Demir ontsnapt aan wegblokkade van emotionele boeren in Merksplas
Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) was gisteravond te gast in Merksplas waar ze in een vijfde en afsluitende gespreksavond haar stikstofakkoord kwam verdedigen. Juist in deze regio - het Turnhouts Vennengebied - worden de boeren ogenschijnlijk het hardst getroffen door de stikstofplannen. De onzekerheid en twijfel onder de landbouwers vertaalden zich in een grote opkomst. In een zaal hoorden zo’n 300 boeren de minister aan, terwijl een veelvoud ervan zich buiten had verzameld. Door de toegangswegen rond het markplein te versperren, wilden zij zeker zijn dat de minister een discussie met kritische boeren niet zou ontlopen. Via een achteruitgang wist Demir de blokkade na afloop toch te omzeilen.
“Laten we wederzijds respect voor elkaar hebben en ook de minister haar woord laten doen.” Met deze woorden opende ABS-voorzitter Hendrik Vandamme de vijfde en laatste gespreksavond die de boerenorganisatie in de vijf Vlaamse provincies had georganiseerd en waar Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) haar stikstofplannen uit de doeken kwam doen. Op vorige bijeenkomsten was het er emotioneel aan toe gegaan.
Dat was in Merksplas niet anders. In deze Kempense gemeente begaf de minister zich feitelijk in het hol van de leeuw. Waar de boeren in Vlaanderen aan generieke stikstofmaatregelen gehouden zijn, geldt er voor het Turnhouts Vennengebied strengere, gebiedsgerichte maatregelen. “Als deze maatregelen doorgevoerd worden, houdt mijn bedrijf op te bestaan”, vertelt Guido Willemse, melkveehouder en akkerbouwer uit Weelde.
Binnen het Turnhouts Vennengebied zou onder andere nulbemesting gaan gelden. “Dat betekent niet alleen dat verder boeren onmogelijk is, maar dat ook het land niets meer waard is, land waar generaties voor gewerkt is”, vervolgt Willemse die opmerkt dat zijn grootvader ooit uit Turnhout vertrokken is wegens de uitdijende stad. “Nu zouden ik en mijn zoon, die twee jaar geleden in het bedrijf is gekomen, hier weer moeten vertrekken. Dat is te zot voor woorden.”
Toegangswegen marktplein geblokkeerd
Willemse was met een delegatie boeren uit Weelde per tractor afgereisd naar het marktplein van Merksplas waar de informatieavond plaatsvond. Samen met tientallen, mogelijk honderden anderen had hij de toegangswegen geblokkeerd, kort nadat Demir haar opwachting maakte in de zaal die door de gemeente beschikbaar gesteld was. “In Arendonk is zij verdwenen na een kritische vraag, zonder het gesprek met de boeren aan te gaan. Dat wilden wij voorkomen. Wij willen het gesprek aangaan”, verklaart hij de actie die zonder boerenorganisatie tot stand was gekomen.
Het verhaal van de 58-jarige boer is karakteristiek voor de andere aanwezige landbouwers die sinds het stikstofakkoord ernstige twijfels hebben over het voortbestaan van hun bedrijf. Onder de aanwezigen waren onder andere braadkippenhouder Gunter Klaasen en Johan Van Roey die eerder in VILT hun onzekere verhaal deden.
Na eerdere bezoeken in de vier andere Vlaamse provincies in samenwerking met ABS, kon Demir ook hen en de andere aanwezigen niet geruststellen. “Deze maatregelen (die het stikstofbad moeten legen, red.) zijn net broodnodig om ervoor te zorgen dat er weer een toekomst is voor landbouw. Ik wil voorkomen dat we weer in de toestand terecht komen dat er geen vergunningen uitgereikt kunnen worden omdat er geen robuust kader bestaat.”
Over de robuustheid van dat kader waren er in de zaal veel twijfels. “De varkenshouderij heeft ingestemd met een warme sanering. Maar waarom wordt dit niet verrekend met de eisen op stalniveau. Deze zijn nog steeds 60 procent als je niet over een ammoniak-emissiearm stalsysteem beschikt”, merkt varkenshouder Tom Mertens uit Hoogstraten op.
Andere aanwezigen wezen op het voorziene subsidiesysteem die jonge boeren (tot 40) een hogere compensatie toekent. Wat met boeren die juist 41 geworden zijn? Welke technologische, emissiereducerende oplossingen zijn er nog mogelijk? De commissie die moet bepalen of maatregelen op de PAS-lijst mogen, is nog steeds niet benoemd en de procedure van erkenning kan tot een jaar in beslag nemen. De tijd begint te dringen.
Weer andere aanwezigen wezen op de dubbelzinnigheid van het subsidiebeleid. Veel boeren in het Turnhouts Vennengebied hebben de voorbije jaren met subsidies emissiebeperkende maatregelen toegepast, maar in de huidige plannen lijken zij alsnog met sluiting bedreigd te worden. Demir benadrukt dat het zover nog niet is. Zij wijst op de rol van Piet Vanthemsche die als bemiddelaar de komende tijd een gebiedsgericht plan moet finaliseren. In de gesprekken die hij nu voert, wordt in kaart gebracht welke boeren bereid zijn te stoppen en hoeveel bewegingsruimte er dan nog mogelijk is voor de overblijvers.
Dat betekent dat de onzekerheid voortduurt. "Dat knaagt enorm aan de boeren die hun familiale levenswerk bedreigd zien”, vertelt een aanwezige varkenshouder die ook na de informatieavond weinig aanknopingspunten tot optimisme ziet. “Maar dat was ook niet te verwachten deze avond.”
Terwijl Demir reageerde op vragen en opmerkingen van het publiek, kijkt zij met enige regelmaat op haar telefoon. Misschien om een vluchtroute te organiseren? Na het onderhoud met de boeren slaagt ze erin geruisloos het marktplein te verlaten via een achterpoort. De Kempense boeren breken hun kamp niet veel later ook op. De aanwezige tractorbestuurders worden kort na twaalf uur via whatsapp groepen gewaarschuwd: “Wie met de tractor is, moet deze verzetten. Binnen tien minuten maakt de politie een PV op.”
Bron: Eigen berichtgeving
