Milieubeweging start procedure tegen "misleiding" over Vlaams GLB-plan
Om de "misleiding" door Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) aan te kaarten, stellen Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu een Europese procedure in. Met de Aarhus-procedure, die sinds 2021 bestaat, willen ze de Europese Commissie, die het Vlaams GLB-plan goedkeurde, vragen om een stap terug te zetten en haar beslissing te herevalueren op basis van de eigen milieuwetgeving. “Bijzonder jammer, dit is het meest groene GLB ooit”, is te horen op het kabinet-Brouns.
“Gemiste kans”
Net als andere lidstaten moest België tegen eind vorig jaar een strategisch plan opstellen dat uitstippelt hoe het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in de periode van 2023 tot 2027 in ons land zal uitgevoerd worden. Na een aantal bijsturingen ging het licht voor het Vlaamse plan toch op groen. Dat biedt de Vlaamse landbouw uitzicht op 1,65 miljard euro aan fondsen: 1,386 miljard euro aan Europees geld, aangevuld met een nationale financiering van 272 miljoen euro.
Net na het fiat van de Europese Commissie noemde Natuurpunt het Vlaams GLB-plan al een gemiste kans en formuleerde het een 10-puntenprogramma om de “ergste pijnpunten aan te pakken”. Even later dreigden zowel Natuurpunt als Bond Beter Leefmilieu (BBL) ermee naar de rechter te stappen tegen het plan.
“Dat plan was ingediend zonder bespreking binnen de Vlaamse regering. Al snel werd ook duidelijk dat er geen passende beoordeling, een studie die de effecten op natuurvlak onderzoekt, en geen goedgekeurd plan-MER, een rapport dat de effecten op milieu onderzoekt, was. Laat staan dat er een doorwerking van de bevindingen uit die rapporten plaatsvond. Dat is nochtans een absolute vereiste”, zo laten Natuurpunt en BBL nu in een persbericht weten.
De organisaties verwijzen naar uitspraken van Brouns tijdens de officiële opening van Agriflanders vorige week donderdag. Daarin verwijst de minister naar een gewijzigd advies van het Agentschap Natuur en Bos (ANB) over de passende beoordeling over het Vlaams GLB. Terwijl ANB in februari vorig jaar wel een positief advies afleverde, werd dat later terug ingetrokken wegens "onvoldoende kwaliteitsvol is", terwijl er wel een akkoord van Europa was. “Hiermee geeft de minister expliciet aan dat hij en zijn administratie de Commissie een rad voor de ogen hebben gedraaid met onvolledige informatie”, vinden Natuurpunt en BBL.
“Juridisch wankel”
“Het plan waar honderden miljoenen landbouwsubsidies per jaar vanaf hangen is dus bewust juridisch erg wankel opgesteld. Een kaakslag voor landbouwers én maatschappij die zoveel te winnen hebben bij een inhoudelijk goed en maatschappelijk gedragen GLB”, zegt Ineke Maes, beleidsmedewerker landbouw bij BBL. Volgens haar moet het beleid nu anticiperen op de uitdagingen die de landbouwsector te wachten staan. “De landbouwsector moet weerbaar worden gemaakt voor de klimaatverandering en moet betrokken worden in het versterken van de biodiversiteit en het landschap.”
Voor de natuur- en milieuorganisatie is het duidelijk. “Het GLB moet doelgericht inspanningen steunen van landbouwers die hier werk van maken. Publiek geld, zowel Europees als Vlaams, moet maximaal ingezet worden om de sector te ondersteunen in de omslag naar een klimaat- en milieuvriendelijke landbouw.”
De procedure-Aarhus is de ultieme mogelijkheid om beslissingen die door de mazen van het net geglipt zijn, te heroverwegen en juridisch robuust te maken
Procedure-Aarhus
Gesterkt door “de adviezen van de verschillende Vlaamse milieu- en natuuradministraties, waaruit de schendingen van de (Europese) wetgeving klaar en duidelijk blijken”, roepen Natuurpunt en BBL nu voor het eerst de procedure-Aarhus in. Die geeft milieu- en natuurverenigingen sinds 2021 de optie om een beslissing van de Europese Commissie in vraag te stellen op basis van haar eigen milieuwetgeving.
De Commissie krijgt volgens hen zo zelf de kans om haar beslissing te herzien, zonder tussenkomst van een rechter. “Het is de ultieme mogelijkheid om beslissingen die in snelheid genomen zijn, of door de mazen van het net geglipt zijn, te heroverwegen en juridisch robuust te maken”, zegt Jos Ramaekers, beleidscoördinator van Natuurpunt. “De hamvraag voor Europa is nu of het zijn eigen milieu- en natuurregels zal durven toepassen en laten doorwerken, ook in het landbouwbeleid. Een historisch kantelpunt dringt zich op.”
Brouns: "Vlaanderen moet niet aan goldplating doen"
13 januari 2023“Meest groene GLB ooit”
Het kabinet-Brouns noemt de nieuwe stap van Natuurpunt en BBL bijzonder jammer. “Het klopt dat het Vlaams plan nog niet is goedgekeurd in de Vlaamse regering”, zegt kersvers woordvoerder Bram Bombeek aan VILT. Hij wijst erop dat er in februari een akkoord was van de Vlaamse regering over het ontwerp van het Vlaams GLB-plan. De passende beoordeling van dat ontwerpplan werd toen ook goedgekeurd door de bevoegde administratie ANB.
“Na initiële opmerkingen van de Europese Commissie zijn de milieuvereisten in dat ontwerpplan nog sterk aangescherpt waardoor nu het meest groene GLB ooit op tafel ligt”, aldus Bombeek. Ondanks een groener GLB-plan van Vlaanderen moest Brouns vaststellen dat ANB het roer omgooide en de voorliggende passende beoordeling “plots” als onvoldoende kwaliteitsvol beoordeelde.
“Dit is een ambtelijke appreciatie met zeer verstrekkende gevolgen. Voor de zoveelste keer organiseert de overheid onzekerheid”, is te horen bij het kabinet. “Landbouwers zijn hier nog maar eens de dupe van.” De woordvoerder van de minister wijst erop dat in het Vlaams regeerakkoord staat dat Vlaanderen niet aan ‘goldplating’ (strengere nationale wetgeving aannemen dan bedoeld in de Europese richtlijn, red.) zal doen, een passage die er is ingekomen op uitdrukkelijke vraag van N-VA. “Als het goed is voor Europa, is het goed voor Vlaanderen”, verduidelijkt Bombeek. Voor ANB (dat onder de bevoegdheid staat van N-VA-minister Zuhal Demir, red.) blijkt dat nu niet het geval.
Ofwel is men een partner die geconsulteerd wordt en mee aan tafel zit, ofwel gaat men procederen. Beiden gaat niet
Tot slot hekelt Bombeek ook de rol van de milieu- en natuurorganisatie. “Ze worden betrokken bij de opmaak van het plan en hebben hun zeg kunnen doen tijdens allerlei klankbordgroepen en via inspraakprocedures. Ofwel is men een partner die geconsulteerd wordt en mee aan tafel zit, ofwel gaat men procederen. Beiden gaat niet”, klinkt het nog.
Bron: Eigen berichtgeving
