Antibioticagebruik in de veehouderij evolueert ongunstig in 2020

Om antibioticaresistentie te verminderen, moet ook de veehouderij zijn steentje bijdragen en niet meer antibiotica gebruiken dan noodzakelijk. Dat kan door in te zetten op preventieve maatregelen. De overheid, landbouw- en andere sectororganisaties, de farmaceutische sector en dierenartsenverenigingenpartners sloten het antibioticaconvenant 2016-2020 af om die doelstelling te bereiken.

1 op 3 reductiedoelstellingen gehaald

In dat convenant zijn drie reductiedoelstellingen vastgelegd ten opzichte van 2011. Zo moest het totale antibioticagebruik met 50 procent verminderen tegen eind 2020 en tegen dezelfde deadline moest het gebruik van kritisch belangrijke antibiotica dalen met 75 procent. Het gebruik van met antibiotica gemedicineerde voeders moest met 50 procent dalen, maar de veevoedersector moest deze doelstelling wel al bereiken tegen eind 2017.

“Nu het eerste antibioticaconvenant is afgelopen, zien we dat de reductiedoelstelling voor het gebruik van met antibiotica gemedicineerde voeders ruimschoots werd behaald. Hoewel er in 2020 een toename was van vier procent, werd in vergelijking met 2011 wel een daling gerealiseerd van 70,4 procent”, laat AMCRA weten bij de voorstelling van het jaar BelVet-SAC-rapport. “Ook het totaal antibioticagebruik en het gebruik van kritisch belangrijke antibiotica kon tussen 2011 en 2020 sterk worden gereduceerd, maar de vooropgestelde doelen werden niet volledig bereikt.”

Het totale gebruik van antibiotica in de veehouderij bleef min of meer stabiel in 2020 (+0,2%). Ondanks een forse daling van het gebruik tegenover 2011 (-40%), werd de vooropgestelde doelstelling van 50 procent dus niet gehaald. “Het gebruik van kritisch belangrijke antibiotica nam met 32,1 procent toe tegenover 2019 en dat is het gevolg van een stijgend gebruik van fluoroquinolones bij vleeskippen”, zegt Jeroen Dewulf, voorzitter van AMCRA. Het kenniscentrum rekent erop dat het terug in voege treden van een aantal passages uit een koninklijk besluit van 2016 de situatie vanaf dit jaar opnieuw kan omkeren.

Toch positief signalen bij kritisch belangrijke antibiotica

Maar niet alle indicatoren voor deze kritisch belangrijke antibiotica zijn negatief. Dat benadrukt Fabiana Dal Pozzo, coördinator van AMCRA. “Het gebruik van colistine, een antibioticum dat gebruikt wordt als ultiem redmiddel bij multiresistente infectie bij mensen, toont een continue afname. Het gaat om een daling van 71,3 procent sinds 2011 en een daling van 11,3 procent tussen 2019 en 2020.” Volgens Dal Pozzo werken de benchmarks waarbij veehouders zich kunnen vergelijken met andere veehouders hun vruchten af. “Ze laten veehouders en dierenartsen toe om zichzelf te evalueren en corrigerende maatregelen toe te passen.”

Er is ook een positief signaal te vinden in de monitoring van antibioticaresistentie. “We zien dat de dalende trend in het aantal multiresistente E.coli-stammen afkomstig van dieren zich verder zet in 2020, net zoals de daling in antibioticaresistentie tegen kritisch belangrijke antibiotica”, stelt AMCRA.

Nieuwe engagementen van sector en overheid

Alle partners betreuren dat het dalende antibioticagebruik van de afgelopen jaren in 2020 niet werd verder gezet, zodat niet alle doelstellingen konden gehaald worden. “Toch blijft het belangrijk om te benadrukken dat er heel veel vooruitgang werd geboekt”, klinkt het in een persbericht. Tegelijk zijn ze zich ervan bewust dat verdere inspanningen nodig zijn. Daarom werd begin 2021 een nieuw antibioticaconvenant 2021-2024 ondertekend. Daarin staan nieuwe reductiedoelstellingen en nieuwe engagementen van de sector en de overheid.

Zo zal de overheid, de FOD Volksgezondheid en het FAVV, stappen ondernemen om een nationaal One-health actieplan op poten te zetten dat mikt op een betere samenwerking tussen de humane, dierlijke en milieusector en tussen de diverse federale overheidsdiensten en deelstaten.

Voor de sector zitten er nieuwe doelstellingen per diersector in het convenant vervat. “Alle diersectoren zijn zich bewust van de problematiek en zijn bereid om extra inspanningen te leveren om het antibioticagebruik verder te doen dalen door de inzet van preventieve maatregelen en door voorzichtig omzichtig om te springen met antibiotica. Zo moet in het belang van de gezondheid en het welzijn van dieren en mensen een verdere daling in antibioticaresistentie bereikt kunnen worden de komende jaren”, klinkt het nog.