Brouns legt plannen voor uitzonderingen op EU-doelen voor aan regering

Doelfasering op kaderichtlijn Water

De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) vormt het overkoepelende kader voor het Europees waterbeleid en streeft naar een goede ecologische en chemische toestand in alle waterlichamen tegen 2027. Daarbij geldt het strenge 'one out, all out'-principe: een waterlichaam wordt enkel als 'goed' beoordeeld als het aan een honderdtal criteria voldoet. Faalt het op één punt, dan krijgt het een negatieve beoordeling. In Vlaanderen haalt momenteel slechts één van de 195 waterlichamen deze doelstelling. Doelstellingen van de Nitraatrichtlijn, die Vlaanderen niet haalt, vormen hiervoor een deel van de verklaring.

Vlaanderen wil bij de Europese Commissie nu een gefaseerde aanpak bepleiten, ”met ambities gespreid over meerdere planperiodes”. “Dat garandeert een ambitieus waterbeleid en rechtszekerheid voor economie en samenleving”, stelt Brouns in zijn beleidsnota. Op deze manier wil hij “zo snel mogelijk naar de doelstellingen toewerken”, maar zonder een vergunningenstop te riskeren in 2027.

Volgens De Standaard, die inzage kreeg in een nota en verslag van een gesprek tussen Brouns en Eurocommissaris voor Milieu Jessika Roswall, zou Brouns ook willen dat Vlaanderen aan de Europese Commissie erkenning vraagt dat niet alle doelen van de Kaderrichtlijn Water onmiddellijk haalbaar zijn. Ook zou volgens hem een verslechtering van waterkwaliteit niet mogen opgevat worden als dusdanig als die niet veroorzaakt is door de mens, maar door klimaatopwarming. Als de waterkwaliteit slechter zou scoren door bijvoorbeeld uitzonderlijke droogteperiodes of overstromingen.

EU geen fan van uitzonderingen

In de vorige legislatuur vroeg minister Zuhal Demir (N-VA) al of bepaalde habitats verplaatst konden worden, maar Europa hield toen het been stijf: geen uitzonderingen, alle lidstaten worden gelijk behandeld.

Hoewel er intussen wat administratieve versoepelingen zijn en enkele deadlines voor duurzaamheidsregels zijn uitgesteld, blijft de huidige Europese visie op landbouw en voeding terughoudend tegenover maatwerk. Lokale context en specifieke uitdagingen krijgen daarin weinig ruimte. Ook de Nederlandse vraag naar een nieuwe derogatie op bemestingsnormen viel op een koude steen. Aftredend Nederlands landbouwminister Wiersma (BBB) toonde zich nochtans hoopvol, met verwijzing naar wetenschappelijk bewijs dat de waterkwaliteit onder derogatiebedrijven beter is, maar de EU hield voet bij stuk.

Volgens De Standaard bevestigde Roswall de terughoudendheid tegenover uitzonderingen. Aan de doelstellingen van de Green Deal zal niet worden geraakt door de Commissie, “maar de weg erheen wordt wel aangepast met vereenvoudiging”. Ook bij de doelfasering over de waterdoelstelling zou de marge beperkt zijn. “Eerdere voorstellen in die richting zijn afgewezen door lidstaten die inspanningen hebben geleverd om doelstellingen te halen en nu geen versoepeling willen.” Voor de verplaatsing van natuurgebieden zou Roswall verwezen hebben naar het internationale kader, met de verdragen rond biodiversiteit, de habitatrichtlijn en de natuurherstelwet: “de manoeuvreerruimte is beperkt”.

Toch zijn er mogelijkheden, gaf professor Europese politiek Hendrik Vos (UGent) hierover eerder mee aan VILT. “Elke lidstaat heeft wel bijzonderheden waarbij ze een uitzondering voor willen vragen. Deze kan de Commissie niet telkens allemaal inwilligen. Maar er zijn zeker kansen als er goed geargumenteerd en onderbouwd kan worden. Dat is in verleden ook al gebeurd”, duidt Vos. “Maar door onze Calimero-reputatie zal het niet gemakkelijk worden.”

Maandag zullen alvast de verschillende uitzonderingsopties op de ministerraad besproken worden.