Uitgestorven vis duikt opnieuw op in Schelde door “betere waterkwaliteit”
Onderzoekers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) hebben een houting opgevist uit de Schelde, een vissoort die in onze contreien zo goed als uitgestorven was. Verbeterde waterkwaliteit ligt volgens de onderzoekers aan de basis van de bescheiden opmars van de vissoort.
Houting
In het Oost-Vlaamse Kruibeke hebben medewerkers van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) een opmerkelijke vangst gedaan. Tijdens een meetonderzoek naar waterkwaliteit en vispopulaties hebben de onderzoekers een volwassen houting opgevist uit de Schelde. Die vissoort werd in Vlaanderen al een eeuw als uitgestorven beschouwd, maar blijkt nu dus aan een voorzichtige opmars bezig te zijn in de Schelde. Hoewel INBO tien jaar geleden al een kleine houting in de netten ving, gaat het nu over een volwassen exemplaar van 43 centimeter. De zalmachtige vis leeft eigenlijk in de zee, maar komt paaien in zoet water. De soort is gevoelig aan verontreiniging en volgens INBO is de herontdekking van de vissoort een indicatie dat de waterkwaliteit van de Schelde er stilaan op vooruit gaat.
Waterkwaliteit
In 1800 kwamen er nog meer dan honderd vissoorten voor in de Schelde, nu zijn er dat ongeveer tachtig. Volgens de Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie (VNSC) staat de waterkwaliteit in het hele Schelde-estuarium, als “ontoereikend” geclassificeerd. Uit een publicatie van Statistiek Vlaanderen uit 2021 blijkt dat 64 procent van de 195 Vlaamse waterlichamen als “slecht” of “ontoereikend” wordt beoordeeld. Dat houdt in dat er nog ingrijpende maatregelen nodig zijn om een goede toestand te behalen. 36 procent van de waterlichamen scoort matig en slechts één (0,5%) heeft een goede ecologische toestand of het goede ecologische potentieel.
De toestand van waterkwaliteit lijk langzaamaan gunstig te evolueren. Vooral de macro-invertebraten (kleine ongewervelden zoals insectenlarven en slakken), macrofyten (waterplanten) en fytobenthos (eencellige algen op de bodem, de oever- of waterplanten) gaan er geleidelijk op vooruit. Hoewel het aandeel waterlopen met een slechte of ontoereikende toestand afneemt, is de snelheid waarmee de waterlichamen herstellen echter onvoldoende.
Het ultieme doel binnen de Europese Kaderrichtlijn Water luidt om alle biologische kwaliteitselementen samen met de fysisch-chemische kwaliteit en de structuurkwaliteit in een goede staat te brengen tegen 2027. De stroomgebiedbeheerplannen bepalen wat Vlaanderen zal doen om de toestand van het oppervlaktewater en het grondwater te verbeteren. De Vlaamse milieumaatschappij (VMM) lijst enkele actiepunten op die nodig zijn om die ecologische toestand van de waterlopen te verbeteren. Ten eerste dienen de stikstof- en fosforverliezen uit de landbouw verder aangepakt te worden. Daarnaast moet de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen zoals gewasbeschermingsmiddelen teruggedrongen worden. Ook de openbare waterzuivering dient uitgebreid en verbeterd te worden alsook de hydromorfologische kwaliteitselementen van de waterlopen zoals oeverstructuur en meandering moeten verbeteren.
Paul en Betty
Naast de nieuwe ontdekking uit de onderwaterwereld heeft Vlaanderen ook een primeur aan land. Twee Europese zeearenden die in het voorjaar neerstreken in het natuurgebied De Blankaart in Diksmuide lijken zich gevestigd te hebben en bouwen nu aan een nest, dat schrijft Natuurpunt. De roofvogel duikt wel eens op in ons land om te eten en te rusten, maar dan trekt hij meestal weer verder. Nu heeft het koppel arenden een wijdvertakte stevige wilg gekozen aan de binnenrand van de Blankaartvijver om hun nest te bouwen. Eerder in het voorjaar verjaagden ze een koppel broedende buizerds uit de boom en walsten ze het nest helemaal plat. Nu zijn de arenden gretig bezig met de aanvoer van nestmateriaal om een nest van minstens een vierkante meter uit te bouwen. Als de vogels volgend jaar effectief zouden broeden zou dat wellicht het eerst sinds eeuwen zijn. In Nederland is de zeearend in 2006 gaan broeden en doet het daar heel goed. Dit jaar werden bij onze Noorderburen reeds 36 koppels geteld. Natuurpunt vermoedt ook dat het Blankaart-koppel vanuit Nederland naar hier is gevlogen en hier een geschikt leefgebied heeft gevonden. Zeearenden kiezen voor waterrijke gebieden met veel watervogels en broeden steeds aan de rand van visrijk water. De arenden kregen de naam Paul en Betty, een verwijzing naar de vroegere mede-eigenaars van De Blankaart.
Bron: VRT Nieuws / VMM / Natuurpunt
Beeld: Radio 2 (zeearenden)
