Federaal rapport: “Toestand klimaat en biodiversiteit in België blijft achteruitgaan”
nieuwsOndanks aanzienlijke inspanningen en strikte uitvoering van maatregelen blijft de toestand van het milieu in België verslechteren. "Deze paradox wijst op de complexiteit van de uitdagingen waar we voor staan", stelt het nieuwe federaal milieurapport. Vooral de toestand op vlak van biodiversiteit en klimaat scoren slecht. "Hoewel er in de vorige legislatuur maatregelen zijn genomen, is de uitvoering ervan vaak onvolledig of vertraagd. We moeten onze inspanningen opdrijven om het huidig beleid nog doeltreffender te maken", luidt het.
In het vierde federaal milieurapport wordt de effectiviteit van het milieubeleid van de vorige legislatuur (2019-2023) onder de loep genomen. De meeste indicatoren laten zien dat de milieutoestand achteruit blijft gaan.
Op vlak van biodiversiteit werden er in de vorige legislatuur een aantal nationale initiatieven en strategieën gelanceerd waarvan de betreffende milieutoestand nog niet geanalyseerd kon worden. De initiatieven waarvan de milieu-impact wel reeds meetbaar was, kregen een matige tot slechte beoordeling. Zo concludeerden de federale administraties dat de toestand van de bestuivers in België verslechtert. In 2021 werd hieromtrent de Belgische nationale strategie inzake bestuivers opgestart. “Cijfers tonen aan dat meer dan één derde van de bijen- en vlindersoorten is verdwenen of is bedreigd”, luidt het. “Er moet dringend bijkomende actie worden ondernomen. Daarnaast moeten acties die nog niet zijn voltooid, continu worden opgevolgd.”
In de vorige legislatuur kwamen er 39 nieuwe invasieve uitheemse soorten bij, wat het totaal op 88 bracht
Rode vuurmier landt in Europa: bedreiging voor gewassen
21 september 2023Ook in het voorkomen en onder controle houden van invasieve uitheemse soorten (IUS) zien de instanties geen positieve evolutie. “Tussen 2019 en 2023 kwamen er 39 nieuwe IUS bij die een impact hebben op de biodiversiteit en ook een beduidend schadelijk effect kunnen hebben op de economie en de gezondheid van de mens”, geeft het rapport mee. Dit bracht het totaal op 88 invasieve uitheemse soorten momenteel: 47 dieren en 41 planten. “De evolutie van IUS in België vertoont een zorgwekkende trend van toename en verspreiding van deze soorten”, luidt het verder.
Klimaat
Enkele rode indicatoren kunnen ook opgemerkt worden bij het klimaatdomein. Zo buizen de instanties de Belgische toestand op vlak van broeikasgasuitstoot en de inzet op klimaatadaptatie. “Uitgaande dat de maatregelen in het Nationaal Energie- en Klimaatplan 2021 verder worden uitgevoerd, is de geschatte vermindering van de broeikasgasuitstoot in de ESR-sectoren (vervoer, gebouwen, landbouw, afval) tussen nu en 2030 -42,6 procent ten opzichte van 2005. Dat is minder dan de beoogde vermindering van 47 procent”, aldus het rapport. “Naast de gewestelijke maatregelen zijn ook op het federale niveau bijkomende en versterkte beleidsmaatregelen nodig. Deze bijdrage is essentieel om België op weg te zetten naar klimaatneutraliteit tegen 2050.”
Er moet meer politieke aandacht en voldoende budget worden besteed aan klimaatadaptatie
Ook de maatregelen voor adaptie aan de klimaatverandering schieten te kort. Het rapport verwijst naar 2020 en 2022, de warmste en droogste jaren ooit gemeten in België en naar 2021, toen overstromingen ons land teisterden. In 2022 vielen er in België 3,73 slachtoffers door natuurrampen per 100.000 inwoners. Om de duurzameontwikkelingsdoelstelling voor 2030 te halen, moet het gemiddelde voor de periode 2020-2030 lager zijn dan 1,97. “Er moet meer politieke aandacht en voldoende budgettaire middelen worden besteed aan de integratie van klimaatadaptatie in het beleid per sector”, adviseert het rapport.
Verder blijft de uitstoot in het wegvervoer hoger liggen dan in 1990. In 2020 vertegenwoordigden de broeikasgasemissies door de transportsector in België een kwart van de totale CO2-uitstoot. Dit is zes procent meer dan in 1990. “Wel zien we een geleidelijke afname van de CO2-uitstoot van nieuwe auto’s die in België worden verkocht”, luidt het.
Niet allemaal kommer en kwel
Hoewel niet alles perfect verloopt, meldt het rapport ook enkele positieve ontwikkelingen. Zo presteert België beter dan het Europese gemiddelde op vlak van circulair materialengebruik. “Er kwam ook een regulering van chemische producten, een strikte toepassing van de CITES-normen om bedreigde diersoorten te beschermen, er was een sterkere sensibilisering voor de milieu-uitdagingen, en hernieuwbare energiebronnen en minder vervuilende vervoerswijzen werden bevorderd”, duidt het rapport. “Alle federale administraties speelden in de vorige legislatuur ook een beslissende rol bij de uitvoering van het milieubeleid, wat getuigt van de gezamenlijke wil om een antwoord te bieden op de klimaat- en ecologische uitdagingen. Deze inspanningen hebben de coördinatie tussen de diensten versterkt, wat resulteerde in een betere toepassing van de normen en de goedkeuring van concrete maatregelen.”
Paradox
“Maar ondanks deze aanzienlijke inspanningen en de strikte uitvoering van de geplande maatregelen blijft de toestand van het milieu in België verslechteren”, gaat het rapport verder. “Deze paradox, een volgehouden en gecoördineerde administratieve inspanning maar een milieu dat blijft verslechteren, wijst op de complexiteit van de uitdagingen waar we voor staan.”
Het rapport adviseert om de inspanningen nog meer op te drijven, om het beleid nog doeltreffender te maken en om de reacties op de huidige milieucrises voortdurend aan te passen. “De ecologische transitie vereist niet alleen aanvullende maatregelen, maar ook een groter engagement van alle belanghebbenden, zowel op nationaal als internationaal niveau”, eindigt het rapport.
Bron: Eigen berichtgeving
