Ging ANB zijn bevoegdheid te buiten bij GLB-advies?
De dagvaarding van de Vlaamse landbouworganisaties over het uitblijven van de goedkeuring van het Vlaams GLB-plan arriveerde donderdag op het kabinet van Jan Jambon. Daarmee is de eerste stap gezet voor de procedure in kort geding. Ondertussen blijkt uit een juridisch advies dat het Agentschap Natuur en Bos (ANB) zijn bevoegdheid is te buiten gegaan in zijn advies over het GLB-plan. “Dat advies van het advocatenbureau klopt van geen kanten”, zegt de woordvoerder van Vlaams omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA), die bevoegd is voor ANB.
Dubbele gerechtelijke procedure
Het politieke spel rond het dossier van de Europese landbouwsubsidies is al een poosje gaande. Woensdag was er nog heel wat kritiek in het Vlaams parlement over de koppeling van een akkoord over het Vlaams GLB-plan aan een akkoord in het stikstofdossier. Daar stelde minister-president Jan Jambon (N-VA) dat er in het Vlaamse GLB wordt verwezen naar het stikstofakkoord en dat het dus logisch is dat die samen worden behandeld.
De landbouworganisaties Boerenbond, ABS en BioForum hebben de Vlaamse regering afgelopen vrijdag in gebreke gesteld als gevolg van het uitblijven van een formele goedkeuring van de Vlaamse regering van dat Vlaams GLB-plan dat in voege moest gaan op 1 januari 2023. “Door het uitblijven van dat plan ondervinden de Vlaamse landbouwers een competitief nadeel op de Europese landbouwmarkten. Zij hebben geen toegang tot een eerste schijf van 300 miljoen euro subsidies, terwijl hun Europese collega’s wel steun ontvangen. Bovendien start het teeltseizoen, maar landbouwers kunnen geen beslissingen nemen als ze niet weten waar ze aan toe zijn”, argumenteren de organisaties.
Kritische vragen in Vlaams parlement over koppeling GLB en stikstof
16 februari 2023En dus werd een gerechtelijke procedure opgestart. “Die is tweeledig”, legt Vanessa Saenen, woordvoerder van Boerenbond, uit. “In eerste instantie hebben we een procedure in kort geding opgestart. Daarmee willen we op een termijn van maximaal een paar weken een uitspraak van de kortgedingrechter krijgen. Daarnaast hebben we ook meteen een procedure ten gronde aangevat. Een uitspraak kan hier maanden of langer op zich laten wachten, maar deze procedure laat ons wel toe om 300 miljoen euro te blokkeren bij de Vlaamse regering.”
Vingertik van Europese Commissie
Die 300 miljoen euro staat gelijk aan de eerste schijf van subsidies die Vlaanderen van Europa krijgt voor de uitvoering van zijn GLB-plan. In een brief aan Vlaams landbouwminister Jo Brouns (cd&v) liet de Europese Commissie, bij monde van EU-landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski, begin februari al weten dat Vlaanderen verantwoordelijk wordt gesteld als de rechten van de landbouwers niet gerespecteerd worden als de implementatie van het Vlaams GLB-plan uitblijft. Hij wees ook nog op de verplichting van lidstaten om de strategische plannen om te zetten in nationale wetgeving eens die door de Europese Commissie zijn goedgekeurd.
Intussen is de dagvaarding van het Vlaams Gewest gearriveerd op het kabinet van de minister-president. Ook het Departement Landbouw en Visserij heeft een dagvaarding ontvangen. Het kortgeding zal worden ingeleid op woensdag 22 februari. “Wij gaan de dagvaarding bestuderen”, zegt Bart Merckaert, persverantwoordelijke van het Departement. “De goedkeuring van het GLB-uitvoeringsbesluiten staat morgen/vrijdag geagendeerd op de Vlaamse regering. Wij hopen eerst en vooral dat daar een goedkeuring uit de bus komt. Pas daarna gaan we verdere stappen bekijken.”
De ontbrekende schakel om het plan te laten goedkeuren door de Vlaamse regering en om te zetten in uitvoeringsbesluiten, is een positief advies van ANB op de passende beoordeling in het milieueffectenrapport dat bij het plan hoort. ANB vindt de passende beoordeling onvoldoende kwaliteitsvol. Dat is opvallend omdat in februari vorig jaar nog een positief advies werd gegeven door ANB voor een plan dat op vlak van milieumaatregelen een pak minder ver ging.
Ging ANB zijn boekje te buiten?
Intussen heeft VILT een juridisch advies, afkomstig van een advocatenkantoor dat gespecialiseerd is in publiek recht, over het ANB-advies kunnen inkijken. Daarin staat dat ANB buiten de scope van haar adviesbevoegdheid treedt wanneer er maatregelen worden geformuleerd die niet langer impact hebben op de speciale beschermingszones (SBZ), maar zich uitstrekken tot het hele grondgebied van Vlaanderen. Ook wanneer ze de bevinding formuleert dat het GLB-plan op sommige punten een onvoldoende positieve impact heeft en in die zin niet verregaand genoeg is, treedt ze haar bevoegdheid te buiten. “In een passende beoordeling dient enkel onderzocht te worden of het plan geen (negatieve) aanzienlijke effecten met zich meebrengt”, luidt het juridisch advies.
Deze vaststelling heeft volgens het advies tot gevolg dat de dienst MER bij haar besluitvorming over het MER met de bemerkingen van ANB geen rekening dient te houden. “Zij mag in haar overwegingen uitdrukkelijk opnemen dat dit buiten de scope van de passende beoordeling gaat”, klinkt het nog.
VILT polste naar een reactie bij de woordvoerder van het Agentschap Natuur en Bos, maar die verwees door naar de woordvoerder van het kabinet-Demir. Aan telefoon kwam daar meteen een forse reactie: “Dat juridisch advies van het advocatenbureau klopt van geen kanten en het is heel frappant dat u dat advies heeft”, aldus Andy Pieters. Later volgde een mail waarin werd gesteld dat hij het betreurt dat dit advies “selectief werd gelekt". “Het advies is juridisch kaduuk en al door menig jurist tegengesproken. In die zin kan er weinig tot geen waarde aan worden gehecht. Dat is ook zo al tussen de kabinetten gemeld.”
Pieters voegt er nog aan toe dat minister Demir “medebevoegd is voor het GLB”. "In die zin volgt ze het dossier nauw op en waakt ze erover dat alles binnen de wettelijke grenzen gebeurt. Als dat niet het geval is, bent u de eerste om dat te horen”, aldus nog de woordvoerder van Demir.
Op het kabinet van Brouns is te horen dat het hiervoor al heeft gewaarschuwd. “We hopen nog altijd dat het niet tot een uitspraak moet komen. De uitvoeringsbesluiten voor het GLB staan op de Vlaamse regering geagendeerd. Die moeten we zo snel mogelijk goedkeuren”, aldus woordvoerder Bram Bombeek.
Bron: Eigen berichtgeving
Beeld: VLM
