Europese landbouw houdt stand te midden van geopolitieke en klimaatschokken
nieuwsDe Europese landbouwmarkten tonen zich veerkrachtig. Ondanks geopolitieke spanningen, onzeker handelsbeleid en grillige weersomstandigheden houden ze voorlopig goed stand. Voor Vlaamse landbouwers tekenen zich gemengde vooruitzichten af. Graan en pluimvee doen het goed, de zuivelmarkt blijft stabiel, terwijl suiker en wijn een moeilijker jaar tegemoet gaan. Dat blijkt uit de landbouwvooruitzichten van de Europese Commissie.
“De zomervooruitzichten van de EU-landbouwmarkten werden opgesteld in een ongewoon volatiele en onvoorspelbare context”, schrijft de Commissie. “De gebruikelijke risico’s op marktverstoring in de EU, zoals lokaal extreem weer en dierziekte-uitbraken, worden nu vergezeld door een verslechterend geopolitiek klimaat. Dat kan negatieve gevolgen hebben voor de wereldhandel, de beschikbaarheid en prijs van energie en meststoffen, en de bredere macro-economische omgeving.” Maar ondanks deze instabiliteit blijven de EU-landbouwmarkten over het algemeen veerkrachtig.
Economische groei getemperd
Zo werd er al geanticipeerd door meststoffen tijdig in te voeren en door exporten naar belangrijke bestemmingen zoals de VS te vervroegen, om schokken door mogelijke veranderingen in de handelsrelatie tussen de VS en de EU te vermijden. Toenemende handelsspanningen en politieke onzekerheid hebben de economische vooruitzichten voor 2025 wel wat verzwakt. De economische groei van de EU wordt momenteel lager ingeschat dan in eerdere prognoses: 1,1 procent in 2025 en 1,5 procent in 2026.
Voedselprijzen blijven intussen zeer hoog. Ze stijgen sneller dan de algemene inflatie, al is er bij sommige voedingsproducten stilstand of zelfs lichte daling. Voor landbouwers zijn de productiekosten de voorbije maanden stabiel gebleven, ondanks hun historisch hoge niveau.
De euro is recent ook sterker geworden tegenover de Amerikaanse dollar. Enerzijds maakt dit EU-exporten naar de Verenigde Staten duurder. Anderzijds kan de sterkere euro de kosten van ingevoerde inputs, zoals energie en meststoffen, verlagen. Dit helpt de inflatie temperen, waardoor de voedselinflatie beperkt kan worden.
Sterke vooruitzichten voor graan en oliegewassen, maar suiker krijgt klappen
De wintergewassen staan er goed voor. Hun opbrengstverwachtingen zijn sterk, al kan aanhoudende droogte de lente- en zomerteelten parten spelen. Voor 2025/26 zal de graanproductie naar verwachting met 4,1 procent boven het vijfjarig gemiddelde uitkomen. Dat versterkt het handelsoverschot: de export kan 26 procent stijgen, terwijl de import met 19 procent zou dalen.
Ook de oliezaadproductie gaat vooruit, met een verwachte groei van 12 procent, vooral door betere opbrengsten van koolzaad en zonnebloem. Eiwitgewassen doen het iets minder, maar blijven wel boven het vijfjarig gemiddelde.
Bij suiker steeg de EU-productie in 2024/25 nog met 6,5 procent dankzij een groter areaal. Voor 2025/26 dreigt echter een daling van 8 procent, wat de import opnieuw kan opdrijven.
Olijfolie goedkoper, wijnproductie keldert
Na recordhoogtes in 2024 zijn de EU-olijfolieprijzen tegen juni 2025 aanzienlijk gedaald door een productiestijging van 37 procent in het lopende verkoopseizoen 2024/25. Dit heeft geleid tot hernieuwde export- en importstromen en ook het verbruik zit na jaren van daling opnieuw op het vijfjarig gemiddelde.
Voor wijn oogt het beeld somberder. De EU-productie in 2024/25 zakt naar het laagste peil in twintig jaar. Dat schaadt de exportcijfers, terwijl ook de consumptie blijft teruglopen.
Bij appels verwacht men een productiedaling van vier procent, vooral door slecht weer in Polen, de grootste producent. Het verse verbruik blijft stabiel, maar de vraag naar verwerkte appels stijgt en houdt de prijzen hoog.
Melk stabiel, rundvlees duur en pluimvee in de lift
De melkproductie in de EU zal naar verwachting stabiel blijven in 2025, ondersteund door gunstige graslandcondities ondanks enkele landenspecifieke verschillen en uitbraken van dierziekten. Dankzij een stabiele vraag vanuit de detailhandel en de voedingsindustrie blijven de melkprijzen overeind. Er wordt onder meer een lichte groei verwacht in de EU-kaasproductie, al kan wereldwijde concurrentie de exportgroei beperken. De marges voor melkveehouders zullen naar verwachting ook minder onder druk komen te staan.
De rundvleesprijzen blijven historisch hoog. Door een verwachte productiedaling, veroorzaakt door kleinere veestapels, kan het aanbod in de EU krapper worden. Dit kan exportmogelijkheden beperken en import de hoogte in stuwen.
De varkensvleesproductie zal naar verwachting stabiel blijven dankzij een constante vraag. Exportkansen zijn echter beperkt omdat de EU-prijzen hoger liggen dan de internationale prijzen. De pluimveeproductie zal daarentegen vermoedelijk met 1,8 procent stijgen, gesteund door groeiende consumentenvraag en gunstige prijzen. De EU-invoer blijft toenemen door de hoge EU-prijzen, al kunnen verstoringen in de Braziliaanse aanvoer de totale invoerstijging afremmen.
