Van onteigening tot akkerbouwimperium: hoe een Vlaamse familie uitgroeide tot landbouwreus in Wallonië
Boeren in WalloniëMet 800 hectare aan landbouwgrond behoort de familie Van Puymbrouck vandaag tot de grootste akkerbouwers van België. Toch begon hun verhaal met een gedwongen vertrek uit Kieldrecht, bij Antwerpen, na onteigening van het gemengd bedrijf in 1979. Inmiddels zwaait tweede generatie Jean-Pierre Van Puymbrouck de plak in het Waals-Brabantse Walhain. Naast zijn werk op het veld is hij ook een invloedrijke stem in de landbouwsector, onder meer als voorvechter van het openstellen van de Waalse markt voor Vlaamse mest.
Zomerreeks 2025: Vlaamse boeren over de taalgrens
In deze zomerse reeks trekken we naar het zuiden van het land, waar Vlaamse boeren hun geluk beproeven aan de andere kant van de taalgrens. Sommigen zochten meer ruimte, anderen betaalbare grond of rust. Het levert een reeks boeiende verhalen op over loslaten, herbeginnen en wortel schieten op Waalse bodem.
Toen de familie Van Puymbrouck in 1979 werd onteigend voor de uitbreiding van de Antwerpse haven, kwam er abrupt een einde aan hun gemengd bedrijf met vleesvee, akkerbouw en varkens. “De onteigening verliep op een bijzonder onaangename manier, en de vergoeding was ontoereikend”, blikt Jean-Pierre Van Puymbrouck terug. In 1980 vond het gezin een nieuwe start op een bedrijf van 42 hectare in het Waals-Brabantse Walhain, tussen Brussel en Namen.
Aanvankelijk namen ze het vleesvee mee, maar sinds 2011 ligt de volledige focus op akkerbouw. Die schaalde snel op via strategische overnames. Vandaag bewerkt het bedrijf op 440 hectare gerst, tarwe, zomerhaver en chicorei en op 350 hectare via seizoenspacht aardappelen en suikerbieten.
Drie generaties actief
Jean-Pierre (52) leidt het bedrijf sinds vele jaren, maar zijn vader Romain is nog altijd actief. Sinds kort stapte ook dochter Flavie mee in de zaak. “Zij is gestart met de teelt van pootgoed. We zijn nu met drie generaties aan zet”, zegt hij met trots.
Zorgen over de aardappelmarkt
Toch zijn de tijden niet rooskleurig voor aardappeltelers. “Ik denk dat de telers van vrije aardappelen een slecht jaar tegemoet gaan.” Als voormalige voorzitter van de brancheorganisatie BelPotato volgt Van Puymbrouck de aardappelwereld op de voet. Volgens hem is de recente daling van de prijzen van vrije aardappelen “kunstmatig” in het leven geroepen, het gevolg van aardappelverwerkers die contracten naar beneden schroefden.
Daarnaast is ook de sterke areaalgroei van dit jaar ongunstig voor de prijsontwikkeling. Veel boeren hebben volgens hem uit een soort van opportunisme aardappelen geplant. “Maar de kwaliteit van deze aardappelen laat te wensen over en dat drukt op de prijs”, aldus Van Puymbrouck volgens wie de aardappelteelt, zeker met bewaring, een stiel op zich is. “Echte aardappeltelers zullen het ook in de toekomst goed blijven doen.”
Lobby voor Vlaamse mest
Van Puymbrouck is meer dan een boer: hij is ook bestuurder bij de Waalse landbouworganisatie FWA en sinds 2023 voorzitter van het federale voedselketenoverleg, dat na de dioxinecrisis werd opgericht. “Wij hebben een groot bedrijf met acht medewerkers in dienst. Ik kan mij daarom makkelijker vrijmaken om de boerenbelangen te verdedigen”, vertelt de akkerbouwer die daags na het interview een ontmoeting heeft met Waals Landbouwminister Anne-Catherine Dalcq.
Eén van de onderwerpen op tafel is de mestwetgeving. Van Puymbrouck ergert zich al jaren aan het verbod van import van Vlaamse mest in Wallonië. “Hier is nauwelijks dierlijke mest beschikbaar, terwijl Vlaanderen kampt met een overschot. Dat is economisch en ecologisch onlogisch.”
In sommige Waalse gebieden is er wel veel vee en zijn de landbouwers tegen het verbod van vrije aanvoer uit Vlaanderen
Van Puymbrouck wijst ter verklaring op de verdeeldheid in Wallonië waardoor zelfs de landbouworganisatie FWA geen eensgezind standpunt kan innemen. “In sommige Waalse gebieden, zoals het Land van de Herve, ten noorden van de provincie Luik aan de grens met het Nederlands Limburg en Duitsland, is er wel veel vee en zijn de landbouwers tegen het verbod van vrije aanvoer uit Vlaanderen.”
Mede door het importverbod is de akkerbouwer volledig aangewezen op het gebruik van kunstmest, een kostenpost die tussen de 500.000 en 800.000 euro per jaar ligt. Hij heeft momenteel al kunstmest voor het seizoen 2025-2026. “Wij hanteren deze voorraad-strategie al jaren. Hierdoor hebben we tijdens de energiecrisis, toen de prijzen voor meststoffen door het dak gingen, de grootste financiële klappen kunnen opvangen.” Ook op andere vlakken doet hij aan risicomanagement. Zo heeft hij al zijn aardappelen in contracten vastgelegd.
“Regels niet minder streng in Wallonië”
In eerdere verhalen van de reeks Vlaamse boeren in Wallonië laten veehouders weten dat de regelgeving soepeler is in Wallonië. Volgens Van Puymbrouck is dat in de akkerbouw zeker niet het geval. “Ook hier zijn de regels op het gebied van bemesting streng en wordt er rigoureus gecontroleerd op residuen van stikstof in de grond worden. Ook de administratie is zeer tijdrovend. De beloofde vereenvoudiging door de overheid laat op zich wachten.”
Vergunningen vormen een ander struikelblok. “Ik probeer al twee jaar een windmolen van 1 megawatt te plaatsen. Alles zit vast, terwijl zelfs de buren geen bezwaar hebben.” De reden? Gevreesde impact op vleermuizen. “Dat is frustrerend, zeker gezien de beleidsdoelstellingen rond energieonafhankelijkheid van landbouwbedrijven.”
De geplande windmolen zou het bedrijf volledig voorzien van elektriciteit, met zelfs overschotten voor het net. Maar ook op het vlak van waterbeheer loert de toekomst. “Er is hier geen oppervlaktewater, en met drogere zomers zullen we wellicht ooit putten moeten boren voor irrigatie. Dat is werk voor de volgende generatie”, besluit Van Puymbrouck.
