Natuurbeheerplannen blijven vragen oproepen
nieuwsDe regels rond natuurbeheerplannen blijven na veel discussies en wettelijke verduidelijkingen bij sommige landbouwers en parlementsleden voor onrust zorgen. Vlaams parlementslid Dries Devillé (Vlaams Belang) zegt het problematisch te vinden dat Natuurpunt tegelijk plannen indient en zelf de bezwaren beantwoordt, tegelijk merkt Vlaams parlementslid Bart Dochy (cd&v) op dat landbouwpercelen binnen het globale kader onzekerheid ervaren door de natuurclaim die erop rust.
Vlaams Belang maakt zicht zorgen over de manier waarop natuurorganisatie Natuurpunt natuurbeheerplannen van het type 4 uitrolt. Dit zijn de plannen die streven naar natuur van de hoogste kwaliteit en waarvoor een langdurig engagement wordt vastgelegd voor een duurzaam natuurbeheer.
Rechter en partij?
Voor de partij is vooral de mogelijke belangenvermenging bij de goedkeuring van natuurbeheerplannen een heikel punt. “De procedure is zo ingericht dat Natuurpunt vandaag tegelijk optreedt als aanvrager van een dergelijk plan, maar ook als partij in bezwaarprocedures, waarbij het in sommige gevallen zelf bezwaren tegen de eigen plannen kan beantwoorden”, aldus Devillé. Volgens hem voedt dit de perceptie van belangenvermenging en ondermijnt het de objectiviteit en vertrouwen in de procedure.
In zijn schriftelijke vraag aan minister Brouns krijgt Devillé geen rechtstreeks antwoord op de vraag of dit verantwoord is. De minister benadrukt wel dat het niet Natuurpunt is die beslist of een natuurbeheerplan al dan niet wordt uitgevoerd. Het Agentschap Natuur en Bos beoordeelt het volledige dossier en formuleert uiteindelijk een besluit dat ter goedkeuring aan de minister wordt voorgelegd.
“De indiener van een natuurbeheerplan (zoals Natuurpunt) moet een verslag opstellen van de consultatie en ontvangen adviezen, en kan het plan daarna aanpassen of de ingediende bezwaren gemotiveerd weerleggen”, verduidelijkt Brouns. “Zowel het verslag als het natuurbeheerplan worden daarna overgemaakt aan ANB, die op zijn beurt de beoordeling uitvoert en nog wijzigingen of voorwaarden kan opleggen.”
Rol van de lokale besturen
Naast de dubbele rol van Natuurpunt bekritiseert Devillé ook dat lokale besturen een beperkte rol hebben in de procedure. “Hoewel zij de lokale situatie doorgaans het best kennen, is hun advies niet bindend en wordt dit vaak geminimaliseerd”, geeft hij aan.
Maar dat is volgens de minister niet waar. “De adviezen van de gemeente worden volwaardig meegenomen in de procedure. In geval het advies niet wordt gevolgd, moet dit gemotiveerd weerlegd worden in het verslag”, aldus de minister.
Gevolgen voor landbouwbedrijven
Ook loopt er nog steeds een discussie over wat het betekent voor landbouwers wanneer hun bedrijf binnen het globale kader van een natuurbeheerplan valt. Dat kader bevat een langetermijnvisie en natuurdoelen voor een ruimer gebied dan de percelen die effectief deelnemen.
Heel wat gronden met een agrarische bestemming kwamen op die manier in de globale kaders van de natuurbeheerplannen terecht. Drie jaar geleden ging het volgens Boerenbond al om zo’n 27.000 hectare. Sinds dit jaar kunnen landbouwpercelen enkel nog bij uitzondering opgenomen worden in het globale kader.
Landbouwers die met hun bedrijf in het ruimer globaal afgebakend terrein liggen, ondervinden daar geen gevolgen of beperkingen van
Landbouwers die met hun bedrijf in het ruimer globaal afgebakend terrein liggen, ondervinden daar geen gevolgen of beperkingen van. Dat verzekerde de minister nogmaals in de Commissie Leefmilieu waar de natuurbeheerplannen door Dochy op de agenda werden geplaatst. “Alle bestaande rechten op gronden in eigendom van of verpacht aan landbouwers blijven behouden”, klinkt het.
Daarnaast gaf hij aan dat globale kaders niet als argument of onderbouwing mogen worden gebruikt bij toekomstige waardebeoordelingen of opmaak van beleidsvisies of -processen. “Dit zou expliciet indruisen op de wettelijke bepalingen daaromtrent”, aldus Brouns.
“Het enige gevolg van de opname van landbouwpercelen in het globale kaders van een natuurbeheerplan type 4, zijn aankoopsubsidies”, gaat de minister verder. Als een landbouwer zijn perceel verkoopt aan de organisatie die over het goedgekeurd natuurbeheerplan beschikt, dan kan de organisatie aankoopsubsidies krijgen tot 90 procent van de waarde.
Waardevermindering door natuurclaim
Toch blijkt de minister nog niet alle argwaan weg te kunnen nemen over de mogelijke gevolgen op langere termijn. Dochy verwijst in de commissie naar de vernieuwde richtlijn van deze zomer waarin staat dat landbouwgrond, mits uitzondering, niet langer in het globale kader mag worden opgenomen. Volgens Brouns is de richtlijn er gekomen om extra duidelijkheid in het kader te scheppen voor experts bij de opmaak en beoordeling van de globale kaders.
Maar door uitdrukkelijk die richtlijn te maken, stel Dochy vast dat er toch een verschil is in impact tussen het wel of niet opgenomen worden in het globale kader. Volgens hem rust er een zekere claim op de gronden omdat ze binnen die logica van natuurbeheerplannen beschouwd worden als toekomstige natuurgebieden. Door de nieuwe richtlijn worden de landbouwpercelen daarvan gevrijwaard, maar voor de gronden die in het verleden in het globale kader belandden, blijft de claim volgens hem nog steeds aanwezig.
Actieve informatieverstrekking blijkt niet mogelijk
Tot slot hekelt Devillé ook dat eigenaars en pachters niet actief geïnformeerd worden over de opmaak van natuurbeheerplannen. “De communicatie beperkt zich veelal tot informatie op de website van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), meldingen aan de betrokken gemeenten en het plaatsen van enkele gele borden ter plaatse”, aldus Devillé. Hij stelt Brouns voor om initiatief te nemen zodat de plannen bij een publieke consultatie ook rechtstreeks naar de eigenaars en pachter gecommuniceerd kunnen worden. Maar dat is volgens de minister niet mogelijk door de privacywetgeving.
Voor Devillé laat het weinig twijfel: “Het huidig systeem vertoont ernstige hiaten en heeft dringende hervormingen nodig. Natuurinrichtingsplannen mogen nooit een sluipweg worden om landbouwgebied onder druk te zetten, noch een instrument dat door één organisatie kan worden gestuurd zonder voldoende checks and balances.”
