Ook nagelnieuwe kippenstal in Oud-Turnhout moet uitgekocht worden

De abdij van Averbode ligt op de kruising van de provincies Limburg, Vlaams-Brabant en Antwerpen en dus had abt Marc Fierens na zijn eigen mediaronde, ook andere boeren uitgenodigd om hun verhaal te doen.  “Wij werken al 15 jaar samen met de overheid en met de Vlaamse Landmaatschappij om de natuur rond de abdij te ontwikkelen, zoals de vennen en de heide die hier historisch belangrijk zijn. Dat wij nu met een koud telefoontje en een bijna anonieme brief te horen krijgen dat wij moeten sluiten was voor ons choquerend en onthutsend”, vertelde de abt.

Hij herinnerde aan de pioniersrol die de Norbertijnen en de Vlaamse abdijen in de geschiedenis van de landbouw hebben gespeeld. De vennen, de weiden en de akkers rond de abdij werden door de paters in cultuur gebracht, er werden nieuwe landbouwtechnieken geïntroduceerd. “Wij zien hier altijd nauw verbonden geweest met de natuur en hebben ons hier nu weer voor willen inzetten. De nieuwe stal die we bouwden zorgt voor minder uitstoot en maximaal diercomfort. De voorbije jaren hebben we hier veel mensen ontvangen die dit als een modelstal zien.”

Vergunning van 2020

Pluimvee- en vleesveehouder Bart Baeyens van de Lakshoeve in Oud-Turnhout kreeg in 2014 ook een rode PAS-brief maar hij maakte de oude stallen emissiearm en in 2020 werd hem na een lange procedure een vergunning verleend om twee nieuwe vleeskuikenstallen te bouwen. Die zijn nu sinds anderhalf jaar in gebruik. “Alleen al in het emissiearm maken van de stallen werd een half miljoen euro geïnvesteerd met steun van het VLIF. De nieuwe stallen zijn hypermodern volgens de laatste technieken. Dit is alsof de overheid je verplicht om een nieuw ventilatiesysteem te installeren in je huis en je dan twee jaar later komt zeggen dat je je huis moet afbreken. Onze boerderij is wel waar wij hele dagen en heel ons leven voor werken.”

Geen enkele van de veehouders kon of wilde in het flankerend beleid van de VLM instappen in 2015. “Dit is geen akkerbouwstreek”, zegt Mathieu Alens uit Tessenderlo, “dit zijn de arme zandgronden van de Kempen. Wij zouden geen enkel dier meer mogen houden, maar er worden wel schapen en runderen gebruikt om de natuurgebieden te begrazen. Er staat zelfs een stal voor 400 schapen. Zonder dieren is het hier voor ons gewoon niet realistisch.”

Maar nieuwe vergunningen met minder uitstoot bleken dus wel mogelijk. In oktober 2014 kreeg het rundveebedrijf van de abdijboerderij nog een oranje PAS-brief. “Wij zaten toen op 31 procent en waren oranje met de mogelijkheid om uit te breiden voor zover de uitstoot niet toeneemt”, vertelde abt Fierens. De abdij ging toen in overleg met verschillende instanties zoals Erfgoeddiensten en en het Agentschap Natuur en Bos. Het was uiteindelijk de provincie Vlaams-Brabant die een nieuwe milieuvergunning toekende.

Factuur wordt hoog

“Wij weten nog altijd niet waarop de VLM zich baseerde, wij kregen geen berekeningen en geen uitleg. Wij namen ook extra maatregelen zoals onze emissiearme vloer met rubberen roosters. Die zijn nog niet in de milieuvergunning opgenomen omdat die techniek in 2015 zo innovatief was dat hij nog niet op de PAS-lijst stond. Onze oude vleesrunderen en Holstein-koeien werden ingeruild voor Fleckvieh-dubbeldoelkoeien uit de Alpen. Die kunnen overweg met veel meer ruwvoer en hebben minder stikstofrijk krachtvoer nodig”, legde de abt uit.

Ook voor de belastingbetaler dreigt de factuur ondertussen fors hoger uit te vallen dan eerst gedacht. Bij de rode bedrijven die tot nu toe werden uitgekocht besteedde de VLM gemiddeld 800.000 euro per bedrijf. Voor de resterende 41 bedrijven staat 40 miljoen euro gebudgetteerd. “Daarmee gaan we niet ver springen bij grondgebonden melkveehouderijen of nieuwe kippenstallen die nog voor twintig jaar vergund zijn”, zegt Sander Hoogstijns, melkveeconsulent bij de Boerenbond. “De prijs van de melk is bovendien van 30 euro voor 100 liter gegaan naar 50 euro. Dat is 66 percent duurder. Onze boeren produceren nog altijd met de laagste klimaatimpact en met de hoogste standaarden op vlak van voedselveiligheid. Straks worden we weer meer afhankelijk van import waarvan we de kwaliteit niet kennen en betalen we dit akkoord via de belastingbrief en aan de winkelkassa.”

Ook bij de VLM lijkt het inzicht te dagen dat de budgettaire impact onderschat wordt. Huub Broers, de oud-burgemeester van Voeren en vandaag voorzitter van de Raad van Bestuur van de VLM, tweette al dat er nog veel extra geld nodig zal zijn voor het stikstofbeleid.