“Landbouwer als schuldige van soortenverlies?”
Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), neemt het in het voorwoord van het ledenmagazine Drietand op voor de landbouwers die inspanningen doen om de biodiversiteit op te krikken. Volgens hem worden die inspanningen namelijk niet naar waarde geschat door de onderzoekers van WWF die begin deze week het rapport publiceerden over de stand van de natuur in België. In zijn opiniestuk, dat je hier integraal kan lezen, pleit hij onder andere voor meer nuance in het debat.
Het Wereldnatuurfonds België maakte deze week het biodiversiteitsrapport voor ons land bekend, het Living Planet Report, in aanwezigheid van de Vlaamse en Waalse minister voor Natuur. De centrale slogan van de lancering was “meer natuur voor een betere toekomst in België”.
Professor Erika Vlieghe, gespecialiseerd in infectieziekten en verbonden aan Universiteit Antwerpen en het Instituut voor Tropische Geneeskunde, maar nu ook breed bekend als voorzitter van de GEES-groep die de corona-exitstrategie moet uittekenen, was inleidend spreker. Waar professor Vlieghe vanuit haar expertise de link legde tussen de mogelijke overdracht van ziektes van dier op mens (zoönoses) en het belang van een goed evenwicht tussen mens en natuur in zijn geheel, ging de natuurbeweging uit een ander vaatje tappen. De landbouwsector werd afgeschilderd als de grootste boosdoener voor biodiversiteit. Dat was uiteraard niet onverwacht, maar enige nuance ten aanzien van de trend in landbouwgebied was echt wel op zijn plaats geweest.
De landbouwsector werd afgeschilderd als de grootste boosdoener voor biodiversiteit. Dat was niet onverwacht, maar enige nuance was echt wel op zijn plaats geweest.
De analyse die gemaakt werd voor de landbouwgebieden beperkt zich ook tot 19 vogelsoorten op een totaal van verschillende tienduizenden soorten dieren die in België voorkomen. Vooreerst is er geen daling vastgesteld van het aantal vogelsoorten dat voorkomt in landbouwgebied. Dat is een positief gegeven en dat zien we ook zelf elke dag: er komen vandaag weer vogelsoorten voor die we tientallen jaren niet of veel minder frequent zagen. De succesvolle broedgevallen bij bijvoorbeeld kiekendieven, wespendieven, patrijzen, kieviten, grutto’s of scholeksters zijn legio, maar verdwijnen in deze rapporten onder het stof van de dalende globale aantallen vogels die wel gretig gecommuniceerd worden.
Dat is ons onrecht aan doen en tegengesteld aan alle inspanningen die landbouwers doen om in te spelen op de initiatieven die bijvoorbeeld opgezet worden in overleg met lokale vogelaars, VLM of wildbeheerseenheden. De duizenden hectaren onder VLM-beheersovereenkomst met als doel wild- en vogelbestanden op te krikken kennen wel degelijk succes en vertalen zich in het toenemend aantal soorten dat de weg terug vindt naar landbouwgebied.
Daarnaast wordt bewust niet de link gelegd met de steeds groter wordende populatie predatoren in landbouwgebied. Talloze broedsels van akker- en weidevogels en volwassen vogels vallen ten prooi van kraaien, kauwen, roofvogels, vossen en al dan niet verwilderde huiskatten. In Nederland raamt men het aantal vogelslachtoffers van katten op minstens één miljoen per jaar! In Vlaanderen zal dat cijfer verhoudingsgewijs niet lager zijn, de GAIA-campagne voor “de knip in de poes” ten spijt.
Men analyseert ook niet het aantal insecten of kleine zoogdieren, terwijl ook die aantallen in de lift zitten door de vele inspanningen op perceelranden, het steeds strikter beleid rond het gebruik van fytoproducten, het (moeten) respecteren van de teelt- en spuitvrije 1 meter strook langs waterlopen en door ingezaaide bloemenranden.
De vele beheersovereenkomst om wild- en vogelbestanden op te krikken zijn wel degelijk succesvol en vertalen zich in het toenemend aantal soorten dat de weg terug vindt naar landbouwgebied.
Groene ambities in GLB
De WWF-rapporteurs gebruiken ook maar al te graag het vermeend misbruik van fytoproducten en mest als argument om te zeggen hoe verkeerd we wel bezig zouden zijn. Met het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in zicht (na 2022) is het noodzakelijk en ligt volgens de natuurbeweging een weg open om alle landbouwsubsidies volledig af te stemmen op een verbetering van de biodiversiteit. Daarmee gaan ze voorbij aan de reeds ingezette trendbreuk binnen het huidige GLB, waar we vergroening moeten toepassen willen we 100 procent van onze steun toegeschoven krijgen en zal in het nieuwe GLB daar bovenop met eco-regelingen gewerkt worden in de eerste pijler. Ook daarmee zal de biodiversiteit minstens in stand gehouden worden, zelfs nog verbeteren.
Een volledige afhankelijkheid eisen van groene inspanningen vooraleer GLB-middelen kunnen uitbetaald worden, is ook compleet van de pot gerukt in het licht van de vaak te lage marktprijzen die we ontvangen voor onze producten en waarvoor de Europese Commissie het GLB-geld ter beschikking stelt ter compensatie voor wat niet uit de marktwerking kan betaald worden. De machtige lobby van WWF kennende zal er stevig weerwerk moeten gegeven worden om ons blazoen weer op te poetsen.
Ons verwijten dat we alles verkeerd doen en geen oog hebben voor biodiversiteit is de waarheid geweld aan doen. De heren en dames uit de natuurbeweging moeten beter weten en moeten ook durven erkennen dat er globaal gezien stappen gezet werden en worden binnen onze sector. Wij hopen in ieder geval dat alles in de juiste proportie gezet wordt in de toekomst en dat wat we doen, elke dag weer, naar waarde geschat wordt.
Dit is een opiniestuk dat een bijdrage betekent aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.
De auteur:
Hendrik Vandamme, zelf akkerbouwer in Oostende, is voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat (ABS).
Bron: Drietand
