Europa wil ultrabewerkte voeding volgend jaar belasten
nieuwsDe Europese Commissie wil ultrabewerkte voeding volgend jaar duurder maken. Dat doet het op basis van het zogenaamd ‘hartplan’. De commissie wil cardiovasculaire ziektes aanpakken door heffingen in te voeren op ongezonde middelen. Ook alcopops en mogelijk tabak worden geviseerd. Dat bericht de Europese nieuwssite Euractiv, dat het ontwerp van de plannen heeft kunnen inkijken.
Europa vindt dat de voedselprijzen nog te sterk spelen in het voordeel van ongezonde voeding. De hogere prijzen moeten ervoor zorgen dat zowel consumenten als producenten een voorkeur ontwikkelen voor voeding met minder vet, zout en suiker. Los van de voedingsmaatregelen wil het hartplan ook inzetten op betere screening en behandeling van hart- en vaatziekten. In de EU sterven elk jaar 1,7 miljoen mensen aan hart- en vaatziekten en de bedoeling is om hun aantal tegen 2035 met 20 procent te verminderen. Lidstaten moeten tegen 2027 hun cardiovasculair plan klaar hebben.
Ultrabewerkt wordt meer en meer de norm
Het nieuws over de plannen loopt gelijk met de publicatie van een spraakmakende voedingsstudie in The Lancet, een peer-reviewed medisch tijdschrift. Wereldwijd neemt de consumptie van ultrabewerkte voeding toe. Meer dan de helft van alle calorieën die in de Verenigde Staten, Australië en het Verenigd Koninkrijk worden geconsumeerd, komt van ultrabewerkte voeding. Dat melden 43 internationale voedingsexperts, ondersteund door het Kinderfonds van de Verenigde Naties (UNICEF) en de Wereldgezondheidsorganisatie WHO.
De studie in The Lancet biedt geen cijfers voor Europa, maar volgens een andere voedingsstudie gepubliceerd in 2022 zijn de voedingsgewoonten in ons werelddeel iets beter. Beter, maar niet goed. Ultrabewerkte voeding is goed voor 27 procent van de totale energie-inname in Europa. De beste leerlingen zijn Italië, Hongarije en Roemenië (14%), terwijl Zweden (44%) de hoogste toppen scheert. Het gaat vooral om bakkerijproducten en frisdrank. In België is 30 procent van wat we eten ultrabewerkt.
Politieke keuze
In de driedelige onderzoeksreeks staat omschreven hoe de wereldwijde toename van ultrabewerkte voedingsmiddelen verband houdt met tal van gezondheidsaandoeningen. Volgens de onderzoekers is de consumptie van ultrabewerkte voeding niet alleen een keuze van de consument, maar ook een politieke keuze. Zo lobbyen machtige internationale bedrijven op politiek niveau om hun winsten te beschermen en te maximaliseren.
Volgens de onderzoekers is het lang niet voldoende om in te zetten op voedseleducatie en te rekenen op gedragsverandering bij individuen De verslechtering van de voedingskwaliteit is volgens hen een urgente bedreiging voor de volksgezondheid, en moet als dusdanig behandeld worden. Dat vraagt een gecoördineerd beleid waarbij men minder ultrabewerkte voedingsmiddelen nog toelaat op de markt en de toegang tot verse en minimaal bewerkte voedingsmiddelen verbetert.
Industrie vecht terug
Industriegroepen, waaronder de Europese voedingsfederatie FoodDrinkEurope – die grote voedings- en drankengiganten zoals Nestlé, Ferrero en Coca Cola vertegenwoordigt – verwierpen de bevindingen als “sensatiezucht” en kanten zich ook tegen een UPF-label (ultra processed food) omdat er geen wetenschappelijke consensus over bestaat wanneer een product precies ultrabewerkt is.
De auteurs erkenden dat de meeste onderzochte UPF-studies geen direct causaal verband kunnen aantonen en dat de biologische mechanismen die ultrabewerkte voeding aan ziekten koppelen nog onduidelijk zijn.
De tegenaanval van de voedingsindustrie, verbaast de onderzoekers niet. Co-auteur Carlos Augusto Monteiro, professor emeritus aan de Braziliaanse universiteit van São Paulo, duidt bij CNN dat er erg veel geld gemoeid gaat met ultrabewerkte voeding. “Om dit zeer winstgevende bedrijfsmodel in stand te houden, kan de industrie het zich niet veroorloven om minimaal bewerkte voedingsmiddelen te produceren zoals in het verleden”, stelt hij. “Daarom doen ze aan uitgebreid politiek lobbywerk om een doeltreffend volksgezondheidsbeleid dat gezond eten ondersteunt, tegen te houden.” Het was Monteiro die in 2009 de term ‘ultrabewerkte voeding’ bedacht toen hij het NOVA-classificatiesysteem ontwikkelde dat voedingsmiddelen in vier groepen indeelt op basis van hun mate van industriële verwerking.
Bron: Eigen berichtgeving
