Versoepeling Nederlandse vergunningverlening jaren uitgesteld: “Meer onderzoek nodig”

De hervorming van de Nederlandse stikstofaanpak zal niet voor de korte termijn zijn. Bij de aanvraag van milieuvergunningen ligt in Nederland de ondergrens voor stikstofdepositie op 0,005 mol per hectare per jaar. Onderzoekers bekijken nu of deze grens versoepeld kan worden. Voorzichtige schattingen kijken naar hoeveelheden van 1 tot 1,5 mol per hectare per jaar, wat aanzienlijk meer is dan de huidige ondergrens.

Met een hogere ondergrens zouden tijdelijke uitstoters – zoals in de woningbouw, wegenaanleg en energiesector – geen natuurvergunning meer nodig hebben. Ook het legaliseren van PAS-melders zou erdoor vergemakkelijken, omdat het hier vaak gaat om overschrijdingen die zeer waarschijnlijk onder een nieuwe ondergrens zullen uitkomen. Maar men wil zich niet schuldig maken aan nattevingerwerk. Wetenschappers van TNO en de Universiteit van Amsterdam (UvA) onderzoeken in opdracht van de overheid of een verhoging van deze bovengrens verantwoord is, en om dat te stellen zal er naar schatting nog een aantal jaar onderzoek nodig zijn.

Geen wetenschappelijke basis

De onderzoekers van TNO beschouwen de strikte, huidig gehanteerde ondergrens voor stikstofdepositie als "niet wetenschappelijk onderbouwd". Maar: “De gekozen ondergrenzen van ordegrootte 10 mol per hectare per jaar waarmee omringende landen werken, zijn eveneens niet puur wetenschappelijk onderbouwd", stellen de wetenschappers in een persbericht.

TNO beschrijft een wetenschappelijk verantwoorde ondergrens als de laagst te berekenen depositiebijdrage ten gevolge van een individuele bron, die nog met voldoende zekerheid is toe te schrijven aan die bron. Daaronder worden de berekende bijdragen te onzeker. Nederland hanteert uit voorzorg een erg strenge ondergrens van 0,005 mol, maar dit heeft dus geen enkele wetenschappelijke basis.

“Het is volgens het onderzoek wel aannemelijk dat er een ondergrens is”, melden de onderzoekers van TNO in een persbericht. “Omdat die bij gebrek aan experimentele gegevens niet statistisch te bepalen is, verdient het volgens de onderzoekers aanbeveling gerichte veldexperimenten uit te voeren om met meer en geschiktere meetgegevens wel zo’n analyse uit te kunnen voeren en de onzekerheid generiek te verkleinen. De onderzoekers zien ook mogelijkheden om de schijnzekerheid te verkleinen door te zoeken naar werkwijzen die rekening houden met de gevonden beperkingen. Het is echter onduidelijk hoe lang dergelijke onderzoeken zouden duren en ook of dat, gezien de complexiteit van het vraagstuk, tot een praktisch bruikbaar resultaat zou leiden.”

In gesprek met Nieuwe Oogst voegen de wetenschappers hier nog het volgende aan toe. “Wanneer het doel van die nieuwe ondergrens wordt beperkt tot alleen economische activiteiten waarbij slechts tijdelijk sprake is van stikstofuitstoot, zou het sneller kunnen. Maar dat is een keuze die door de politiek gemaakt moet worden.”

Emissies, geen deposities

Eerder pleitte TNO al om, ondersteund door gevalideerde metingen op de grond, vanuit de lucht en in de toekomst ook uit de ruimte, juist te gaan sturen op emissies van lokale en individuele bronnen in plaats van het berekenen van projectgebonden deposities. “De aanbevelingen uit dit nieuwe rapport sluiten daarop aan”, aldus TNO.

In Nieuwe Oogst reageert Nederlands landbouwminister Femke Wiersma (BoerBurgerBeweging) dat ze blij is dat er concrete aanbevelingen zijn om de zaak verder uit te spitten. “Ik ben van mening dat we alle mogelijkheden moeten aangrijpen om tot een ondergrens te komen, zeker gezien de urgente problematiek van PAS-melders. Ik sta voor beleid en vergunningverlening die gebaseerd zijn op voldoende zekerheid”, stelt ze.

De wetenschappers waarschuwen nog dat een soepelere ondergrens voor kleine en tijdelijke uitstoters hoe dan ook zal leiden tot een zwaardere stikstofuitstoot. Ze roepen beleidsmakers dus op om een eventuele versoepeling te compenseren met stikstofreducerende maatregelen elders.