VITO: "Elke euro geïnvesteerd in natuurherstel levert er acht op"

Natuurherstel wordt vaak als economisch kostelijk gezien, maar dat is volgens deze studie niet correct. Natuurherstel zou namelijk heel wat voordelen opleveren die zelfs financieel becijferd kunnen worden. Natuurgebieden bieden bescherming tegen overstromingen, verlagen de gezondheidskosten en bieden recreatieopbrengsten. In het geval van Demerbroeken werden alle kosten en baten van de herstelwerken in kaart gebracht.

De investeringen en het beheer van Demerbroeken bedragen samen 39 miljoen euro, voor de komende 100 jaar. Dit natte gebied in de vallei langs de Demer werd eeuwenlang beheerd als hooiland met een ontzettend grote diversiteit aan wilde bloemen en plantensoorten als gevolg. Paarden maakten plaats voor wagens, tractoren en vrachtwagens, en dus verdween de vraag naar hooi. Het gebied werd enerzijds verbost, anderzijds gedraineerd voor intensieve landbouw.

“De oorspronkelijke soortenrijke graslanden en moerassen (en de daaraan verbonden diersoorten) behoren tot de meest bedreigde types natuur in Vlaanderen en werden hier via diverse projecten hersteld”, vertelt Kevin Feytons, coördinator bij Natuurpunt van de herstelwerken in het gebied.

Kosten

Met de 39 miljoen euro worden volgende zaken gerealiseerd: Hooilanden en trilvenen werden hersteld, afwaterende grachten gedempt, weekendvijvers werden omgevormd tot natuurlijke plassen. Via de Sigmawerken worden er oude meanders opnieuw aangesloten, bressen en drempels gemaakt om de waterveiligheid en de grondwatertafel te verhogen.

De natuurherstelwerken die uitgevoerd werden door Natuurpunt zijn mede mogelijk gemaakt via Europese LIFE-middelen, Vlaamse projectsubsidies natuur, Sigmawerken en met de steun van de Coca-Cola Foundation. De jaarlijks terugkerende kosten van het beheer, zoals het begrazingsbeheer en hooilandbeheer, werden ook meegenomen in de oefening.

Baten

Maar de grote kosten hebben nog grotere baten, zo luidt het. VITO berekende hoe groot de voordelen van de recente natuurinrichtingswerken zijn voor de maatschappij, en keek hierbij enkel naar wat in euro’s kan uitgedrukt worden. De inrichtingswerken zorgen ervoor dat het gebied nu een bijzonder belangrijke rol speelt om woonkernen langs de Demer in Aarschot en Rotselaar te beschermen tegen overstromingen. Jaarlijks wordt op die manier 1,19 miljoen euro aan overstromingsschade vermeden.

Voor recreatie was het gebied al een belangrijke trekpleister met 434.000 bezoeken en een financiële meerwaarde van 3,6 miljoen euro in de recreatiesector, maar de inrichtingswerken voegen daar nog 89.000 bezoeken aan toe, goed voor 18 extra jobs of 743.000 euro.

Gezondheidsvoordelen

De nabijheid van natuur biedt ook gezondheidsvoordelen, zo stelt het VITO-rapport. Deze zijn zelfs meetbaar. Volgens de studie zorgt de aanwezigheid van de natuur en landbouw ervoor dat er minder vaak psychische aandoeningen en hart- en vaatziekten voorkomen bij omwonenden. Dit betekent dat buurtbewoners samen minder naar de dokter gaan, minder afwezig zijn op het werk en minder ziektekosten hebben. Dit betekent in totaal een besparing op de ziektekosten voor de overheid en kosten voor bedrijven van 12,8 miljoen euro per jaar. De recente investeringen dragen hier nog een extra 40.000 euro per jaar aan toe.

Ook de natuurvoordelen bieden een financieel voordeel. Zo wordt er 300 ton CO2 extra vastgelegd. Er is een duidelijk positief effect op de waterkwaliteit door het verwijderen van stikstof. Er is tevens een vermindering van erosie en de waterinfiltratie verhoogt: er wordt maar liefst 375.000 kubieke meter extra water vastgehouden. Al deze in euro’s te beschrijven baten leveren over een periode van 100 jaar 57 miljoen euro op, aldus VITO.

Positieve balans

De studie besluit dat de investeringen al na 16 jaar worden terugverdiend. Maar natuurgebieden zijn een veel langer leven beschoren. Over de volledige levensduur van de natuurgebieden (minstens 100 jaar) spreekt men over een netto contante waarde van 18 miljoen euro (netto actuele waarde). “Jaarlijks hebben we een rendement van onze investering van 8 procent, wat heel wat beter is dan het huidige rendement op spaar- en beleggingsproducten. Een goede belegging dus. Op lange termijn levert elke geïnvesteerde euro 8 euro op”, klinkt het.

 “We roepen onze toekomstige beleidsmakers dan ook op om investeringen in natuurherstel en natuurgebaseerde oplossingen stevig op te krikken. We komen dan niet alleen onze internationale engagementen na, maar het is gewoon één van de beste investeringen die we kunnen doen,” aldus Reine Spiessens, beleidsmedewerker biodiversiteit bij WWF.