Na corona-opleving is vleesveehouderij terug bij af

De coronapandemie betekende een geluk bij een ongeluk voor de Vlaamse vleesveehouderij, zo blijkt uit de vleesveebarometer van Boerenbond waarbij de rentabiliteit van de vleesveesector in kaart gebracht wordt. In het eerste kwartaal van 2020 bleef de rentabiliteitsbarometer nog net onder het gemiddelde van de periode 2017-2021. In het tweede kwartaal van 2020 steeg de rentabiliteitsindex behoorlijk en deze stijging werd in het derde kwartaal van het eerste coronajaar verder gezet.

De rentabiliteitsverbetering had alles te maken met een sterk verbeterde prijszetting. In de recent gepubliceerde ‘Jaarresultaten van de Vlaamse land- en tuinbouw 2022' verklaart Boerenbond deze prijsstijging door het veranderde consumptiepatroon door en tijdens corona. “Meer thuisverbruik van witblauw-kwaliteitsrundvlees via slagers en grootdistributie leidde tot een gestegen vraag naar dit product.”

Bij het witblauw is de prijsstijging dit jaar minder uitgesproken omdat ook het thuisverbruik van kwaliteitsrundvlees een stap terug moest zetten door het liften van de coronamaatregelen. Boerenbond raamt de algemene omzetstijging in de rundvleessector op 20 procent. Veulemans stelt dat de prijzen voor vleesvee nog steeds op een behoorlijk niveau liggen. Desondanks is de positieve flow in de sector omgeslagen. “Sinds de oorlog in Oekraïne zijn de kosten enorm opgelopen en zijn de marges weer sterk geslonken.”

Dat blijkt ook uit de rentabiliteitsindex van de landbouworganisatie. Ondanks verdere prijsverbeteringen voor rundvlees, is de rentabiliteitsindex sinds het derde kwartaal van 2021 gedaald. In het eerste kwartaal van 2022 daalde de index verder onder het vijfjarig gemiddelde. In het tweede en derde kwartaal bleef de index onder het vijfjarige gemiddelde. “De verklaring ligt bij de zeer sterk toegenomen kosten voor krachtvoer, kunstmest en energie. De prijsstijging van de dieren compenseerde de gestegen kosten onvoldoende”, klinkt het.

Boerenbond heeft in zijn jaarrapport ook aandacht voor de ruwvoerteelten. Door de droogte is er minder ruwvoer gewonnen en moeten rundveehouders meer beroep doen op krachtvoer: een kostenpost die zich in de koude maanden meer laat voelen als er geen zoogdieren meer buiten lopen.

Doordat de rentabiliteit andermaal onder druk staat, zal de vleesveestapel de komende jaren weer dalen, stellen experts. “Dat kan eigenlijk ook niet anders, want de gemiddelde leeftijd van de veehouder is 57 jaar”, stelt Veulemans. “De constante prijsdruk maakt het dat jonge ondernemers niet in de rij staan om hun ouderlijk bedrijf over te nemen. En daarbij voelen boeren zich sterk ondergewaardeerd door de samenleving. Veehouders worden gezien als stikstofuitstoters terwijl zij een essentiële bijdragen leveren aan de voedselvoorziening. Op lokaal niveau voelen ze de maatschappelijke waardering echter wel als men vlees in de korte keten afzet.”

De Vlaams-Brabander, wiens broer Stijn Belgisch Witblauw fokt in Glabbeek, ziet hierdoor een verdere professionalisering van de sector. “De voorbije tijd zijn de bedrijven al groter geworden. Deze ontwikkeling zal zich vermoedelijk voortzetten. Ook de hobbyfokkers, met 20 of 30 dieren, zullen er steeds meer tussenuit gaan.” Door een teruglopende veestapel zal er op termijn een nieuwe marktsituatie ontstaan.

Of een meerprijs voor het vlees de sector gaat redden, daarvan is Veulemans niet geheel overtuigd. “Ik wens het elke vleesveehouder toe, maar er is volgens mij wel ergens een prijsoptimum. Als je daarboven gaat, zal de vraag logischerwijs dalen.” Wat dat betreft kijkt hij dan ook met enige reserve naar de nabije toekomst. “Door de energiecrisis en inflatie hebben mensen minder te besteden. De kans bestaat dat consumenten zullen kiezen voor goedkopere alternatieven zoals varkens- en kippenvlees”, besluit hij.