Vergiftigde waterput en hardnekkige vergunningenstrijd: Waalse droom loopt uit op nachtmerrie voor Vlaamse vleesveehouders

In hun hoofd baatten de rundveehouders Stef Bastiaansen en Greet Rijvers al jaren een vleesveebedrijf met vakantiewoning uit in het Waalse Wancennes net boven Beauraing in de zuidelijke Ardennen. De realiteit is anders. “Alle lichten stonden op groen om een vergunning te krijgen, maar het is ons na zeven jaar nog niet gelukt”, vertellen de boeren. 

Voor dit verhaal in de zomerserie over Vlaamse uitwijkelingen in Wallonië trok VILT niet naar Franstalig België, maar naar Meer in het noordelijkste punt van de Noorderkempen aan de grens met Nederland bij Breda. Hier baat de familie Bastiaansen-Rijvers in een bosrijke omgeving een vleesveebedrijf uit met 100 Belgische Witblauwe runderen en 600 vleeskalveren. 

“Het is hier mooi wonen”, erkent Stef Bastiaansen. “Maar in de Ardennen is het nog mooier. De schoonheid is niet op foto’s vast te leggen.” De 61-jarige vleesveehouder is net teruggekeerd van een rit van 200 kilometer naar Wancennes waar het echtpaar tien jaar geleden enkele hectares grond heeft gekocht. De veehouder rijdt twee keer per week naar de Ardennen om zijn vleesvee water te geven en een oogje in het zeil te houden. 

Extensiever boeren met hoevetoerisme

"Wallonië heeft voor ons een enorme aantrekkingskracht. We zijn al zo’n twintig jaar op zoek naar een geschikte locatie om te boeren”, vertelt zijn echtgenote Greet Rijvers (57). Tien jaar geleden bracht die zoektocht hen naar Wancennes, een deelgemeente van Beauraing. In twee fases kochten ze percelen van in totaal 14,5 hectare aan, deels landbouwgrond, deels bouwgrond. Hier graast sindsdien van het voorjaar tot het najaar het volwassen vleesvee. 

Het plan was om als vijftigers het iets rustiger aan te doen en in de Ardennen een zoogkoeienbedrijf van zo’n 120 dieren te starten in combinatie met een vakantiewoning. De vakantiewoning diende als neveninkomst, al wilden de Kempenaren hiermee ook burgers bij de landbouw betrekken. “Wij willen gasten rondleiden op het bedrijf om zo een beeld te geven van de landbouw. Veel mensen weten niet meer waar hun eten vandaan komt”, klinkt het.  

In 2017 dienden zij een vergunningsaanvraag in voor de bouw van een stal met bedrijfswoning. Hierop volgde al snel een afwijzing van de gemeente. “Vervolgens hebben we opnieuw een vergunningsaanvraag ingediend, geheel volgens de eisen en wensen van de gemeente, ditmaal tegelijk voor de stallen, bedrijfswoning en de vakantiewoning”, vertelt Greet.  

Na de nodige bezwaarschriften van buren en een negatief advies van het Waalse gewest werd het plan in 2018 opnieuw afgekeurd. “Toen zijn we bij het Waalse departement van Omgeving van toenmalig minister Willy Borsus (MR) in beroep gegaan. “Op voorwaarde dat we een optische aanpassing van de achterkant van de vakantiewoning deden, zouden we van de minister groen licht krijgen.” 

Zo gezegd, zo gedaan. Het echtpaar diende een aangepast plan in, maar stuitte ondanks het positieve advies van de minister andermaal op een “njet” van de gemeente. “Toen hebben we het nog een keer geprobeerd op gewestelijk niveau, maar de minister van Omgeving was inmiddels vervangen en de nieuwkomer is van dezelfde partij als de burgemeester van Wancennes. We kregen ondanks alle positieve adviezen van alle instanties, inclusief het positieve advies van de administratie van de betreffende minister, geen reactie. Hij heeft nagelaten het dossier te ondertekenen", aldus Bastiaansen.

Vermoeden van politieke inmenging

Volgens de landbouwer is er maar één verklaring: enkele dorpelingen hebben grote invloed op de plaatselijke politiek. Onder de tegenstanders zouden zich een tweedeverblijver uit Brussel en een lokale uitbaatster van een vakantiewoning bevinden, die naar verluidt bang is voor concurrentie.

