Antibioticagebruik bij dieren daalt in Europa

In 2018 hebben in totaal 31 Europese landen - 30 EU-landen en Zwitserland - gegevens over de verkoop van of voorschriften voor antimicrobiële geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik ingediend bij het Europees Geneesmiddelenbureau. Daarmee beschikt het bureau over gegevens van 2011 tot 2018.

Daling in gebruik kritisch belangrijke antibiotica

Antibioticaklassen waarvan de grootste hoeveelheden gebruikt zijn, zijn de tetracyclines (30.7%), de penicillines (28.8%) en de sulfonamiden (8.4%). Hun gebruik telt voor 67.9% van de totale verkoop van antibiotica in de 31 EU-landen. “Ook voor België kan dezelfde top drie in hoeveelheden verkochte antibioticaklassen vastgesteld worden”, reageert kenniscentrum AMCRA.

Het rapport toont dat de verkoop van antibiotica bij dieren met meer dan 34 procent daalde tussen 2011 en 2018 in Europa. “We zien onder meer den sterke daling in de verkoop van polymyxines (-70%), wat erg positief is”, analyseert AMCRA het rapport. “Ook het gebruik van andere antibiotica, door de Wereldgezondheidsorganisatie geklasseerd als kritisch belangrijke antibiotica met hoogste prioriteit, toont een substantiële daling: -24 procent voor de derde of vierde generatie cefalosporines, -4 procent voor de fluoroquinolones en -74 procent voor andere quinolones.”

Er blijft een groot verschil in hoeveelheden verkochte antibiotica tussen de verschillende landen. “Dit is deels te verklaren door verschillen in voorkomen van bacteriële infectieziekten, in de samenstelling van de dierpopulatie en verschillen in productiesystemen”, aldus AMCRA. “Ook zijn er verschillen in de toegepaste behandelingsduur en dosissen. De hoeveelheden verkochte antibiotica tussen landen mogen dus niet vergeleken worden zonder enige achtergrondkennis of interpretatie van de cijfers.”

Hoe zit het in België?

In België zijn ondertussen cijfers beschikbaar tot en met 2019. “Met een consumptie van 87,4 mg antibiotica/kg biomassa werd in 2019 een reductie van -7,6 procent gerealiseerd in vergelijking met 2018”, geeft AMCRA mee. “Hiermee hebben we voor het vijfde jaar op rij een belangrijke reductie gerealiseerd, wat resulteert in een cumulatieve reductie van -40,3 procent sinds 2011.”

• Varkenssector. In een mediaan varkensbedrijf in België werden in 2019 de vleesvarkens ongeveer drie procent van hun levensdagen behandeld met antibiotica, voor de zuigende biggen was dat twee procent en voor de zeugen en beren 0,4 procent. “Dit zijn, in vergelijking met 2019, reducties in alle categorieën behalve bij de zeugen en beren”, duidt AMCRA. “Dit zijn bemoedigende resultaten voor de varkenssector. Al blijven er nog uitdagingen aangezien het gebruik bij de gespeende biggen nog steeds erg hoog blijft.”

• Vleeskalveren. In de sector van de vleeskalveren is het mediaan aantal behandeldagen (BD100) gedaald met 21 procent in vergelijking met 2018. “Dit is waarschijnlijk een gevolg van de acties ondernomen in deze sector die werden samengevat in hun ‘10 punten plan’ met als doel het antibioticumgebruik te verminderen”, aldus AMCRA. “Zelfs na deze belangrijke reductie blijft het gebruik in de vleeskalveren echter het hoogste van alle sectoren en dringt verdere actie zich dus op.”

• Braadkippen. In de braadkippen sector wordt een bescheiden reductie van vier procent opgemeten. “Dit goed resultaat wordt evenwel deels teniet gedaan door het aanhoudende hoge gebruik van fluoroquinolones”, klinkt het bij AMCRA. “Daarom wordt de braadkippensector opgeroepen om dringend bijkomende maatregelen te nemen.”

• Melkveehouderij. “In de melkveehouderij is het verontrustend om vast te stellen dat dat er sinds 2015 een continue stijging van het gebruik van droogzetpreparaten wordt waargenomen”, reageert AMCRA. “Ook het gebruik van intramammaire producten voor de behandeling van uierontsteking neemt de laatste drie jaar toe. Deze resultaten tonen duidelijk aan dat de sector dringend actie moet ondernemen om de curve van het gebruik af te buigen.”

“Als we deze resultaten uitzetten tegenover de AMCRA 2020 reductiedoelstellingen dan zien we dat het doel van 50 procent reductie van het totaal gebruik tegen 2020 nog niet gerealiseerd is”, besluit AMCRA. “Het objectief komt wel steeds dichter bij en met een verdere reductie van 9,7 procent in het laatste jaar ten opzichte van het gebruik in 2011 is het objectief binnen bereik. We moedigen de varkens- en de vleeskalversector aan om verder te gaan op het ingeslagen pad, terwijl we de braadkippen en melkveesector oproepen om bijkomende inspanningen te leveren om de nodige reducties te realiseren.”

Het volledige rapport van het Europese Geneesmiddelenagentschap kan je hier terugvinden.

De meest recente cijfers over België vind je hier.