Verminderde koopkracht hakt in op Franse biomarkt

Hoewel president Macron bij zijn aantreden pleitte voor een hogere levensstandaard voor landbouwdieren, wordt de keerzijde nu pijnlijk duidelijk. Waar Frankrijk vroeger bijna zelfvoorzienend was op vlak van pluimvee, wordt nu de helft van alle kip geïmporteerd. Vooral de goedkope Oekraïense kip overrompelt de Franse pluimveemarkt. Hoewel de normen voor dierenwelzijn er lager liggen, lijkt dat de Franse consument niet te deren. Volgens statistiekbureau Insee wil nog maar 30 procent van de Fransen extra betalen voor kwaliteitsvoller vlees. In 2017 was dat nog 50 procent.

Op het landbouwcongres Space verklaart landbouwminister Fesneau dat boeren opnieuw “aan de basis van de markt moeten durven werken". Met andere woorden, er moet opnieuw op een meer betaalbare manier worden geproduceerd. De verkoop van biologische producten voor thuisconsumptie daalde in 2022 met bijna 600 miljoen euro.

"Prijs, prijs en nog eens prijs"

En dus lijkt Frankrijk te gaan voor een radicale ommekeer. De vraag is alleen in welke mate dat mogelijk is. Landbouwers die indertijd akkoord gingen met een minder intensieve bedrijfsvoering, hebben daar fors in geïnvesteerd. Anne Richard, directeur van de branchevereniging voor varkensvlees Inaporc, laat op de Franse nieuwssite France24 weten dat het een goede zaak is dat de Bretonse varkensvleessector niet meeging in deze trend. “Ons probleem is dat de vraag van de consument draait om prijs, prijs en nog eens prijs," zegt ze.

Minder dan één procent van het Franse varkensvlees is biologisch. Hoewel Macron ook in deze sector pleitte voor een ommezwaai, stootte dat op veel weerstand bij de varkensboeren. "Misschien was de weerstand die toen ontstond niet belachelijk”, zegt Richard. “Mensen die in biologisch hebben geïnvesteerd, zitten nu vast."

Hoe zit het in België?

Hoewel de biosector in België evenzeer lijdt onder een dalende koopkracht, blijft de schade er relatief beperkt. “2022 was een moeilijk jaar”, zegt Paul Verbeke van BioForum. “En dit terwijl 2020 en 2021 net topjaren waren, omdat mensen tijdens de coronacrisis bewuster omgingen met voeding. De afzwakking in 2022 lijkt een gevolg van de algehele economische toestand. Duurdere energieprijzen, inflatie, dalend consumentenvertrouwen. Dat liet zich overal in Europa voelen. Toch lijkt Vlaanderen nog één van de weinige uitzonderingen, want hier is de consumptie van bio min of meer stabiel gebleven. Ik vermoed dat de indexering van de lonen daarmee te maken heeft. Onze koopkracht is niet zo gedaald als elders in Europa.”

“Volgens onze eerste cijfers van 2023 kent de bioconsumptie in Vlaanderen opnieuw een lichte stijging”, zegt Verbeke. “Wallonië kreeg een sterkere dip te verwerken. Daar koopt men deze producten vooral via gespecialiseerde biowinkels. Die worden als duurder gepercipieerd, en dus laten de Walen deze winkels links liggen wanneer het economisch moeilijk gaat. Vlamingen hebben eerder de neiging om hun bioproducten te kopen in de gewone supermarkt, en daar zijn ze niet echt mee gestopt.”

Dat de Vlaamse bioconsumptie stabieler is dan elders in Europa, blijkt ook uit de resultaten van GfK rond biobestedingen in de periode juni 2022 - juli 2023. In de laatste 12 maanden stegen de totale biobestedingen met 13 procent (21% bij vers). Dat cijfer steeg sterker dan de totale voedings- en huishoudbestedingen, waardoor het bio-aandeel groeide van 3,4 naar 3,5 procent. Bij versproducten is dat van 4,9 naar 5,4 procent. De groei van het bioaandeel situeert zich enkel in Vlaanderen en in vers. In absolute cijfers overtreft de Vlaamse biomarkt voor het eerst sinds enkele jaren de Waalse biomarkt. Per capita besteedt de Waal nog wel beduidend meer aan bioproducten dan de Vlaming, maar de kloof wordt kleiner.