Eurocommissaris Roswall trekt streep door derogatie in Nederland
nieuwsPas wanneer de waterkwaliteit aantoonbaar is verbeterd, zal Nederland kunnen rekenen op een nieuwe derogatie die toelaat om meer dan 170 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare uit te rijden. Dat was de boodschap van Jessika Roswall, Eurocommissaris voor Milieu, Waterbestendigheid en een Concurrerende Circulaire Economie aan het Nederlandse parlement. Voor renure ziet Roswall wel mogelijkheden, maar ze geeft aan dat het aan de lidstaten is om hierover een beslissing te nemen.
Stijgende mestafzetkosten door wegvallen derogatie
Net als Vlaanderen kon Nederland vele jaren gebruik maken van een uitzondering op de algemene bemestingsnormen die Europa voorschrijft. Die uitzonderingspositie verloren ze allebei in 2023, al kreeg Nederland een stelselmatige afbouw. Toch zorgde dit er al vrij snel voor dat de mestafzetmarkt in het land volledig vastliep, met een enorme stijging van de mestafzetkosten, tot wel 30 euro per kubieke meter, tot gevolg. In totaal kunnen de afzetkosten voor een gemiddeld melkveebedrijf er oplopen tot 39.000 euro per jaar.
In Vlaanderen loopt het zo’n vaart niet omdat de mestbalans er bij ons beter aan toe is. “Als je de ruimte op het land en de verwerking afzet tegen de productie, betekent dit dus dat deze redelijk in evenwicht zijn en er ruimte over is”, zei Eddy Vandycke, expert mestverwerking bij Boerenbond, daar eerder over in een gesprek met VILT. Maar hoewel de afschaffing van de derogatie bij ons niet geleid heeft tot een mestcrisis, is er wel een belangrijke financiële impact op individuele bedrijven. Voor een gemiddeld melkveebedrijf in Vlaanderen gaat het al gauw om een extra kost van 16.000 euro per jaar.
Lobbyen voor nieuwe derogatie?
Zowel in Nederland als in Vlaanderen zijn eerder al stemmen opgegaan om te lobbyen bij de Europese Commissie om de derogatie terug te krijgen. Niet alleen in het Vlaamse regeerakkoord wordt gewag gemaakt van het opnieuw verkrijgen van derogatie, ook in het Landbouwakkoord is dit opgenomen als actiepunt. Het akkoord dat na wekenlang protest van boeren werd afgesloten tussen de Vlaamse regering en de landbouworganisaties stelt dat de regering de derogatie op grasland terug zal aanvragen en verdedigen bij de Europese Commissie.
Ook in Nederland was landbouwminister Femke Wiersma (BBB) hoopvol over een derogatie voor 2026. Volgens haar was er voldoende wetenschappelijk bewijs om aan te tonen dat de waterkwaliteit onder derogatiebedrijven beter is. Ze noemde een nieuwe derogatie “de enige echte oplossing voor de mestcrisis”. De Tweede Kamer, het Nederlandse parlement, zag het verkrijgen van een nieuwe derogatie veel minder rooskleurig in. En dat lijkt nu gelijk te krijgen.
Roswall wil eerst resultaten zien
In een vraaggesprek met de Tweede Kamer zei Eurocommissaris Roswall dat de waterkwaliteit eerst moet verbeteren vooraleer er kan gesproken worden over een nieuwe derogatie. “De afgelopen twintig jaar heeft Nederland in de vorm van derogatie veel flexibiliteit gekregen om een oplossing te zoeken. We willen eerst resultaten zien. U moet eerst uw deel doen, dan zullen we u steunen. De bal ligt bij u”, zo sprak de Zweedse. Ook van een derogatie speciaal voor grasland wil de Eurocommissaris iets weten.
Overigens vindt Roswall derogatie in het algemeen niet verstandig. “Het is niet duurzaam om een agrarische sector te hebben op basis van derogaties. Het gaat om een gelijk speelveld binnen Europa. Voor elk land gelden dezelfde regels. Ook voor de waterkwaliteit. Daarom moeten er resultaten komen voor het milieu, voor de natuur en ook voor boeren. We willen een toekomstbestendige landbouw met een gezonde bodem en schoon water”, argumenteerde ze. Hoe Nederland uit de mestcrisis moet geraken, ligt volgens haar in het kamp van de regering. “Ik ga niet zeggen dat uw kabinet het één of het ander moet doen. Dat moet u zelf bepalen. We willen alleen dat u zich aan de nitraatrichtlijn houdt”, klonk het nog.
Obstakels voor renure
Wel ziet Roswall mogelijkheden voor renure, maar ze gaf aan dat het nu aan de Europese lidstaten is om daar groen licht voor te geven. Net als voor Nederland, is de erkenning van ervan ook voor Vlaanderen een belangrijk item. Dat de Vlaamse regering actie zou ondernemen om renure toe te laten als alternatief voor kunstmest is dan ook één van de afspraken die gemaakt zijn in het Landbouwakkoord.
In dat kader heeft ook Copa-Cogeca een brief gestuurd naar Eurocommissarissen Roswall en haar collega bevoegd voor Landbouw, Christophe Hansen. De Europese koepel van landbouworganisaties roept op om renure snel te erkennen als kunstmestvervanger nu de druk op de Europese landbouwers toeneemt door de komende sancties tegen Russische en Wit-Russische meststoffen. “Renure is een lokale, duurzame oplossing die de mestautonomie van Europa de komende jaren aanzienlijk kan vergroten”, klinkt het. “Dit is een voorbeeld van innovatie op boerderijniveau met meerdere milieu- en economische voordelen.”
De koepel hekelt ook het ontwerpamendement over renure dat nu op tafel ligt. “Er wordt een beperkende lijst van goedgekeurde productiemethoden vastgelegd en dat verstikt het amendement volledig”, luidt het. “Bovendien wordt een nieuwe beperking van 100 kilo stikstof per hectare en per jaar uit renure voorgesteld. Het belangrijkste kenmerk van renure is dat de producten identiek zijn of zich gedragen als synthetische meststoffen. Een dergelijke beperking kan dus niet.”
Copa-Cogeca noemt het gebruik aan duidelijkheid in de regelgeving “een perfect voorbeeld van de tegenstrijdige bevelen die de Commissie aan de landbouwers oplegt”. En dat vindt de koepel in een tijd waarin boeren worden aangespoord om circulaire en duurzame bemestingspraktijken toe te passen en waarin ze geconfronteerd worden met stijgende tarieven op geïmporteerde meststoffen uit Rusland en Wit-Rusland, onbegrijpelijk.
Wat is renure?
Renure, REcovered Nitrogen from manURE, is de term die gebruikt wordt voor kunstmestvervangers. De “gerecycleerde” meststoffen worden gewonnen uit dierlijke mest, of digestaat waar dierlijke mest voor is gebruikt. De producten hebben gelijkaardige eigenschappen als kunstmest, en hebben daarom geen hoger risico op nitraatuitspoeling. De Europese wetgeving aanziet renure echter als een vorm van dierlijke mest, waardoor deze niet als kunstmestalternatief kan worden ingezet.
Bron: Eigen berichtgeving / Nieuwe Oogst
