Verharding in Vlaanderen steeg in 2023 opnieuw met 10 hectare per dag
nieuwsIn 2023 is de verharde oppervlakte van het grondgebied in Vlaanderen gestegen van 15,3 naar 15,7 procent. Daarmee steeg de verharding met minstens 10 hectare per dag. Dat blijkt uit cijfers van het Departement Omgeving. De toename ligt weer in lijn met de trend voor 2020, terwijl er tussen 2020 en 2022 een stabilisatie was.
Vooral wegen, opritten, terrassen en parkeerterreinen
Verharding betekent dat de bodem wordt afgedekt met kunstmatige materialen, zoals asfalt, tegels, beton of kunstgras. In 2023 was 15,7 procent van de oppervlakte in Vlaanderen verhard. Dat komt overeen met 213.680 hectare of 315 vierkante meter per Vlaming. Het gaat om een nettostijging van 5.250 hectare in vergelijking met 2022.
Een deel van de stijging is te verklaren omdat de meetmethode recent is verfijnd, legt woordvoerder Ann Heylens uit. "Los daarvan bedraagt de snelheid waarmee wordt verhard in 2023 minimaal 10 hectare per dag. Het grootste aandeel van de bijgekomen verharding betreft geen nieuwe gebouwen, wel verharding als wegen, opritten, terrassen of parkeerterreinen", legt ze uit.
Stabilisatie tijdens coronajaren
Sinds 2013 brengt het Departement Omgeving de verharding in kaart. In tien jaar kwam er netto 21.110 hectare verharde oppervlakte bij, of gemiddeld zowat 5,8 hectare per dag. Enkel tussen 2020 en 2022 was er een stabilisatie in de stijgende trend, vermoedelijk door de lagere economische activiteit tijdens de coronacrisis.
Van de 285 gemeenten in het Vlaamse Gewest hadden er 128 in 2023 een verhardingsgraad boven het Vlaamse gemiddelde van 15,7 procent. De verhardingsgraad ligt het hoogst in de gemeenten in de Brusselse en Antwerpse rand en in de steden Antwerpen (43,3 procent) en Gent (38,7 procent). Ook gemeenten zoals Kuurne, Oostende, Roeselare en Waregem zijn voor meer dan 35 procent verhard. In meer randstedelijke en landelijke gemeenten, zoals ten noorden van Hasselt, is de verhardingsgraad ook relatief hoog.
Ontharding als onderdeel van Beleidsplan Ruimte Vlaanderen
Het Departement Omgeving wijst erop dat verharding in vele opzichten een probleem is. “Wanneer de bodem kunstmatig is afgedekt kan regenwater niet meer infiltreren, met als gevolg een groter risico op overstromingen en droogteproblemen, hitte in stads-en dorpskernen, minder CO2-opslag door planten en bodem en een verlies aan biodiversiteit”, somt Heylens op. Vlaanderen blijft een van de meest verharde regio’s van Europa.
Ontharding en het vermijden van bijkomende verharding vormen daarom een belangrijk onderdeel binnen het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV). In dat plan staat dat de verhardingsgraad binnen ‘harde’ bestemmingen als wonen, industrie en recreatie, ten laatste tegen 2050 opnieuw op het niveau van 2015 moet zijn. In openruimtebestemmingen, zoals landbouw, bos en natuurgebied, is de ambitie 20 procent ontharding. “Omgerekend zou er 26.700 hectare onthard moeten worden tussen 2023 en 2050. Veel onthardingspotentieel is aanwezig bij verharde tuinoppervlakte, parkeer-en industrieterreinen, wegen en zonevreemde constructies”, aldus het departement.
Groen vraagt "ambitieus plan"
"Elke dag verdwijnen meer dan tien voetbalvelden onder het beton", hekelt Vlaams parlementslid Mieke Schauvliege (Groen) in een reactie. "De gewone Vlaming doet zijn best om zijn voortuin te ontharden, maar de Vlaamse regering geeft betonboeren vrij spel. Vlaanderen verandert in een betonnen woestijn."
Groen vraagt minister Jo Brouns (CD&V) om met een ambitieus actieplan te komen. "We hebben nood aan concrete maatregelen: een onthardingsfonds, een verankering van verhardingsneutraliteit in het ruimtelijk beleid en alle ruimtebeslag in landbouw- en natuurgronden vergunningsplichtig maken. Lokale besturen moeten worden ondersteund om overtollige wegen te ontharden", aldus Schauvliege.
Bron: Belga / eigen berichtgeving