Dat niet iedereen opgezet is met de plannen van het echtpaar blijkt ook uit een artikel in de Waalse krant Matele. Tijdens de laatste vergunningsaanvraag startten de tegenstanders een petitie tegen de nieuwbouwplannen. “Het probleem is niet de boerderij, noch de lodge zelf, maar de gekozen locatie, die op een uitzonderlijke zichtlijn van ons grondgebied ligt”, aldus de initiatiefnemers van de petitie in de krant.

Bastiaansen wijst de kritiek van de hand. Volgens hem zijn er in de gemeente genoeg vergelijkbare zichtlijnen. “Ons perceel ligt in landbouwgebied en de plek voor de vakantiewoning is zelfs bouwgrond. Wettelijk hebben we gewoon het recht om hier te bouwen, en zowel de gemeente als de minister hebben hiervoor eerder het licht op groen gezet”, zegt de landbouwer.

Ook het andere argument van de bezwaarindieners raakt volgens hem kant noch wal. “Men is bang dat er een constante stroom van vrachtwagens naar onze boerderij zal zijn, maar dat is onzin. Wij willen op extensieve manier veehouden, een kleine zoogkoeienhouderij zonder afmesting, en het aantal vrachtwagenbewegingen zal minimaal zijn.” 

Vandalisme door gefrustreerde hobbyboer

Tijdens de vergunningenstrijd werd het echtpaar ook geteisterd door vandalisme. “Wij hadden de grond vrij van pacht gekocht, maar een hobbyboer uit het dorp claimde wel degelijk het pachtrecht”, vertelt Bastiaansen. “Deze persoon is ons vervolgens gaan terroriseren. Hij heeft meerdere malen de omheining doorgeknipt, weidepalen verwijderd en drie hectare doodgespoten met Roundup.” 

Enkele jaren geleden had het Vlaamse echtpaar ook te maken met een vergiftigde waterput. “We hebben een vermoeden wie de waterput vergiftigd heeft, maar hebben hiervoor geen bewijzen”, klinkt het. 

Het juridisch geschil met de hobbyboer is inmiddels beslecht in het voordeel van de Vlamingen. “De rechter heeft bevestigd dat de grond vrij van pacht is en dat deze man ons een schadevergoeding verschuldigd is”, vertelt de veehouder. Sinds de uitspraak is het vandalisme op hun Waalse percelen gestopt. Met een camera houden de boeren via de gsm de waterput in de gaten. “Als er iemand in de buurt van de put komt, gaat er een alarm af.” 

Twee keer per week water geven

De vleesveehouder rijdt daarom twee keer per week op en neer om toezicht te houden en water te geven. Door zijn volwassen vee daar te laten grazen, bespaart hij voerkosten in Vlaanderen en haalt hij toch nog rendement uit de percelen in Wallonië. “In de zomer, wanneer de waterput soms droogvalt, moet ik extra water brengen,” vertelt hij. Dat pompt hij op uit de Lesse, onderweg van Meer naar hun eigendom in Wancennes.

Hoe lang ze deze omslachtige en vermoeiende werkwijze moeten aanhouden, is vooralsnog onduidelijk. Begin dit jaar dienden ze een bezwaarschrift in bij de Raad van State. Omdat zo’n procedure jaren kan aanslepen, heeft het echtpaar de plannen voorlopig opnieuw aangepast. Rijvers: “We willen nu een bouwvergunning aanvragen voor de bouw van een gezinswoning op het perceel dat als bouwgrond bestemd is.” 

"Wij blijven onze droom najagen"

Volgens een eerste advies van de gemeente zouden Bastiaansen en Rijvers hun bezwaarschrift bij de Raad van State moeten intrekken. “Dat slaat nergens op, want het gaat om twee afzonderlijke dossiers”, reageren ze. Het echtpaar weigert hun droom op te geven en blijft strijdvaardig: “We staan volledig in ons recht. We zijn deze weg ingeslagen en gaan door tot het einde.”

Alsof het nog niet vreemd genoeg was, ontvingen ze dit jaar voor de tweede keer een brief van de gemeente met de oproep toeristenbelasting te betalen voor de vakantiewoning, die er nog altijd niet staat.