"Minste wat je kan doen, is met respect over boeren spreken"

Het welbevinden van land- en tuinbouwers is al langer een aandachtspunt in de land- en tuinbouwsector. Zo organiseerde minister Hilde Crevits recent een rondetafel over het thema. Daar werden de resultaten van een bevraging bij landbouwers door ILVO voorgesteld. Daaruit blijkt dat er zeven stressfactoren zijn die evenwel niet los van elkaar kunnen gezien worden: regelgeving, financiële onzekerheid, beroepsrisico’s, zwakke onderhandelingspositie, onzeker toekomstperspectief, prestatiedrang en waardering en veeleisend beroep.

In de Commissie Landbouw van het Vlaams Parlement werden er vragen gesteld aan de minister hoe zij dit probleem verder wil aanpakken. Globaal genomen gaf de minister aan dat ze wil inzetten op drie sporen om het welbevinden bij landbouwers te verbeteren. Eerst en vooral wil Crevits de stressfactoren aanpakken die uit de bevraging naar voor kwamen. Daarnaast wil ze ook de barrières om hulp te vragen verder wegwerken en tot slot wil ze de individuele capaciteiten van de landbouwers versterken.

"Mediaberichtgeving treft landbouwers bijzonder hard"

Vlaams parlementslid Tinne Rombouts (CD&V) vroeg de minister om daarbij ook voldoende aandacht te hebben voor de impact van mediaberichtgeving op het welbevinden bij landbouwers. “Deze week was ik nog eens bijzonder verontwaardigd over de manier waarop de media omgaan met onze land- en tuinbouwers. Ik heb heel wat mensen aan de lijn gehad die bijzonder hard getroffen zijn door de manier waarop hun verhaal in de media is gekomen”, zei Rombouts, waarmee ze doelde op de artikelenreeks van De Standaard over megastallen.

“Die land- en tuinbouwers hebben op een oprechte manier hun verhaal verteld en de betrokken journalisten zo goed mogelijk geïnformeerd. De manier waarop zij dan uiteindelijk afgeschilderd worden, dat is bijzonder hard en dat zijn zaken die onze landbouwers dieptriest maken”, stelt ze. Het CD&V-parlementslid wijst erop dat achter die bedrijven gezinnen staan die vaak veel nauwer bij hun bedrijf betrokken zijn dan dat in andere sectoren het geval is. “Vandaar mijn oproep om het hele medialuik en de communicatie over landbouw mee te nemen in de verdere rondetafels en het actieplan over het thema welbevinden."

Rol van burgers en parlementsleden

Zij werd bijgetreden door Vlaams Belang-parlementslid Stefaan Sintobin. “De benadering van de land- en tuinbouwsector door de media is schandalig. Maar ik denk dat het verder gaat. Het zijn niet alleen de media, ook de burger staat niet altijd positief tegenover landbouw. Ze zijn alleen geïnteresseerd in de prijs die ze moeten betalen in de supermarkt. Ze hebben er totaal geen idee van wat een veilig en lekker product kost om het tot in de supermarkt te krijgen”, meent hij.

Sintobin vindt het ook bijzonder jammer hoe hij sommige parlementsleden over landbouwers en landbouw hoort praten. “Ik roep alle collega’s op om een bijdrage te leveren om een positief beeld te schetsen van de landbouwsector en van de land- en tuinbouwers.” Hij stelt zich de vraag of de overheid zelf niet het helft moet in handen nemen voor tv-programma dat bijdraagt aan een positievere beeldvorming.

Ludwig Vandenhove (sp.a) deelt de mening van zijn collega-parlementsleden niet. “Ik vind het niet ernstig dat hier de link wordt gelegd tussen psychosociale problemen bij landbouwers en de berichtgeving in de media”, stelt hij.

Volgens het sp.a-parlementslid moet er eens grondig bekeken worden wie de verkeerde informatie de wereld instuurt. “Zijn dat wetenschapslui, zijn dat klimaatpanels of zijn dat landbouworganisaties die zelf een hele vinger in de pap te brokken hebben in die landbouwsector?”, vraagt hij zich af. “Vergunningen zijn vergunningen, regels zijn regels, gezondheid is gezondheid en er is geen enkel argument waarom niet aan objectieve en wetenschappelijke criteria moet voldaan worden, ook in Vlaanderen.”

“Tot in het diepst van de ziel gekwetst”

De minister volgt de redenering van Vandenhove niet. “Het is maar één element, maar het is zeker een heel belangrijk element als het gaat om het welbevinden”, reageerde ze fel. Daarbij verwees ze naar een tweet van een pluimveehoudster die stelt dat de berichtgeving in De Standaard haar tot in het diepst van haar ziel heeft gekwetst.

“Ik geef dit voorbeeld omdat het bijna onmogelijk is om niet de link te leggen tussen de wijze waarop je benaderd wordt in media en op andere plaatsen en het gebrek aan respect dat je daarbij ervaart”, zegt Crevits. Dat betekent volgens haar niet dat je niet kritisch naar de sector mag kijken of dat je niet van mening mag verschillen. “Maar doe dit wel met het nodige respect. Land- en tuinbouwers zorgen voor het meest primaire dat we nodig hebben: ons voedsel. Net in deze tijden waarin gebleken is dat zij ons doorheen heel de crisis zijn blijven bevoorraden, zouden we hen meer dan ooit op een voetstuk moeten plaatsen.”

Eigen verhaal brengen

In dat opzicht meent de minister dat het belangrijk is dat de landbouwsector zijn eigen verhaal vertelt. “Doe je dat niet, dan doen anderen dat voor jou. Zo simpel is het”, klinkt het. In dat kader is het volgens haar een hiaat dat we onvoldoende transparante en niet-gecontesteerde cijfers over de sector hebben. “Dat is nodig om het debat in alle objectiviteit te kunnen voeren.”

Waar ze Ludwig Vandenhove wel in volgt, is het feit dat regels regels zijn. “Boeren werken met grond en in de buitenlucht. Op die manier maken zij een fundamenteel verschil in de manier waarop we omgaan met de omgeving en de natuur. Ik vind het heel normaal dat daar regels voor gelden. Maar ik vind het ook belangrijk dat boeren op een economische manier bekeken worden als ze om een vergunning vragen en dat de regels dan ook correct worden toegepast voor hen”, stelt Hilde Crevits.

Wat het brengen van een eigen verhaal betreft, meent ze dat er meer aandacht moet zijn voor innovatie. “De innovaties die vandaag de dag in de landbouw gebeuren zijn spectaculair en dat gaat dan over de zoektocht naar eiwithoudende gewassen, maar ook over automatisering op de bedrijven.” De minister vindt het jammer dat landbouw niet spontaan geassocieerd wordt met innovatie. “Ik mis deze insteek, terwijl we het er kamerbreed over eens zouden zijn welke fantastische prestaties er op dat vlak door de sector geleverd worden.”