Vlaamse melkveehouders vinden landbouwrust in Wallonië: “Enige bezwaar kwam van een Vlaming”

Grond was vier keer zo goedkoop

Op zoek naar een externe bedrijfsovername kwam het echtpaar al snel op het idee van Wallonië. “Hier lagen de kosten voor het melkquotum en grond veel lager waardoor een overname makkelijker was”, verklaren ze. Ze stuitten uiteindelijk op een verouderd bedrijf in Gouvy met 100 melkkoeien en 25 hectare grond, die ze kochten voor 5.000 euro per hectare. “In Vlaanderen lagen de grondprijzen toen al op 20.000 euro”, herinnert Dirk zich.

Ondertussen zijn de grondprijzen in de regio vervijfvoudigd, maar nog steeds een pak lager dan in Vlaanderen. “De bodem is hier minder vruchtbaar, en het is gemiddeld 5 graden kouder. Dat vertraagt het groeiseizoen”, legt Christel uit. “We missen vaak een snede gras, en bij maïs is het risico op vorst in het najaar groter.”

Wennen aan grond, klimaat en taal

De aanpassing aan de Waalse omstandigheden verliep niet zonder slag of stoot. “We hebben tien jaar geprobeerd maïs te telen, maar in acht van die jaren leverde dat niets op”, vertelt Dirk. Ze stapten tijdelijk over op aanvoer uit Vlaanderen, maar nemen de teelt sinds kort weer zelf op vanwege stijgende transportkosten. “Door de klimaatverandering slagen we er tegenwoordig meestal wel in om te oogsten, al blijft de opbrengst beperkt.”

Ook sociaal en cultureel vergde de verhuizing aanpassing. “De taalbarrière was pittig, en het gemis aan familie en vrienden groot. Maar het dorp ontving ons warm. De vorige eigenaars, twee broers uit een grote dorpsfamilie, nodigden ons meteen uit voor de zomerkermis-BBQ, wat hielp om snel een netwerk op te bouwen”, zegt Dirk, die inmiddels actief is in de lokale feestraad.

Houten bekleding als belangrijke voorwaarde voor vergunning

Zo’n 250 melkkoeien lopen rond in een hoge, open serrestal die is uitgerust met grote ventilatoren, allemaal dit jaar geïnstalleerd. Daarmee hopen de melkveehouders de knutten af te schrikken en een herhaling van de blauwtonguitbraak van vorig jaar te vermijden. “Dat heeft ons toch veel melk gekost”, vertelt Dirk die gemiddeld 10.500 liter per koe haalt en levert aan LDA.

De nieuwe melkveestal is aan de buitenkant afgewerkt met houten panelen. Het was één van de weinige eisen die de provincie stelde bij de vergunningsaanvraag in 2020. Deze vergunningsaanvraag werd pas na een hele poos goedgekeurd. “Het had niets te maken met milieutechnische redenen, maar wel met een Vlaamse buur die niet akkoord was. Hij heeft niet enkel bij de gemeente klacht ingediend, maar ook bij de bevoegde ministers. Dat zorgde voor verontwaardiging in het dorp. De rest van de gemeenschap steunde ons”, vervolgt Dirk.

Het voorval typeert volgens hem het landbouwklimaat in Wallonië. “In tegenstelling tot Vlaanderen zijn de mensen hier nog erg landbouwgezind en legt ook de politiek weinig beperkingen op”, zegt Dirk. Dat heeft volgens hem te maken met de ruimtelijke ordening. “Veel mensen wonen hier op het platteland en daar zijn de boeren een integraal onderdeel van.”  

Geen mestoverschot, geen stikstofcrisis

Van een stikstofcrisis is in Wallonië geen sprake. “Het is hier helemaal geen issue”, vertelt Christel. Vijfentwintig jaar na hun emigratie naar Wallonië volgen de boeren het Vlaamse landbouwnieuws nog op de voet. Christels broer Bart Jochems, melkveehouder in Vlimmeren, werd recent nog hard getroffen door het stikstofarrest. “Zijn vergunningsaanvraag voor een nieuwe stal zat in de laatste fase toen alles werd stilgelegd. Hij was daar zwaar van aangedaan.”

Een jaar geleden getuigde de Kempense melkveehouder in VILT over de impact van het verkorte mestseizoen op zijn ruwvoerproductie. Door de aanhoudende regen was het in het voorjaar lange tijd onmogelijk om mest uit te rijden. Vlaamse landbouworganisaties pleitten daarom, tevergeefs, voor een verlenging van het mestseizoen op gras met twee weken na 15 augustus.

Wallonië heeft een veel soepelere regelgeving. “Hier mag er standaard mest uitgereden worden tot 15 september”, vertelt Christel. Van een mestoverschot is in hun regio geen sprake. “Integendeel, er is een groot tekort aan dierlijke mest. Onze mest wordt opgehaald door andere boeren, en dit jaar moesten we zelfs kandidaten weigeren omdat de put leeg was.”

Nog een opmerkelijk verschil met Vlaanderen: een systeem van nutriëntenemissierechten (NER's) bestaat in Wallonië niet. Waar de Vlaamse regeringen met verschillende Mestactieplannen sinds de jaren negentig nutriëntenuitspoeling naar het oppervlaktewater probeert tegen te gaan, kent de provincie Luxemburg pas sinds 2006 de plicht om mest op te slaan in de wintermaanden. “Daarvoor mocht je de mest ook in de winter uitrijden over het veld”, vertelt Dirk.

Ook veel stoppende veehouders in Wallonië

Toch gaat ook in Wallonië het aantal landbouwbedrijven achteruit. “Vooral kleine bedrijven met verouderde infrastructuur verdwijnen. De investeringen voor een overnemer om ze toekomstbestendig te maken zijn vaak te groot”, zegt Dirk. “In veel gevallen wordt de veehouderij op deze landbouwbedrijven stopgezet en zet de boerenzoon of -dochter de akkerbouw in bijberoep voort.”

Zelf breidden Dirk en Christel recent nog uit, maar verdere groei staat voorlopig niet op de planning. “Met 285 melkkoeien zitten we nog onder de drempel van klasse I. Bij uitbreiding tot meer dan 499 dieren komen we in klasse I terecht, en dan zijn de vergunningsvoorwaarden een pak strenger.”