Stikstof: Nederlandse ambtenaren hielden kritische bemerkingen achter voor parlement

De milieu-organisatie Greenpeace beriep zich op de Wet Openbaarheid van Bestuur om een groot aantal correspondenties over de stikstofproblematiek vrij te geven. Uit die stapel documenten blijkt nu dat hoge ambtenaren van verschillende departementen in Nederland kritische opmerkingen uit de definitieve versie van een stikstofstudie hebben gehouden die aan het parlement werd overgemaakt.

Kritische geluiden

Zo werd oorspronkelijk gewaarschuwd tegen grootschalige opkoop van landerijen rond natuurgebieden, omdat de motivering voor de opkoop wel eens ondeugdelijk zou kunnen zijn. Dan is er wel €5 miljard uitgegeven, maar bestaat een reële kans dat het probleem niet is opgelost.

Aanleiding voor deze waarschuwing is een vergelijkende studie naar de beschermende maatregelen die in Nederland en Duitsland worden genomen voor droge heide (in Nederland een belangrijke signaalbiotoop). In Duitsland is met een ander pakket maatregelen de staat van instandhouding van deze heide goed, terwijl die in Nederland al twintig jaar slecht is. Toch verandert Nederland het maatregelenpakket niet, maar kiest het voor opkoop van grond eromheen.

In een toelichting staat: "Nederland classificeert de bedreigingen van de droge heide anders dan Duitsland. In Nederland worden de bedreigingen in hoofdzaak gevormd door de landbouw (ammoniak en wateronttrekking) en natuurlijke processen (zoals verbossing). In Duitsland is het wegvallen van extensieve agrarische activiteiten (zoals begrazing) een punt van zorg. In tegenstelling tot Nederland, is ook vervuiling uit andere bronnen dan landbouw (met name verkeer en industrie) een bedreiging."

Ook worden er vraagtekens gezet bij het gebruik van rekenmodel Aerius: "Opvallend is dat de bedreigingen (met weging: high, medium, low) en maatregelen die Nederland rapporteert aan de Europese Commissie, niet zijn onderbouwd. Dit brengt ons bij de vraag of Nederland met rekenmodel Aerius het juiste instrument in handen heeft om te sturen op de Europese doelstellingen van de habitat- en vogelrichtlijn: een goede staat van instandhouding."

Aerius niet gevalideerd

Ook op het rekenmodel Aerius dat gebruikt wordt om de depositie te berekenen is er onverholen kritiek: "Opgemerkt moet worden dat Aerius niet is gevalideerd met metingen. Of de berekende deposities in natuurgebieden overeenstemmen met de werkelijke deposities, is onzeker."

De kritische bemerkingen zijn echter niet in het eindrapport dat werd overgemaakt aan de minister van Landbouw en Tweede Kamerleden beland.

Van der Plas wil opheldering

BoerBurgerBeweging (BBB) heeft in de Tweede Kamer direct vragen gesteld aan de kersverse stikstofminister Christianne van der Wal over deze bevindingen van Boerenbusiness uit de WOB-documenten. Caroline Van de Plas wil van de nieuwbakken stikstofminister Christianne Van der Wal (VVD) vooral weten waarom de kritische geluiden in de uiteindelijke versie van het rapport zijn geschrapt. In Nederland is er regelmatig kritiek op de machtige ambtenarij, anders dan in België en Vlaanderen zijn er geen kabinetten om het beleidsvoorbereidende werk te doen.