie aan en trekt de Vlaamse overheid de financiële strop nog wat harder om de nek van de boer.”

Het idee van een lock-in suggereert volgens Fedagrim dat boeren geen langetermijnplanning mogen maken. “Terwijl er juist een stabiel kader nodig is om hen in staat te stellen keuzes te maken en onze voedselzekerheid ook in de toekomst te garanderen. Ammoniakemissiearme technieken zijn hier een tool in hun gereedschapskist, essentieel om hun circulariteit te bevorderen en de afhankelijkheid van externe inputs te verminderen”, luidt het. “Jaren geleden hebben we ingezet op windmolens voor de kust waardoor Belgische bedrijven nu wereldspelers zijn bij de realisatie van offshore windprojecten. Laat ons vandaag met AEA-technieken en een proefstalregeling de complexe uitdagingen op het gebied van voedselproductie en milieu in een vruchtbaar maar dichtbevolkt gebied aangaan. Het overwinnen van deze uitdagingen leidt ons naar duurzame technieken die wereldwijd navolging vinden en ons helpen klimaatdoelstellingen te halen.”