Natuurherstelwet hangt aan een zijden draadje
Het achterhoedegevecht over de Europese natuurherstelwet laait weer hoog op. Eerst waren er geruchten dat premier Alexander De Croo (Open Vld) als Europees voorzitter zou lobbyen bij andere lidstaten om tegen te stemmen, daarna verscheen er een gecontesteerd onderzoek van WWF België dat stelt dat 82 procent van de Belgen net meer natuurherstel wil. Volgens de laatste berichten wordt dan weer duidelijk dat er geen gekwalificeerde meerderheid zou gevonden worden om de natuurherstelwet goed te keuren.
Wat is de natuurherstelwet?
Met de natuurherstelwet wil de Europese Unie de achteruitgang van de Europese natuur afremmen en herstellen. De wet bepaalt onder meer dat tegen 2030 in minstens 20 procent van alle land- én zeegebieden in Europa herstelmaatregelen moeten worden ingevoerd. Tegen 2050 moet dit worden uitgebreid naar alle ecosystemen waar herstel nodig is. Er zijn in de wet tal van habitats opgelijst die in de scope van de natuurherstelwet worden getrokken. Concreet worden voor de lidstaten gedetailleerde doelstellingen gesteld voor elk van deze gebieden. Tegen 2030 moet minstens 30 procent van de habitattypes die onder de nieuwe wet vallen in goede staat worden hersteld, tegen 2040 is dat 60 procent, tegen 2050 90 procent.
Hobbelig parcours
De natuurherstelwet heeft al een hobbelig parcours achter de rug. Op het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie kwam heel wat kritiek, vooral vanuit de Europese Volkspartij, de grootste fractie in het EU-Parlement waartoe onder meer cd&v behoort. Door de hele stikstofsaga in Vlaanderen werd ook uit Vlaamse politieke hoek met argusogen gekeken naar de natuurherstelwet. Open Vld-minister Gwendolyn Rutten noemde die natuurherstelwet eerder al het stikstofdossier in het kwadraat. Er wordt gevreesd dat de impact van de wet op het vergunningenbeleid bijzonder groot kan zijn. “We kunnen het ons niet permitteren om onszelf in een nieuwe stikstofcrisis te storten”, zei onder meer Tom Vandenkendelaere, Europees parlementslid voor cd&v.
Door het verzet vanuit het Europees Parlement werd de natuurherstelwet nog bijgestuurd. Zo is onder meer de verplichting om minstens tien procent van de landbouwgronden in te vullen met landschapselementen met hoge diversiteitswaarde gesneuveld. Ook werd het verslechteringsverbod voor de natuur buiten Natura2000-gebieden niet langer een resultaatsverbintenis, maar een inspanningsverbintenis. Dat compromisvoorstel werd uiteindelijk met een nipte meerderheid goedgekeurd door het Europees Parlement.
Maar dat was geen eindpunt. Ook de Europese milieuministers moeten de natuurherstelwet nog goedkeuren. Dat moet gebeuren met een gekwalificeerde meerderheid ofwel een ja-stem van minstens 15 lidstaten die samen 65 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen. Normaal gezien stemmen de ministers die bevoegd zijn voor milieu komende maandag over de wet tijdens hun vergadering in Brussel.
'Honest broker'
Begin deze week verklaarden diplomatieke bronnen in De Standaard dat premier De Croo achter de schermen druk aan het uitoefenen zou zijn op andere lidstaten om tegen de natuurherstelwet te stemmen. De premier toonde zich eerder al een koele minnaar van de natuurherstelwet. Hij verklaarde vorig jaar bijvoorbeeld dat Europa beter “de pauzeknop” zou induwen als het gaat over nieuwe milieuwetgeving. Toch deed het nieuws dat de premier lobbyt tegen de natuurherstelwet de wenkbrauwen fronsen. “Als tijdelijk voorzitter van de Raad van de Europese Unie zou ons land de rol van 'honest broker' moeten spelen om nieuwe wetten over de meet te krijgen”, klonk het in politieke en diplomatieke middens.
Ook bij Groen waren er felle reacties. “Als dat zou kloppen, dan misbruikt De Croo zijn positie als voorzitter van Europa”, stelde covoorzitter Jeremie Vaneeckhout. "Dat is ongezien: een eerste minister van een land dat nu een belangrijke EU-instelling voorzit, lobbyt tegen nota bene EU-wetgeving. De natuurherstelwet is goedgekeurd door het Europees Parlement. Hij haalt zijn positie als geloofwaardige politicus onderuit en maakt zichzelf nu echt helemaal los van de federale regeringspartners door zijn positie zo te misbruiken.”
