Areaal beheerovereenkomsten daalt met 21 procent in 2024
In 2024 hebben 2.927 landbouwers één of meer beheerovereenkomsten gesloten met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), goed voor een totale oppervlakte van 6.658 hectare. In vergelijking met een jaar eerder gaat het evenwel om een sterke daling. VLM ziet de verstrengde beheervoorwaarden onder het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) als belangrijkste oorzaak van die daling.
Beheerovereenkomsten zijn contracten die landbouwers vrijwillig afsluiten met VLM voor een periode van vijf jaar en waarbij ze inspanningen doen voor de biodiversiteit. In ruil krijgen ze een vergoeding. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verbeteren van leefgebieden voor veel diersoorten, zoals veldleeuwerik of grutto of om het onderhoud van kleine landschapselementen, zoals hagen en heggen of knotbomen.
In 2023 waren er nog 3.442 landbouwers die één of meerdere beheerovereenkomsten met VLM lopen hadden. Op een jaar tijd zijn er dus 515 landbouwers gestopt, een daling van 15 procent. Het areaal waarvoor beheerovereenkomsten zijn afgesloten is nog forser gedaald: het liep terug van 8.381 hectare in 2023 naar 6.658 hectare dit jaar. Een daling dus van 21 procent of in totaal 1.723 hectare. Ten opzichte van een aantal jaren terug is die daling zelfs nog een stuk opvallender, want in 2020 bijvoorbeeld ging het nog om 3.749 landbouwers met beheerovereenkomsten en een areaal van 12.755 hectare.
Demir wil beheerovereenkomsten gerichter inzetten
16 januari 2022Verstrengde beheervoorwaarden
Een verklaring voor die daling is volgens VLM te vinden in de verstrengde voorwaarden. “Voor een aantal pakketten, zoals de beheerovereenkomsten soortenbescherming en perceelsrandenbeheer, zijn de voorwaarden sinds 2023 strenger geworden”, legt woordvoerder Leen Van den Bergh uit. “Zo is het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in beheerovereenkomsten, net als bij vele ecoregelingen, niet meer toegestaan. Ook klepelen mag niet meer, maaien en het maaisel afvoeren is de norm geworden.” VLM wijst erop dat dit moet zorgen voor een verhoogde ecologische effectiviteit van de beheerovereenkomsten.
Stijgers en dalers
De sterkste daling is terug te vinden bij de beheerovereenkomsten voor soortenbescherming. De oppervlakte daalde met 1.411 hectare of 31 procent (van 4.566 hectare in 2023 naar 3.155 hectare in 2024). Het gaat vooral om akkervogelmaatregelen: faunavoedselgewassen, faunaranden en fauna-akkers. De beheerovereenkomsten perceelsrandenbeheer daalden in oppervlakte met 420 hectare of 16 procent (van 2.677 hectare in 2023 naar 2.257 hectare dit jaar).
Het omgekeerde is te zien bij de beheerovereenkomsten onderhoud kleine landschapselementen. Zo stijgt vooral het aantal knotbomen sterk, namelijk met 1.925 knotbomen of 25 procent (van 7.603 in 2023 naar 9.528 in 2024). Ook het aantal hagen en heggen onder beheerovereenkomst is toegenomen. Het gaat om respectievelijk een toename van 6 kilometer haag of van 1 procent (van 404 kilometer in 2023 naar 410 kilometer in 2024) en 13 kilometer heg of van 21 procent (van 61 naar 74 kilometer in 2024). Ook het areaal bloemenstroken en bloemenakkers nam toe: van 609 hectare in 2023 naar 662 hectare in 2024. De grootste stijging is terug te vinden bij het areaal beheerovereenkomsten botanisch beheer. Dat steeg van 753 hectare in 2023 naar 1.055 hectare in 2024 (+40%).
Beheerovereenkomsten bieden de landbouwer vijf jaar lang een zeker inkomen. De vergoedingen voor de meeste beheerovereenkomsten liggen rond de 2.000 euro per jaar
Voordelen voor landbouwers
Ondanks de daling benadrukt VLM dat er nog veel voordelen zijn verbonden aan het afsluiten van beheerovereenkomsten voor landbouwers. “Deze overeenkomsten bieden vijf jaar lang een zeker inkomen. De vergoedingen voor de meeste beheerovereenkomsten liggen rond de 2.000 euro per jaar”, klinkt het. “Bovendien is een beheerovereenkomst omkeerbaar. Na de looptijd van vijf jaar kan een landbouwer er zelf voor kiezen om zijn contract al dan niet te vernieuwen.”
Daarnaast zijn beheerovereenkomsten niet alleen goed voor de biodiversiteit. Het levert ook rechtstreekse voordelen op, bijvoorbeeld omdat hun percelen dankzij nuttige insecten beter bestand zijn tegen plagen zodat ze minder gewasbeschermingsmiddelen moeten gebruiken. Een gezonde bodem draagt bij aan een goede waterhuishouding en het helpt bodemerosie te voorkomen. Akkerranden zorgen dan weer voor driftreductie.
Daarnaast kunnen landbouwers ook rekenen op de hulp van de bedrijfsplanners van VLM. Zij begeleiden de landbouwers intensief wanneer zij meer willen te weten komen over de mogelijkheden op hun bedrijf. Ook bij een eventuele aanvraag of bij vragen tijdens de uitvoering kunnen ze rekenen op begeleiding van de bedrijfsplanner.
Nieuwe oproep
VLM doet dan ook een oproep naar de landbouwers om voor 2025 nieuwe beheerovereenkomsten af te sluiten. Wie interesse heeft, kan dit melden via het Mestbankloket, liefst voor 1 september. Een bedrijfsplanner komt dan bij hen langs voor vrijblijvend uitleg en advies.
Bron: Eigen berichtgeving
