Zijn natuur en landbouw te verzoenen?
Zijn natuur en landbouw te verzoenen? Over deze vraag mochten ABS-voorzitter Hendrik Vandamme, Freek Verdonckt van Natuurpunt en Johan Colpaert, voorzitter van Fedagrim, zich buigen in de tweede uitzending in de podcast Radio Agribex.
Johan Colpaert kadert de twist tussen landbouw en natuur vanuit historisch perspectief. “Tot de jaren ’70 waren landbouwers de enige beheerders van de open ruimte, maar toen kwamen er verenigingen die met maatschappelijk geld grond hebben opgekocht uit handen van de landbouw. Dat zorgde voor wrevel.” Een andere voedingsbodem voor ongenoegen vanuit landbouwkant is volgens Colpaert het feit dat wanneer natuur ruimte moet maken voor industrie of andere bestemmingen, dit steeds gecompenseerd moest worden door landbouwgronden om te zetten in natuurgebieden.
Freek Verdonckt erkent dat landbouw vaak het kind van de rekening is. “Wanneer natuurgebied moet wijken voor een andere bestemming, is er vaak een enorme verontwaardiging en maatschappelijke mobilisatie. Ik kan dat enkel maar verklaren doordat het relatief belang van natuur en bossen vandaag anders ligt dan dat van landbouw”, stelt hij. Hij begrijpt ook waarom. “Vijftig of honderd jaar geleden was er op sommige momenten honger. Vandaag, zelfs in een diepe coronacrisis, blijft er voldoende eten in de supermarkten beschikbaar. Mensen liggen daar niet meer van wakker, terwijl biodiversiteit bij uitstek lokaal is. Dat kan je niet regelen op de wereldmarkt.”
Het relatief belang van natuur en bossen ligt vandaag anders dan dat van landbouw. Vijftig of honderd jaar geleden was er op sommige momenten. Vandaag, zelfs in een diepe coronacrisis, blijft er voldoende eten in de supermarkten beschikbaar
Toch beseft de beleidsmedewerker van Natuurpunt dat landbouw absoluut nood heeft aan rechtszekerheid en aan betere verdienmodellen. “Ik ben het daar volmondig mee eens”, aldus Verdonckt. “In alle beleidsdossiers waar wij op werken, zoeken wij naar de win-win. De oplossing moet boerinclusief zijn.” Hij wijst erop dat landbouw onder grote druk staat in de vrije markt. “Wij zijn aan het bekvechten over een hectare, terwijl er ondertussen hoeves met tientallen hectares worden opgekocht om er alpaca’s of paarden op te zetten en zo hun landbouwkarakter verliezen.”
Volgens hem kan samenwerking rond biodiversiteit en er verdienmodellen rond creëren, ook opportuniteiten opleveren. Het is in die optiek dat Natuurpunt en ABS hun voorstel rond de graslandpremie gelanceerd hebben. Later kwam daar nog een samenwerking rond landbouw en natuur bij, een project dat steun heeft gekregen van Vlaams omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA).
Hendrik Vandamme merkt op dat de maatschappij vandaag andere zaken van landbouw verlangt dan in het verleden. “Dat komt ook tot uiting in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Biodiversiteit is daar prominent in aanwezig”, stelt hij. “Onze eerste reflex als landbouworganisatie is om daar tegenin te gaan, maar op een bepaald moment besef je dat dit niet meer tegen te houden is en dan moet je een manier zoeken om deze politieke beslissingen om te gaan. We mogen niet blind zijn voor maatschappelijke evoluties.”
Op dat moment kan je volgens Vandamme ook op zoek gaan naar opportuniteiten binnen de politieke keuzes die er gemaakt worden en de maatschappelijke verwachtingen die er zijn. “De ruimte is in Vlaanderen beperkt en dus moeten we alle elementen bekijken die kunnen bijdragen tot het beter functioneren van die open ruimte en dat met alle spelers die er zijn: landbouw, natuur, recreanten en toevallige passanten. We moeten dus op zoek naar partners in het open ruimtegebied”, stelt de ABS-voorzitter die er wel op wijst dat het besef er bij die partners moet zijn dat landbouw zijn boterham moet verdienen in die open ruimte.
De maatschappij verlangt vandaag andere zaken van landbouw dan in het verleden. In eerste instantie ga je daar als landbouworganisatie tegenin, maar we mogen niet blind zijn voor maatschappelijke evoluties
Zoeken naar ‘common ground’ en aanvaarden dat er nog steeds discussiepunten zullen zijn, lijken de beste grondhouding om tot een beter samenwerking tussen landbouw en natuur te komen. Samen met voldoende ver vooruit durven kijken en jezelf in vraag durven stellen. “In het debat over landbouw en natuur is er vandaag vooral veel verontwaardiging, maar veel te weinig verwondering. Door ons project met ABS hopen we dat we een bijdrage kunnen leveren aan die omslag”, aldus Freek Verdonckt.
Dit is een korte passage uit de podcast. Wil je hem helemaal beluisteren? Dat kan hieronder:
Bron: Eigen verslaggeving