Premier De Croo sprak dinsdag de geruchten over beïnvloeding met klem tegen tijdens een hoorzitting in de Kamer. “Ons land wordt continu geconsulteerd, over tal van dossiers, en dat is ook hier gebeurd. Maar er is nooit enige druk uitgeoefend, laat staan dat dit zou werken. Landen kiezen zelf hun positie, zoals ook wij dat doen." De Croo zei op Europees niveau "de mening van het land" te vertolken.
Sturende opiniepeiling?
De controverse over de natuurherstelwet lokte veel ongenoegen uit bij natuur- en milieuorganisaties. Deze week nog pakte WWF België uit met een opiniepeiling, uitgevoerd door iVox bij 2.000 Belgen, waaruit blijkt dat 82 procent van de Belgen voorstander is van meer natuurherstel. Nog uit de studie blijkt volgens WWF dat bijna 90 procent van de Belgen natuur belangrijk vindt en de voordelen apprecieert die natuur heeft voor onze maatschappij, vooral de voordelen voor onze gezondheid (78%), de ecosysteemdiensten die natuur vervult (70%), en de mogelijkheden voor rust en recreatie (66%).
“Het wordt helemaal interessant als we de Belgen bevragen over de principes van de natuurherstelwet. Meer dan 84 procent vindt dat onze overheden zich meer moeten inzetten voor het herstel van minstens 30 procent van de natuur op land en in zee in slechte staat tegen 2030, en meer dan 80 procent van de Belgen is dezelfde mening toegedaan wat betreft het herstel van minstens 90 procent van de natuur op land en in zee in slechte staat tegen 2050”, zegt WWF in een persbericht. Eveneens uit de studie blijkt dat de meerderheid van de ondervraagden nog nooit gehoord heeft over de Europese natuurherstelwet (51,7%). Toch blijkt 67,6 procent positief te staan tegenover de natuurherstelwet en slechts zes procent negatief. De rest heeft er geen mening over.
Op die bevraging komt veel kritiek op X. Zo begint de enquête met volgende vermelding: “In België is 95 procent van de natuur in slechte staat (bron: EU Milieuagentschap). In welke mate zou de overheid volgens u (meer) moeten inzetten op onderstaande zaken?” De reacties op X klinken als volgt: “Komaan zeg, kijk eens hoe die bevraging begint” of “De ondervraagden wordt wel niet verteld wat natuurherstel kost” of “Waardeloze peiling, want een duidelijk manipulatieve en sturende vraagstelling”.
Niet alleen de teneur van de vragen wordt onder vuur genomen, ook de vrijblijvendheid. “Moet er ingezet worden op natuurherstel? Daar antwoordt ook elke boer ja op…” Nog anderen vinden dat zo'n opiniepeiling de polarisatie alleen maar voedt.
Nederland stemt "met tegenzin" tegen natuurherstelwet
12 maart 2024Zijden draadje
Ondanks de oproep van de milieu- en natuurorganisaties is intussen duidelijk geworden dat de natuurherstelwet meer dan ooit aan een zijden draadje hangt. Woensdag werd duidelijk dat Hongarije zich zou onthouden of tegenstemmen, al heeft het land nog niet officieel aangegeven hoe het zal stemmen. Gebeurt dat, dan zou er geen gekwalificeerde meerderheid gevonden worden om de wet goed te keuren. Dat werd bevestigd door De Croo. "Het Belgische voorzitterschap heeft vandaag provisoir een inschatting gemaakt dat er op dit moment geen gekwalificeerde meerderheid is", zei hij. Er zijn aan het voorzitterschap instructies gegeven om te bekijken hoe het dossier alsnog kan worden gedeblokkeerd, aldus de premier.
Zoals bekend gaat België zich bij de stemming over de natuurherstelwet onthouden omdat de deelstaten er een verschillende mening op na houden. Wat het federale standpunt betreft, antwoordde De Croo dat de natuurherstelwet enkel op de Noordzee als beleidsdomein ingrijpt. Andere lidstaten die zich willen onthouden of willen tegenstemmen, zijn Nederland, Zweden, Finland, Polen en Italië. Wordt daar Hongarije bijgeteld, dan zou men niet aan een gekwalificeerde meerderheid komen. Ook over het stemgedrag van Roemenië, Duitsland en Slovakije zou er nog onzekerheid zijn. Al zou Duitsland volgens de laatste berichten dan toch voor stemmen.
Bron: Eigen berichtgeving / Belga / De Standaard
