Uitstel ontbossingswet: zes maanden voor grote bedrijven, een jaar respijt voor kleine bedrijven
nieuwsVorige maand stelde Europees Commissaris voor Milieu Jessika Roswall (EVP) voor om de inwerkingtreding van de EU-verordening tegen ontbossing met een jaar uit te stellen. Deze week verduidelijkte de commissaris dat ze enkel kleine bedrijven een jaar respijt wil geven, grote bedrijven zouden zes maanden extra krijgen om aan de ontbossingswet te voldoen.
De European Deforestation Regulation (EUDR) moet een einde maken aan de tien procent van de wereldwijde ontbossing die voortkomt uit Europese consumptie van ingevoerde goederen. De ontbossingsverordening op zich is al in 2023 in werking getreden maar de belangrijkste onderdelen moesten pas vanaf januari 2025 geïmplementeerd worden.
Zo zou de invoer en handel verboden worden van producten die afkomstig zijn van gronden die sinds 2020 ontbost werden. Het gaat om soja, rundvlees, cacao, koffie en aanverwante producten. Importeurs moeten daarbij aantonen dat hun goederen niet van ontboste gronden komen en via de nodige administratie de traceerbaarheid tot op boerderijniveau garanderen. Zo niet, riskeren ze forse boetes. De implementatie kreeg vorig jaar echter een jaar uitstel omdat de regels rond de praktische uitwerking uitbleven.
Eind vorige maand stelde de Commissie de lidstaten en de europarlementsleden voor om de implementatie opnieuw vooruit te schuiven. Het uitstel zou nodig zijn volgens Roswall omdat de ondersteunende administratieve systemen nog niet paraat zijn.
Het voorstel stuitte op veel kritiek, onder meer van grote bedrijven als Nestlé en Ferrero. Zij lieten weten al volop geïnvesteerd te hebben om tegen eind 2025 aan de EUDR te voldoen en betreuren dat een technisch IT-probleem nu als uitstelreden dient. In een brief pleiten ze voor een ‘pragmatische aanpak’: als bedrijven het IT-systeem door technische problemen niet kunnen gebruiken, moet dat gelden als overmacht met een overgangsperiode van maximaal zes maanden waarin controles en boetes worden opgeschort.
Verschil in uitstel voor kleine en grote bedrijven
De brief lijkt goed aangekomen bij Roswall, want deze week verduidelijkte ze wat ze met het uitstel bedoelt. Het uitstel van een jaar zou enkel van toepassing zijn op kleine bedrijven. Voor grote bedrijven worden de regels wel eind dit jaar van kracht, maar de Commissie wil hen zes maanden extra tijd gunnen om zich in te werken in het systeem. In die periode riskeren ze geen boetes.
Daarnaast wil de Commissie de rapporteringsvereisten versoepelen voor kleine bedrijven, waardoor kleine boeren zich enkel via een vereenvoudigde procedure zouden moeten registreren als ze nog niet zijn opgenomen in een nationale of Europese databank. Bedrijven die zich beperken tot het verwerken of doorverkopen van producten die al aan de wetgeving voldoen, zouden geen conformiteitsverklaringen meer moeten afleggen.
Volgens Roswall verlichten deze maatregelen de druk op de administratieve IT-systemen, waardoor een extra periode van een half jaar voor grote bedrijven volstaat. Het Europees Parlement en de Raad van de EU waarin alle lidstaten zetelen, moeten het voorstel nog goedkeuren.
Van tevredenheid tot schande
Boerenbond reageert alvast tevreden. “We vragen al langer om de administratieve last voor onze boeren uit de ontbossingswet te halen. In het huidig voorstel moest elke veehouder in Vlaanderen voor elk dier een bewijs afleveren dat er niet op ontboste grond gegraasd is. Dat is zinloos en irrelevant in een regio waar al streng wordt gewaakt over ontbossing”, zegt voorzitter Lode Ceyssens.
Federaal minister van Klimaat Jean-Luc Crucke (Les Engagés) haalde tijdens een eerste gedachtewisseling met de lidstaten aan dat de maatregel voor oneerlijke concurrentie zou kunnen zorgen. “Bedrijven die de regels niet naleven, zouden we niet mogen toelaten om te concurreren op de markt”, klinkt het.
Greenpeace verwijt de Commissie dat ze de wet “uitkleedt”. Volgens Joeri Thijs van Greenpeace België ondermijnt ze zo het vertrouwen van bedrijven die wel al investeerden om de wet tegen begin dit jaar toe te passen, terwijl vervuilers beloond worden. Europarlementslid Sara Matthieu (Groen) noemt het “een schande” dat de EU in drie jaar geen deftig IT-systeem op poten krijgt maar wel de deur openzet voor bedrijven die illegale houtkap steunen.
FAO: "Ontbossing vertraagt maar blijft zorgwekkend"
De landbouworganisatie van de VN (FAO) rapporteerde deze week dat het nettoverlies aan bossen tussen 2015 en 2025 gemiddeld 4,12 miljoen hectare per jaar is. Dat is twee tot drie keer minder dan in de periode 1990-2000. Toch verdwijnt er elk uur nog ruim 12 vierkante kilometer. "De ontbossing wereldwijd vertraagt, maar blijft zorgwekkend, vooral in Brazilië", klinkt het.
88 procent van de wereldwijde ontbossing vindt plaats in tropische gebieden. Vooral het Amazonegebied wordt getroffen, het bos staat er vooral onder druk van de landbouw. Brazilië is verantwoordelijk voor meer dan 70 procent van dat nettoverlies, terwijl het 12 procent van de bossen op aarde huisvest. Ondanks een halvering van het verlies sinds de jaren 1990, bereikte de vernietiging van tropische oerbossen in 2024 opnieuw een piek, vooral door branden.
Wereldwijd beslaan bossen nog 4,14 miljard hectare, goed voor 32 procent van het landoppervlak, waarvan de helft in vijf landen ligt: Rusland, Brazilië, Canada, de Verenigde Staten en China.
Bron: Eigen berichtgeving, Belga
